Στο στενά περιορισμένο πλαίσιο που θέτουν οι Βρυξέλλες στην ευρωπαϊκή περιφέρεια, τα κόμματα δεν καλούνται πλέον να ανταποκριθούν στις ελπίδες αλλά να δοκιμάσουν τις αντοχές του εκλογικού σώματος. Αυτό είναι το πρωτόγνωρο στοιχείο αυτής της πραγματικά μοναδικής εκλογικής αναμέτρησης που έχουμε μπροστά μας.
Υπό αυτό το πρίσμα, αυτό που συμβαίνει σήμερα στην Ισπανία δεν είναι άγνωστο σ’ εμάς. Μόλις 100 μέρες μετά την άνοδο του Ραχόι στην εξουσία, η ισπανική κυβέρνηση μοιάζει σα να κυβερνά ήδη μια τετραετία. Η Ισπανία ξεκινά για το Γολγοθά της, με αφετηρία την ανεργία που η Ελλάδα είχε μετά από δυόμιση χρόνια μνημονίου, σε βαθειά ύφεση, παρά τις μεταρρυθμίσεις.
Το έργο το έχουμε ξαναδεί. Σε λίγο θα φανεί τι είναι χειρότερο, μια αναποτελεσματική διοίκηση τύπου Ελλάδας, ή μια αποτελεσματική αλλά εμποτισμένη με εθνική ταυτότητα τοπική αυτοδιοίκηση σε ένα κατακερματισμένο σύστημα διακυβέρνησης. Στον επόμενο τόνο, η ώρα θα είναι δύσκολη. Η κριτική προς τη Μαδρίτη, σήμερα, αφορά είτε την αδυναμία εκπλήρωσης του στόχου μείωσης του ελλείμματος, είτε την αύξηση της φορολογίας που στραγγαλίζει τα κίνητρα για επενδύσεις. Αυτό σημαίνει ότι, σύντομα, η ισπανική ανεργία θα λάβει βαλκανικές διαστάσεις, αφού η μείωση του ελλείμματος με ρυθμούς «περισσότερο φιλόδοξους» από τους ελληνικούς σημαίνει, αναπόφευκτα, ταχύτερη αύξηση της ανεργίας.
Στο μεταξύ, στις Βρυξέλλες η «δημιουργική λογιστική» επιστρέφει, αλλά αυτή τη φορά είναι γερμανικής και όχι ελληνικής έμπνευσης. Στις 29 Μαρτίου, οι Υπουργοί Οικονομικών του Eurogroup ανακοίνωσαν ότι ένα φράγμα 800 δις Ευρώ υψώθηκε απέναντι στις ορέξεις των κερδοσκόπων. Στην πραγματικότητα πρόκειται για 440 δις ευρωπαϊκών κεφαλαίων, συν τη συνεισφορά του ΔΝΤ, συν τα 200 δις που έχουν ήδη διατεθεί για τη «διάσωση» Αθήνας, Λισαβόνας και Δουβλίνου. Η Γερμανία δε θέλει να συνεισφέρει περισσότερα κεφάλαια. Δεδομένου ότι η Λισαβόνα και το Δουβλίνο επιστρέφουν να ζητήσουν χρήματα, τα πραγματικά διαθέσιμα είναι μάλλον λιγότερα από 500 δις. Κάποιοι είχαν στο παρελθόν σπεύσει να πουν ότι η εμπλοκή της Κίνας και η μόχλευση θα μπορούσε να πολλαπλασιάσει αυτό το κεφάλαιο επί τέσσερα ή επί πέντε, αλλά σήμερα αυτές οι διαβεβαιώσεις έχουν ξεχαστεί. Για δεύτερη φορά, εδώ και δύο χρόνια, δεν υπάρχει «τείχος προστασίας» σε μια ενδεχόμενη (ή και πιθανή) κρίση χρέους.
Εάν στην Ισπανία ενταθεί η τραπεζική κρίση, επειδή ας πούμε δε θα εξυπηρετούνται στεγαστικά δάνεια, υπάρχει μαζική διαρροή καταθέσεων, ή αν η άνοδος των πολυθρύλητων spreads συνεχιστεί, τα διαθέσιμα δε φτάνουν. Στο μεταξύ, το ντόμινο είναι γεγονός. Το έλλειμμα της Ολλανδίας έχει λάβει ήδη ανησυχητικές διαστάσεις και η Αυστρία δεν ανήκει πλέον στο club των ΑΑΑ. Η Ευρώπη πίνει το δηλητήριο της λιτότητας χωρίς να έχει αντίδοτο ή «φράγμα».
Και όλα αυτά ξεκινούν από την Ισπανία, μια χώρα με μικρότερο δημόσιο χρέος από τη Γερμανία ως ποσοστό του ΑΕΠ. Ξεχνάμε συχνά να αναφέρουμε ότι ο λεγόμενος «χρυσός κανόνας» ή «φρένο χρέους» της Γερμανίας είναι «στόχος» και όχι πραγματικότητα. Κάποια στιγμή στο μέλλον, η Γερμανία θα πετύχει το στόχο που θέλει να επιβάλει όσον αφορά τη σχέση δημοσίου χρέους και ΑΕΠ. Και το μέλλον είναι αβέβαιο, οπότε πρόκειται για ένα πολύ μεγάλο «θα».
Στο μεταξύ, στην Αθήνα οδεύουμε προς εθνικές εκλογές χωρίς να έχουμε την τύχη στα χέρια μας. Η «έξοδος από την κρίση» δεν μπορεί να έχει μόνο εθνικά χαρακτηριστικά. Αυτή είναι μια αλήθεια που οφείλουμε να αποδεχτούμε και κυρίως να ενσωματώσουμε στην πολιτική μας αφήγηση. Το δίλλημα μνημόνιο-αντιμνημόνιο είναι στείρο. Δεν καλούμαστε, πλέον, να διαχειριστούμε τις ελπίδες του ψηφοφόρου αλλά να δοκιμάσουμε τις αντοχές του. Το ζήτημα είναι πώς θα διαχειριστούμε αυτήν την ψήφο ανοχής. Τελικά, θα κριθούμε από τις πολιτικές μας πρωτοβουλίες για την υπέρβαση μονεταριστικών πολιτικών «τύπου μνημονίου» στην Ευρώπη και όχι μόνο στην Ελλάδα. Προς αυτή την κατεύθυνση, πρέπει να πούμε και, κυρίως, να κάνουμε κάτι που οι ψηφοφόροι μας δεν έχουν ήδη δει και ακούσει. Καλές οι επισκέψεις στην Ισπανία και την Πορτογαλία του κ. Σαμαρά, αλλά εάν αυτές αποσκοπούν σε κοινές δράσεις ενάντια στους μετανάστες, μάλλον η πρωτοβουλία κινείται εκτός θέματος.
.
Η Μαριλένα Κοππά είναι ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