Είναι τόσο σοκαριστικά τα εκλογικά αποτελέσματα της Ιταλίας. Εμείς ενηλικιωθήκαμε με την ιδέα ότι ο λαός που ήταν εκτός συστήματος, έχει πάντα δίκιο. Αργότερα, στις συνθήκες της μαζικής Δημοκρατίας, το εκλογικεύσαμε. Σεβόμαστε τις αποφάσεις της πλειοψηφίας. Είναι η ουσία της Δημοκρατίας. Γνωρίζουμε ότι παρά το σεβασμό μας, οι αποφάσεις της πλειοψηφίας δεν είναι πάντα οι καλύτερες . Πολλές φορές είναι και ανώριμες και (αυτό) καταστροφικές. Είναι η περίπτωση της Ιταλίας.

Ερμηνείες υπάρχουν πολλές. Είναι πρωτίστως η εμμονή των πολιτών (δεν είναι οι μόνοι) της Ιταλίας σε χαμένους παραδείσους που δεν είναι πια δυνατοί. Είναι το αποκορύφωμα παρακμής μιας μεγάλης δημοκρατίας. Είναι επίσης το πολυάνθρωπο, ακριβό και διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα της γείτονος. Είναι η συντηρητική πολιτική της εθνικής αναδίπλωσης, που ξεκίνησε με επίκεντρο την Γερμανία και οδηγεί στην αποσύνθεση τις χώρες και την ΕΕ.

Ίσως με αυτά τα αποτελέσματα φτάνουμε στο τέλος μιας διαδρομής αποσύνθεσης…

Κι έρχομαι στο θέμα μου. Πολλές φορές παρακολουθώ κείμενα οδηγιών της τρόικας. Διάβασα ένα σχετικό κείμενο στο οποίο, μεταξύ πολλών άλλων, εκφράζονται αμφιβολίες, υποδείξεις και οι προσδοκίες τους για την αρτισύστατη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων, για την οργάνωση των υπηρεσιών πάταξης της φοροδιαφυγής, κ.λπ. (Σχολιάστηκε εκτεταμένα στα ΜΜΕ.)

Το συμπέρασμά μου δεν είναι ενθαρρυντικό. Οι συστάσεις τους για την ανασύνταξη των μηχανισμών πάταξης της φοροδιαφυγής, είναι δύσκολα εφαρμόσιμες. Προϋποθέτουν ανθρώπινο δυναμικό, με δεξιότητες και νοοτροπίες, το οποίο φοβάμαι πως δύσκολα βρίσκεται στην κοινωνία μας. Και όπως άλλωστε και οι ίδιοι επισημαίνουν, τα βασικά στελέχη του δημόσιου τομέα έχουν υπερβεί τα πενήντα χρόνια, να μην πούμε τα πενήντα πέντε. Και είναι περίπου αδύνατο να προσαρμοστούν στις οδηγίες μιας σύγχρονης δημόσιας διοίκησης

Βέβαια υπάρχουν έξω στην αγορά, στελέχη που θα μπορούσαν να ενστερνιστούν ένα νέο πνεύμα δημόσιου λειτουργού. Όπως επισημαίνουν και οι ίδιοι, τέτοια στελέχη πρέπει να προσληφθούν και να αμείβονται καλύτερα. Κι εκεί αρχίζει ένας άλλος Γολγοθάς για τον καθ’ ημάς Νότο. Πού θα βρεθούν τα χρήματα, πώς θα γίνουν αξιοκρατικές προσλήψεις, ενώ ταυτόχρονα ο χρόνος επείγει.

Είναι διερευνητέο εάν υπάρχουν στην αγορά νέα παιδιά, που με σχετική επιμόρφωση θα μπορούσαν να στελεχώσουν ένα σύγχρονο κρατικό φορέα. Η απάντηση δεν είναι αυτονόητη. Πτυχιούχοι υπάρχουν αρκετοί. Από αυτούς, οι καλύτεροι συνήθως πάνε στο εξωτερικό. Η επόμενη ποιοτικά ομάδα ψάχνεται στον ιδιωτικό τομέα και στα οικογενειακά γραφεία και ιατρεία . Και οι υπόλοιποι που μένουν, συνήθως έχουν φοιτήσει στα «δεύτερα» Πανεπιστήμια (στο κέντρο και την Περιφέρεια). Έρχονται στο νου μου οι εμπειρίες από πτυχιούχους από Πανεπιστήμια των Ανατολικών χωρών, ελληνικής ή όχι καταγωγής, που ήρθαν στην Ελλάδα στις αρχές της δεκαετίας του 90… Φοβούμαι πως έχει συντελεστεί μια βαθιά καταστροφή ανθρώπινου δυναμικού σ’ αυτήν την χωρίς όρια και φραγμούς επέκταση της δημιουργίας σχολών (κάθε πόλη και ΑΕΙ μιας σχολής, κάθε κωμόπολη και ΤΕΙ) και τώρα βιώνουμε ένα γενικότερο αδιέξοδο. (Μάλλον αντιγράψαμε συνταγές από την γειτονική μας Ιταλία και τις εφαρμόσαμε με το δικό μας τρόπο.)

