Δέκα προτάσεις για μη κομματικό αποτελεσματικό δίκαιο κράτος.

Γιάννης Τουτζιαράκης 21 Μαϊ 2016

1.Ασυμβίβαστο βουλευτικής και υπουργικής ιδιότητας

  1. Τρία υπουργεία εθνικής εμβέλειας με υπουργούς αυξημένης υπερκομματικής πλειοψηφίας πενταετούς θητείας.
  2. Υπηρεσιακοί Υφυπουργοί ή γενικοί γραμματείς που επιλέγονται με αυξημένη πλειοψηφία για πενταετή θητεία
  3. Κεντρική Ανεξάρτητη Υπηρεσία εσωτερικού ελέγχου
  4. Πρόσληψη επαγγελματιών managers στο Δημόσιο
  5. Business plan , ετήσια έκθεση πεπραγμένων και εσωτερική αξιολόγηση για κάθε Υπουργείο και Οργανισμό
  6. Διοίκηση από μονομελή διοικητικά όργανα . Μικρά διοικητικά συμβούλια χωρίς διαχειριστική εξουσία.
  7. Συγκρότηση Ανεξάρτητης Αρχής Διαχείρισης Ανθρώπινου Δυναμικού
  8. Ανοιχτό- ψηφιακό κράτος
  9. Μείωση αριθμού βουλευτών σε 200 και μονοεδρικές εκλογικές περιφέρειες (last but not least)

 

Το πρόβλημα : Ελληνικό κράτος και παθογένειες

Το ελληνικό κράτος πάσχει. Ολιγαρχίες των κομμάτων και του κράτους διασφαλίζουν για τον εαυτό τους την προνομιακή και ανεξέλεγκτη διαχείριση και πρόσβαση σε δημόσια αγαθά εν ονόματι των πολιτών αλλά ερήμην τους. Η ασθένεια έχει ως Λερναία Ύδρα πολλά κεφάλια. Ο κομματισμός , η έλλειψη επαγγελματιών στις υπεύθυνες θέσεις , το μεγάλο του μέγεθος , η λανθασμένη κατανομή πόρων και ανθρώπων , η έλλειψη καθημερινού εσωτερικού ελέγχου , και εξωτερικής αξιολόγησης , η λανθασμένη δομή κινήτρων είναι μερικά από αυτά.  Όμως αυτοί που πρέπει να λύσουν το πρόβλημα , είναι μέρος του προβλήματος. Τα κόμματα, που αποτελούν μέρος του προβλήματος, καλούνται να αναζητήσουν και να υλοποιήσουν λύσεις, να περιορίσουν τις ευκαιρίες για προνομιακή εξυπηρέτηση στελεχών και πελατών τους με συγκεκριμένα μέτρα και όχι διακηρύξεις. Να αναπτύξουν άλλα κίνητρα προσέλκυσης πολιτών και στελεχών πέρα από την πελατειακή νομή της δημόσιας εξουσίας .   Το θέλουν ; Ας προχωρήσουν σε συγκεκριμένες δράσεις με χρονικές δεσμεύσεις πέρα από τις λεκτικές καταγγελίες.

Δέκα προτάσεις , ένας στόχος : Διαφοροποίηση νομοθετικής, εκτελεστικής εξουσίας και αποκομματικοποίηση κράτους

1. Ασυμβίβαστο βουλευτικής και υπουργικής ιδιότητας

Όποιος εκλέγεται βουλευτής δε θα μπορεί επί τέσσερα έτη να καταλαμβάνει θέση στην εκτελεστική εξουσία και να διατηρεί παράλληλα τη βουλευτική του ιδιότητα .. Όποιος ασκεί εκτελεστική εξουσία – υπουργός, γενικός γραμματέας, Διοικητής οργανισμού- δε θα μπορεί να είναι υποψήφιος στις επόμενες εκλογές. Δε θα μπορεί κανείς να συσσωρεύει νομοθετική και εκτελεστική εξουσία και να χρησιμοποιεί τη μία εξουσία για να αποχτάει και την άλλη, κάνοντας κατάχρηση και των δύο.

2. Τρία υπουργεία εθνικής εμβέλειας με υπουργούς αυξημένης υπερκομματικής πλειοψηφίας πενταετούς θητείας.

