Όταν το πρωί έβγαινες στο δρόμο να πας στη δουλειά σου, συναντούσες τους γνωστούς μικρομαγαζάτορες που άνοιγαν την καινούργια πραμάτια τους. Υπήρχαν ακόμα. Έλεγες καλημέρα σε όσους προλάβαινες πριν να μπεις στο αυτοκίνητο… Έφτανες στη δουλειά και εκεί μοιραζόσουν ιστορίες της προηγούμενης μέρας. Με τους συναδέλφους, αυτούς που δούλευαν στον ίδιο όροφο, με το θυρωρό και τα παιδιά στο πάρκινγκ… Σχόλια και πειράγματα για το ποδόσφαιρο και τις ομάδες, για τις δηλώσεις των πολιτικών, για την τελευταία εμφάνιση της εντυπωσιακής γραμματέως του αφεντικού, την πιτσιρίκα που έχει κλέψει τα μυαλά του Αρίστου που έχει το καφέ στη γωνία, τους χωρισμούς, τα βαφτίσια, τα προβλήματα και τις έγνοιες αλλά και τις χαρές του καθένα… Το Σάββατο ήταν η μέρα της κλασσικής παρέας των φίλων. Μαζί από χρόνια στο ίδιο μαγαζί, όπως πάντα, στην πλατεία. Οι γυναίκες πήγαιναν βόλτα να χαζέψουν βιτρίνες και να κάνουν τα ψώνια τους και η αντροπαρέα έμενε πίσω για τον απολογισμό και τον προγραμματισμό της εβδομάδας. Κουτσομπολιά, αστεία και σοβαρές συζητήσεις για την πολιτική, τα σίριαλ της τηλεόρασης, τα καινούργια βιβλία και τις νέες ταινίες και τα θέατρα, τις εξελίξεις στην ομάδα, τις ερωτικές περιπέτειες που είχαμε ή θα θέλαμε να είχαμε, τα παιδιά στο σχολείο. Όλα σε ένα!

Τώρα, η ευχή της καλημέρας έχει γίνει ακριβοθώρητη. Εξαρτάται από τις διαθέσεις του καθένα. Αν έχει δουλειά, αν του έχουν πει ότι απολύεται ή πως βυθίζεται η ματιά του αφεντικού του, κάθε που κάνει ταμείο. Εξαρτάται από την οικονομική του δυσκολία και πώς τα φέρνει βόλτα με το παιδί στο σχολείο και τον αδελφό άνεργο. Το χειρότερο όμως δεν είναι αυτό. Το χειρότερο είναι που οι φίλοι και οι γνωστοί δεν μιλούν όπως πρώτα. Χωριστήκαμε, ανάλογα με το μνημόνιο και τα κόμματα. Και ο ένας κοιτά τον άλλον με καχυποψία. Σαν η Μέρκελ να κρύβεται σε κάθε έναν που δεν ενστερνίζεται τις αντιμνημονιακές υστερίες, ή ο Τσίπρας και ο Καμμένος να σκιαγραφείται στο πρόσωπο κάθε αντιμνημονιακού. Κάποιοι έφτασαν και στα άκρα… ποιος το περίμενε από αυτούς που κάποτε απλώς λέγανε για πλάκα, «Μια χούντα μας χρειάζεται!» και γελάγαμε, τώρα να ’ναι Χρυσή Αυγή… Χωριστήκαμε ακόμα ανάλογα αν ο διπλανός έχει δουλειά ή όχι. Αν η κρίση τον εξουθένωσε ή αν αντέχει ακόμα. Λες και πρέπει όλοι να ισορροπήσουν στα χειρότερα από τα δικά μας… Πια, κανείς δεν ακούει! Ούτε τις χαρές, ούτε τις λύπες, ούτε τον διπλανό, ούτε κανέναν. Και αν ακούει, δεν εισακούει. Απλώς παρίσταται και περιμένει τη σειρά του για να μονολογήσει τη δική του οργισμένη εκδοχή. Και οι παρέες όλο και μικραίνουν. Και όσο μικραίνουν οι παρέες, μεγαλώνουν οι αγέλες των από εδώ και των από εκεί…

Έτσι θα πορευτούμε τη δύσκολη ανηφόρα; Με αγέλες μοναχικών ζώων; Δεν είμαστε παρέα πια;

.

Ο Γιάννης Τσαμουργκέλης είναι  Διδάκτωρ της Οξφόρδης  και Επίκουρος Καθηγητής της Διεθνούς Οικονομικής στο Παν/μιο του Αιγαίου. Email:i.tsam@aegean.gr