Είναι δυνατόν να σβήστηκε μέσα σε 80 χρόνια η φρικτή μνήμη της φασιστικής θηριωδίας; Γίνεται να ξεχαστούν οι εκατόμβες των νεκρών σε όλη την Ευρώπη; Μπορεί η ανθρωπότητα να διαγράψει το ολοκαύτωμα από την ιστορία; Φανταζόταν ποτέ κανείς ότι θα (ξανα)εμφανιζόντουσαν θαυμαστές του Χίτλερ και του Μουσολίνι, ότι νεοναζιστικά κόμματα θα αύξαναν την εκλογική τους επιρροή σε χώρες που αντιστάθηκαν ηρωικά στους ναζί θρηνώντας εκατομμύρια συμπατριώτες τους; Ποιος ευθύνεται για τη σταδιακή αδρανοποίηση των αντιφασιστικών, κοινωνικών και πολιτικών αντανακλαστικών;
Τα ερωτήματα αυτά δεν είναι καινούργια. Έχουν ήδη τεθεί με πολλούς τρόπους και με διαφορετικές αφορμές σε πολλά σημεία του πλανήτη. Ωστόσο, η απάντησή τους γίνεται επιτακτική καθώς το φάντασμα του αυταρχισμού απλώνεται στον κόσμο ολοένα και πιο απειλητικό. Η επελαύνουσα κλιματική αλλαγή, οι μεταναστευτικές ροές και η αδυναμία κοινωνικής ενσωμάτωσης της διαφορετικότητας καθώς και η εκρηκτική οικονομική και ενεργειακή κρίση δημιουργούν το κατάλληλο πολιτικό και ιδεολογικό υπόβαθρο για την επικράτηση λαϊκιστικών σεναρίων και ολοκληρωτικών πεποιθήσεων. Η εκλογική ήττα του Τραμπ στις ΗΠΑ και η διαφαινόμενη ήττα του Πούτιν στην Ουκρανία δεν πρέπει να καθησυχάζουν κανέναν.
Οι αιτίες των κινδύνων που διατρέχει η φιλελεύθερη δημοκρατία πρέπει να αναζητηθούν στην πολιτική πραγματικότητα των τελευταίων δεκαετιών. Η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία δεν μπόρεσε να δώσει σύγχρονες και πειστικές απαντήσεις στις νέες προκλήσεις με αποτέλεσμα μια σειρά από σοσιαλιστικά κόμματα να κινδυνεύσουν ακόμα και με εξαϋλωση. Η Αριστερά παρέμεινε προσδεδεμένη στη θεωρία «αν η πραγματικότητα δεν συμβαδίζει με τις θεωρίες μας, τόσο το χειρότερο γι αυτήν». Ταυτόχρονα, ορισμένες συντηρητικές πολιτικές δυνάμεις που απέκλειαν μέχρι τώρα κάθε ιδέα συνεργασίας με την Ακροδεξιά προχώρησαν σε συνασπισμό μαζί της, υιοθετώντας πολλές από τις θέσεις και τις πρακτικές της για να επωφεληθούν οι ίδιες εκλογικά. Το αποτέλεσμα ήταν να ενισχυθεί η Ακροδεξιά.
Η σειρήνα του δημοκρατικού συναγερμού ήχησε εκκωφαντικά στη Γαλλία πριν 20 χρόνια. Το γεγονός ότι η Μαρίν Λεπέν δεν κατάφερε ακόμα να εγκατασταθεί στο Μέγαρο των Ηλυσίων οφείλεται κυρίως στη χαρισματική παρουσία του Εμμανουέλ Μακρόν στο πολιτικό σκηνικό. Η λήξη της δεύτερης θητείας του σε συνδυασμό με το τελευταίο εκλογικό αποτέλεσμα δεν ευνοούν αισιόδοξες προβλέψεις. Το αποτέλεσμα των εκλογών στη Σουηδία, χώρα-προπύργιο της Σοσιαλδημοκρατίας, που αναδεικνύουν τους φιλοναζιστές σε πρώτο κόμμα του δεξιού συνασπισμού, είναι χαρακτηριστικό. Το ίδιο συμβαίνει και στην Ιταλία όπου το κόμμα της θαυμάστριας του Μουσολίνι, Giorgia Meloni, έρχεται πρώτο στις δημοσκοπήσεις λίγο πριν τις εκλογές. Κι ας μην ξεχνάμε τα αυταρχικά καθεστώτα τύπου Όρμπαν καθώς και τα φιλοπουτινικά κινήματα που έχουν την πολύπλευρη στήριξη του Ρώσου μονάρχη.
Στη χώρα μας, η φυλάκιση της ηγεσίας της εγκληματικής οργάνωσης «Χρυσή Αυγή» ήταν το αποτέλεσμα της καθολικής αντίδρασης του δημοκρατικού κινήματος. Ωστόσο, ο λαϊκισμός που ανέδειξε το «αυγό του φιδιού» στην τρίτη δύναμη της ελληνικής Βουλής εξακολουθεί να υφέρπει στην κοινωνία και να εκφράζεται ανοιχτά από τις πιο διαφορετικές πλευρές. Καμιά επανάπαυση δεν δικαιολογείται στο θέμα αυτό ιδιαίτερα από τη στιγμή που οι δυσμενείς οικονομικές συνθήκες οξύνουν τις κοινωνικές ανισότητες. Δεν υπάρχει κανένα απολύτως περιθώριο για πολιτική «νομιμοποίηση» κομμάτων και μορφωμάτων που περιφρονούν και απαξιώνουν τους θεσμούς. Από την άποψη αυτή η κομματική - κυβερνητική ή αντιπολιτευτική - εργαλειοποίηση των ευαίσθητων ζητημάτων που αφορούν στην προστασία προσωπικών δεδομένων μόνο ζημιά προκαλούν στη δημοκρατία και τη χώρα.
Το άρθρο δημοσιεύεται στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ
Πηγή: www.tanea.gr