Ορισμένα Υπουργεία, όπως αυτό της Εθνικής Άμυνας, το Εξωτερικών και της Παιδείας, χειρίζονται θέματα στα οποία και υπάρχει και πρέπει να υπάρχει σύγκλιση απόψεων πέραν των κομματικών ανταγωνισμών. Είναι σκόπιμο, για την  επιλογή των Υπουργών να απαιτείται αυξημένη πλειοψηφία της Βουλής, ώστε να εξασφαλίζεται υπερκομματική συνεννόηση. Θα εκλέγονται με τη διαδικασία που εκλέγεται ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Στην τρίτη ψηφοφορία θα αρκεί πλειοψηφία 50% +1. Η θητεία τους , εφόσον έχουν εκλεγεί με αυξημένη πλειοψηφία ,μπορεί να είναι πενταετής, μεγαλύτερη της βουλής, ώστε κατά την αλλαγή της κυβέρνησης να μην υπάρχει κενό εξουσίας.

  1. Υπηρεσιακοί Υφυπουργοί ή γενικοί γραμματείς που επιλέγονται με αυξημένη πλειοψηφία για πενταετή θητεία

Σε όλα τα υπουργεία – πέραν από τον Υπουργό  , είναι απαραίτητο να προϊστανται της υπηρεσίας υφυπουργοί ή γενικοί γραμματείς που δε θα διορίζονται με κριτήριο την πολιτική ή κομματική ιδιότητα , αλλά με κριτήριο τη βαθιά γνώση του αντικειμένου του Υπουργείου. Θα επιλέγονται με αυξημένη πλειοψηφία από τη Βουλή  μετά από αξιολόγηση από επαγγελματίες αξιολογητές.

  1. Κεντρική Ανεξάρτητη Υπηρεσία εσωτερικού ελέγχου

Συστήνεται κεντρική ανεξάρτητη υπηρεσία εσωτερικού ελέγχου με ομάδα υπεύθυνη για κάθε δημόσιο οργανισμό ή υπηρεσία η δημόσια αρχή. Η ανεξάρτητη υπηρεσία εσωτερικού ελέγχου, αναφέρεται με εκθέσεις απ’ ευθείας στη Βουλή για κάθε Υπουργείο ή οργανισμό. Ελέγχει και το νόμιμο αλλά και το ουσιαστικά ορθό των πολιτικών, των διαδικασιών και των ενεργειών της Διοίκησης , όπως σε κάθε σοβαρή εταιρία. Επομένως ασκεί ουσιαστικό και νομικό έλεγχο, ευρύτερο, συστηματικό και εκ των προτέρων και όχι κατά περίπτωση , εκ των υστέρων .

 

  1. Πρόσληψη επαγγελματιών managers στο Δημόσιο

Σε όλες τις Διοικητικές θέσεις πρώτου επιπέδου – 2.000 έως 3.000 θέσεις- στη χώρα θα πρέπει να επιλέγονται επαγγελματικά στελέχη με ανοιχτή διαδικασία και επαγγελματική αξιολόγηση κατά κύριο λόγο από την αγορά καθώς οι γνώσεις management στο Δημόσιο Τομέα είναι σχεδόν ανύπαρκτες. Τα κομματικά προσόντα δε μπορούν να είναι το βασικό κριτήριο. Άμεσα όμως είναι αναγκαία η μαζική μετεγγραφή επαγγελματικά επαρκών στελεχών από τον ιδιωτικό τομέα διασφαλίζοντας βέβαια τη νομιμοφροσύνη στο δημόσιο συμφέρον τουλάχιστον όσο διασφαλίζεται όταν τα στελέχη προέρχονται αποκλειστικά από το δημόσιο.

  1. Business plan , ετήσια έκθεση πεπραγμένων και εσωτερική αξιολόγηση για κάθε Υπουργείο και Οργανισμό

Κάθε μονάδα οφείλει να συντάσσει ετήσιο και πενταετές σχέδιο δράσης με χρονικές ,οικονομικές και ποιοτικές δεσμεύσεις και απολογισμό πεπραγμένων και οικονομικής διαχείρισης ανά έτος. Παράλληλα η μονάδα πρέπει να υφίσταται  εξωτερική αξιολόγηση  από τους λήπτες υπηρεσιών κάθε χρόνο.

  1. Διοίκηση από μονομελή διοικητικά όργανα . Μικρά διοικητικά συμβούλια χωρίς διαχειριστική εξουσία.

Σε κάθε μονάδα η διοίκηση θα ασκείται από μονομελή όργανα με συγκέντρωση της αρμοδιότητας λήψης αποφάσεων και της ευθύνης σε ένα πρόσωπο . Όπου υπάρχουν διοικητικά συμβούλια, αυτά συνέρχονται λίγες φορές το χρόνο. Δεν ασκούν Διοίκηση , εγκρίνουν σχέδια δράσης και τις εκθέσεις απολογισμού .  Τα μέλη περιορίζονται αριθμητικά σε μονοψήφιο αριθμό από 5 εως 9 .