Λέγεται συχνά ότι κάθε κίνημα εκσυγχρονισμού, στο βάθος είναι κίνημα νεολαίας. Και στις χώρες του Νότου δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα κανένα τέτοιο κίνημα. Το πρόβλημα με την νεολαία είναι τριπλό: Έχει φροντίσει η μακρόβια και πολυπληθής δική μας γενιά να τους αφήνει εκτός ευθυνών, επιμένοντας να κρατά όλες τις καίριες θέσεις για λογαριασμό της. Η παιδεία που τους προσφέρουμε, δήθεν χωρίς φραγμούς, είναι μέτριας έως κακής ποιότητας. Τους εναποθέτουμε στα διάσπαρτα Κρατικά Πανεπιστήμια με τις απίθανες εξειδικεύσεις (για να βολεύουν τους διδάσκοντες) και στα απομακρυσμένα ΤΕΙ. (Μέρες του ατυχήματος της Λάρισας…) Και το χειρότερο, οι χώρες μας βιώνουν μια πρωτοφανή δημογραφική καθίζηση. Είναι ούτως ή άλλως μικρός ο αριθμός της νέας γενιάς. Και όσο κι αν το θέλαμε, η ενσωμάτωση των μεταναστών είναι δύσκολη, ιδιαίτερα για στελέχη με παιδεία ικανή ώστε να συμβάλλουν στον αναγκαίο εκσυγχρονισμό. Ας αφήσουμε το γεγονός ότι στη δική μας χώρα, ένα μεγάλο τμήμα της νέας γενιάς, εκείνοι οι νέοι που δυνητικά έχουν τις καλύτερες δυνατότητες πρόσβασης στην υψηλή μόρφωση, καταστρέφονται, αναζητώντας δρόμους σωτηρίας στους λαβύρινθους της τρομοκρατίας…

Προσπάθησα έτσι σχηματικά να περιγράψω όψεις ενός αδιεξόδου που αφορά τη χώρα μας, τον ευρωπαϊκό Νότο σίγουρα και ίσως την σημερινή Ευρώπη. Για να επανέλθω στο δικό μας πρόβλημα. Η προσπάθεια εκσυγχρονισμού μιας κατεστραμμένης χώρας, θέλει χρόνο, υπομονή, κατανόηση και αλληλεγγύη από τις πιο έμπειρες κοινωνίες που συνθέτουν την Ευρωπαϊκή Ένωση. Και την κατανόηση και την αλληλεγγύη δεν την εννοώ στην διαρκώς ανανεούμενη φιλολογία υπεκφυγών του είδους των «πολλαπλασιαστών». (Απάντηση σ’ αυτήν την νοοτροπία δίνει με τα εξαιρετικά κείμενά του ο Φ. Γεωργελές και δεν χρειάζεται να προσθέσει κανείς μας τίποτα.) Κατανόηση εννοώ στήριξη με μέσα και χρόνο σε όσους δημόσιους λειτουργούς, όπως ο Γ. Γ. Δημοσίων Εσόδων, αλλά και σε άλλους, στον ιδιωτικό τομέα, που δείχνουν ότι έχουν το κουράγιο να παλέψουν στις πιο αντίξοες συνθήκες και να δημιουργήσουν παραδειγματικές νησίδες ανασύνταξης της χώρας. Κατανόηση θεωρώ την επιστροφή της αλληλεγγύης και των ηγετικών ευθυνών που οφείλουν να αναλάβουν οι πιο ισχυρές χώρες και κοινωνίες της ΕΕ. Για την καταπολέμηση αυτού του κλίματος αδυναμίας που έχει μετατραπεί σε καθολική απογοήτευση, όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά σε όλη την Ευρώπη.

Υ.Γ. Η σκληρή καταδικαστική απόφαση για τον Παπαγεωργόπουλο, προκαλεί ακόμα και δέος. (Πολλοί αναρωτιόμαστε μήπως η εξάντληση της κλίμακας αυστηρότητας οδηγήσει στην άλλη άκρη στο Εφετείο. Βέβαια ο νόμος με τον οποίο καταδικάστηκε είναι αυστηρός ,υπόκειται στο κλίμα της εποχής παρόλο που είναι παλιός, αλλά είναι νόμος.)

Με την αποχώρηση πριν από μήνες και του Ψωμιάδη, του άλλου πόλου της παρακμιακής Θεσσαλονίκης, φαίνεται πως τελειώνει μια εποχή αιχμαλωσίας της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης της χώρας. Έχει κανείς την αίσθηση απαλλαγής της Θεσσαλονίκης και της Βόρειας Ελλάδας, από την πιο μίζερη περίοδο του σύγχρονου βίου της. Αν, όπως πολλοί πιστεύουμε, η Βόρεια Ελλάδα παρουσιάζει μεγαλύτερο δυναμισμό και έχει περισσότερες δυνατότητες (παραγωγικής πρωτίστως) ανασυγκρότησης, ιδού πεδίον δόξης λαμπρόν.