Αμέσως μετά την Πρωτοχρονιά είχα δυο περιπτώσεις που επιβεβαιώνουν ότι και στο χείλος του γκρεμού δεν βάζουμε μυαλό. Η πρώτη ήταν από μια συζήτηση στη Δημόσια Τηλεόραση που μεταξύ άλλων είχα συνομιλητή τον Παντελή Οικονόμου μέλος της ΚΕ του ΠΑΣΟΚ, πρώην Υπουργό. Ο Παντελής είναι καθαρός πολιτικός και σε αντίθεση με άλλους δεν «κρύβεται», λέει με θάρρος και σαφήνεια τη γνώμη του και σε μια τουλάχιστον περίπτωση (πρότασή του για φορολογία των ρέπος) κατέβαλε μεγάλο πολιτικό κόστος. Κάπου εκεί σταματάει η συμφωνία μας και αρχίζουν οι μεγάλες διαχρονικές διαφορές μας που επιβεβαιώθηκαν σε τρία τουλάχιστον σημεία κατά τη διάρκεια της πολιτισμένης αντιπαράθεσης που είχαμε.
Σημείο πρώτο: απαντώντας για χιλιοστή φορά στο δημοσιογραφικό ερώτημα «τις πταίει;» έδωσα την απάντηση ότι φταίει το πολιτικό σύστημα με την ανοχή αν όχι ενθάρρυνση πολύ μεγάλου μέρους της ελληνικής κοινωνίας. Και έφερα το κλασσικό παράδειγμα των αντιδράσεων στη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού που πρότεινε ο Τάσος Γιαννίτσης. Τότε που ξεσηκώθηκε το μισό και βάλε ΠΑΣΟΚ και όλα ανεξαίρετα τα άλλα κόμματα Δεξιάς και Αριστεράς, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις, με αποτέλεσμα να γίνει η μεγαλύτερη ίσως κινητοποίηση από την απελευθέρωση της Αθήνας. Είχα την αυταπάτη ότι τουλάχιστον σε αυτό το σημείο θα είχαμε κατακτήσει έναν βαθμό αυτογνωσίας και αυτοκριτικής. Μπα, τίποτε. Οι υπόλοιποι συνομιλητές απέφυγαν να πάρουν θέση ενώ ο Παντελής ήταν κατηγορηματικός. «Ναι, ήμουν απέναντι και επιμένω γιατί η πρόταση ήταν λάθος, ήταν σαν αυτά που μας προτείνει σήμερα η τρόικα». Δεν νομίζω ότι είναι τα ίδια αλλά αν δεν μπορούμε δεκατρία χρόνια μετά -και αφού κρύψαμε το κεφάλι μας στην άμμο και το ασφαλιστικό κάτω από το χαλί- να αντιληφθούμε ότι δεν μπορούσαμε να συνεχίσουμε όπως πορευόμασταν, τότε δεν έχουμε ελπίδα για το μέλλον.
Σημείο δεύτερο που ακούγεται κάπως θεωρητικό αλλά δεν είναι: αφού ευχήθηκε καλή επιτυχία στην ελληνική Προεδρία, διευκρίνισε ότι αυτή θα κριθεί από το κατά πόσο θα προωθήσει τα εθνικά μας συμφέροντα και όχι από το αν θα «είναι γενικώς μια καλή Προεδρία για την Ευρώπη». Φοβάμαι ότι αυτή η θέση υποκρύπτει μια ευρύτατα διαδεδομένη στους κύκλους των ευρωσκεπτικιστών άποψη για την εθνική αναδίπλωση, για τη δυνατότητα να λύσουμε τα βασικά μας προβλήματα την εποχή της παγκοσμιοποίησης στα πλαίσια κυρίως του εθνικού κράτους. Η λύση είναι στην αντίθετη κατεύθυνση, στον δρόμο για περισσότερη Ευρώπη. Βεβαίως πιο δημοκρατική, λιγότερο γραφειοκρατική, πάντως περισσότερη, όχι λιγότερη. Αν, λοιπόν, η ελληνική Προεδρία είναι καλή για την Ευρώπη, είναι και για την Ελλάδα.
Σημείο τρίτο και απολύτως λογικό με βάση τα δυο προηγούμενα: Διευκρίνισε ότι διαφωνεί με τους 58 και τη θέση του κόμματός του απέναντί τους. Το αντίθετο θα ήταν πράγματι περίεργο.
Η δεύτερη περίπτωση ήταν για το περίφημο 25 ευρώ εισαγωγής στα νοσοκομεία. Να ζήσουμε να το θυμόμαστε μιας και η αντίδραση της ΚΟ του ΠΑΣΟΚ και βουλευτών της λαϊκής δεξιάς οδήγησε στην απόσυρσή του. Αντιλαμβάνομαι ότι η πίεση που ασκείται στους βουλευτές -κυρίως του ΠΑΣΟΚ που σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος αποφυγής της χρεοκοπίας χωρίς να ακούνε και μια καλή κουβέντα- είναι δυσβάσταχτη. Φοβάμαι ότι η υποχώρηση στον λαϊκισμό δεν είναι η απάντηση. Δεν είμαι ειδικός στα θέματα υγείας αλλά με όποιον ειδικό, σοβαρό άνθρωπο από όλο το πολιτικό φάσμα συζήτησα, δεν βρήκα έναν που να είναι κατηγορηματικά αντίθετος με το μέτρο. Ζητήσανε βελτιώσεις, συμπερίληψη των ανέργων ανασφάλιστων, αυτών που πράγματι έχουν ανάγκη και βρίσκονται σε αδυναμία, αλλά όλοι ήξεραν ότι η μεγάλη πλειοψηφία των εισαγωγών αφορούσε σε χρονίως πάσχοντες, άρα εξαιρούμενους της καταβολής. Και όλοι επίσης ήξεραν ότι το μέτρο θα έχει μεν περιορισμένη εισπρακτική αποτελεσματικότητα (αλλά λίγη εξοικονόμηση από εδώ, λίγη από εκεί και το λίγο γίνεται πολύ) αλλά είχαν συνείδηση ότι η θέσπιση της διαδικασίας αποσκοπούσε και στον έλεγχο των άσκοπων (πολλές φορές και ύποπτων) εισαγωγών και συνταγογραφήσεων και χρήσεων πόρων των νοσοκομείων. Και όλοι ήξεραν ότι στα πιο προωθημένα και κοινωνικά ευαίσθητα, σοσιαλδημοκρατικής έμπνευσης συστήματα υγείας όπως τα εφαρμοζόμενα στις σκανδιναβικές χώρες, υπάρχει εισιτήριο εισαγωγής στα νοσοκομεία. Ένα κανάλι να έκανε μια συγκριτική έρευνα και ο πολίτης θα ήταν καλύτερα ενημερωμένος. Έτσι όπως έγινε η συζήτηση, με όρους πολεμικής αντιπαράθεσης, πολλοί ακόμα συγχέουν την είσοδο με την εισαγωγή στο νοσοκομείο. Με αυτά και με τούτα το μέτρο αποσύρθηκε. Μπορούν τώρα όλοι να συνεχίσουν απτόητοι την καταγγελία του πάρτι και της αλόγιστης σπατάλης στον χώρο της Υγείας. Μέχρι να βάλουμε μυαλό. Αν προλάβουμε.