  1. Συγκρότηση Ανεξάρτητης Αρχής Διαχείρισης Ανθρώπινου Δυναμικού

Οι πολιτικές και οι διαδικασίες για τη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού στο Δημόσιο πρέπει να οργανώνονται σε εθνικό επίπεδο, και όχι αποσπασματικά κατά φορέα. Οι πολιτικές προσλήψεων τοποθέτησης σε θέσεις, αξιολόγησης , αποδοχής, ανάπτυξης στελεχών και αμοιβών δε θα εξαρτώνται άμεσα από τον κάθε οργανισμό και την επί μέρους διοίκηση , αλλά θα κρίνονται από την αρχή αυτή επαγγελματικά με κριτήριο την επίτευξη στόχων ώστε να μην είναι όμηροι στα στελέχη του εκάστοτε πολιτικού προϊστάμενου. Η δεξαμενή από τη οποία θα αντλούνται στελέχη για κάθε θέση πρέπει να είναι όσο πιο ευρεία γίνεται και θα πρέπει να περιλαμβάνει στελέχη από όλο το Δημόσιο εν ευρεία έννοια και από τον ιδιωτικό τομέα.

  1. Ανοιχτό- ψηφιακό κράτος

Είναι απαραίτητη η πλήρης αναδιοργάνωση των εργασιακών διαδικασιών του δημοσίου ώστε να υλοποιούνται σε ψηφιακή βάση. Αυτό οδηγεί στη δημιουργία του ανοιχτού ψηφιακού κράτους και προϋποθέσεις διαφάνειας που ήδη διαφαίνονται με το opengov.gr. Μόνο το άνοιγμα των δεδομένων που συγκεντρώνει το Δημόσιο (όσα δεν αποτελούν ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα) σε κάθε ενδιαφερόμενο για να τα μελετήσει και να δημιουργήσει εφαρμογές , κατά το παράδειγμα datausa.io, θα έθετε σε κίνηση αστείρευτες , δημιουργικές δυνάμεις .

  1. Μείωση αριθμού βουλευτών σε 200 και μονοεδρικές εκλογικές περιφέρειες (last but not least)

Η κατάτμηση των μεγάλων εκλογικών περιφερειών σε 150 μονοεδρικές εκλογικές περιφέρειες ( οι υπόλοιποι θα εκλέγονται από το ψηφοδέλτιο επικρατείας) θα μειώσει το κόστος εισόδου και λειτουργίας στην πολιτική . Θα αυξηθεί ο ανταγωνισμός. Η φωνή του κάθε πολίτη αποχτάει μεγαλύτερη αξία απ ΄ ότι σε μία αχανή εκλογική περιφέρεια. Όταν η περιφέρεια είναι μονοεδρική τα κόμματα που θα υποστηρίζουν κηπουρούς του βασιλέως ως υποψηφίους θα πληρώσουν βαρύ τίμημα . Οι μονοεδρικές εκλογικές περιφέρειες μπορούν να συνδυαστούν με αναλογική εκπροσώπηση σε εθνικό επίπεδο.

Η ενδογενής πίεση επί των πολιτικών να ευνοούν αποφάσεις προς όφελος των «χορηγών», σε βάρος του δημοσίου συμφέροντος θα μειώνεται σημαντικά  Ο κάθε βουλευτής αποκόπτεται από πολλές εξαρτήσεις που σήμερα είναι όρος εκλογικής επιβίωσης . Ο κομματισμός στερείται ένα μεγάλο μέρος από το βιότοπό του.

Συζήτηση επί πολιτικών στόχων

Είναι αυτά τα μέτρα και αυτός ο στόχος δεξιός , αριστερός σοσιαλδημοκρατικός ή μπορούν να αποτελέσουν κοινό στόχο που θα συγκεντρώσει κοινωνικές και πολιτικές πλειοψηφίες ; Τι εμποδίζει να αποτελέσει αντικείμενο υπερκομματικής συνεργασίας η εξειδίκευση και υλοποίηση τους ως αντικείμενο κοινής πολιτικής προσπάθειας ;

Στην πολιτική, προτεραιότητα έχουν οι στόχοι και έπονται οι οργανωτικές μορφές και τα μέσα υλοποίησης των στόχων και η κατανομή των ρόλων . Στην πράξη όμως έχει γίνει αντιστροφή . Πάσχουμε από το φετιχισμό των μέσων και των κομματικών , ιδεολογικών ή προσωπικών πατριωτισμών . Είναι σαν κανείς να μην ενδιαφέρεται πραγματικά για τους στόχους αλλά αυτοί να είναι πρόσχημα επιβεβαίωσης των διαφόρων τύπων ναρκισσισμού.

Το ερώτημα είναι : χρειαζόμαστε και εμείς και η χώρα  και τα κόμματα τέτοια και άλλα ανάλογα μέτρα ;