Τι τρέχει με το ΔΝΤ; … (γιατί με την τρόικα τρέχει αυτό που έτρεχε πάντα, το παιχνίδι της γάτας με το ποντίκι, με έπαθλο την παραμονή στο σπίτι των αφεντικών). Πού οφείλονται τα (εμφανή) σημάδια αλλαγής στάσης έναντι της Ελλάδας; Πώς συνδυάζονται τρία από πρώτη άποψη αντιφατικά γεγονότα, η σκλήρυνση στη διαπραγμάτευση με τη χώρα μας, η παραδοχή πως η συνταγή θέλει μεγαλύτερη δόση «ανάπτυξης» και η βούληση σταδιακής απομάκρυνσης από όλες τις ευρωπαϊκές «διασώσεις»;

Νομίζω, προσπαθώντας να ενδώσω όσο το δυνατόν λιγότερο στη σεναριολογία, ότι το νήμα που ενώνει όλα τα παραπάνω είναι κυρίως η φύση και η θέση του ίδιου του ΔΝΤ και λιγότερο η στάση και οι πράξεις της Ελλάδας. Εξηγούμαι. Το ΔΝΤ έκανε αναγκαστική απόβαση στις διασώσεις της Ευρωζώνης, ξεκινώντας από την ελληνική: του ζητήθηκε να συμβάλει, κυρίως λόγω τεχνογνωσίας και δευτερευόντως λόγω οικονομικής δυνατότητας, επειδή η Ευρώπη δεν ήταν έτοιμη και δεν διέθετε τα αναγκαία εργαλεία όταν ξέσπασε η κρίση. Σχεδίασε το πλάνο και διηύθυνε, σε μια πρώτη φάση, τις επιχειρήσεις, ιδίως τις ελληνικές, και μάλιστα κρατώντας για τον εαυτό του, παρά τις προσδοκίες, μάλλον το ρόλο του καλού. Όταν το παιχνίδι παρα-άνοιξε, δηλαδή εισήλθαν σε αυτό πολλές χώρες και η Ευρωπαϊκή Ένωση έφτιαξε σιγά – σιγά «μόνιμους» μηχανισμούς στη θέση των αρχικών πυροσβεστικών κινήσεων, ο ρόλος του ΔΝΤ έπρεπε αναγκαστικά να αλλάξει. Είτε αναβαθμιζόμενος σε ρόλο κεντρικής διοίκησης (με δύο προβλήματα: την όλο και μεγαλύτερη έκθεση σε χρήμα και τη θεσμική ανακολουθία ανάληψης ενός τέτοιου «ευρωπαϊκού» ρόλου από ένα μη ευρωπαϊκό όργανο), είτε διακριτικά και οικειοθελώς υποβαθμιζόμενος, με βασική πρόφαση τη μη συμμόρφωση στις εντολές του. Το ΔΝΤ δεν άργησε να διαλέξει τη δεύτερη οδό από τη στιγμή της αλλαγής της ηγεσίας του, της (συστημικά επικίνδυνης) εισόδου της Ισπανίας στο κάδρο και της ολοένα αυξανόμενης (και όχι εντελώς άδικης) δυσανεξίας των μελών του μπλοκ των «ανερχόμενων δυνάμεων» (Βραζιλία, Ινδία, Νότια Αφρική κ.λπ.) περί υπερβολικής, και υπερβολικά δαπανηρής, προσήλωσης στα ευρωπαϊκά δρώμενα.

Πώς συνδέεται αυτή η αλλαγή κατεύθυνσης με τη σχεδόν ταυτόχρονη αλλαγή δόγματος υπέρ της ανάπτυξης; Ίσως η Ελλάδα να χρησιμεύει πια ως παράδειγμα προς αποφυγή, τόσο από πλευράς «θεραπείας» (υπερβολική και υπερβολικά γρήγορη λιτότητα), όσο και από πλευράς αντίδρασης του «ασθενούς» (αδυναμία στις μεταρρυθμίσεις και στα ισοδύναμα μέτρα). Το ΔΝΤ αντελήφθη ότι άλλο Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλο τρίτος κόσμος, στον οποίο ως τώρα κυρίως δρούσε: άλλο από πλευράς κουλτούρας, υποδομών, αντιστάσεων, δυνατοτήτων και θεσμών. Σα να μας λέει σήμερα, με καθυστέρηση που δεν δικαιολογεί παρά η αρχική αστοχία του, ότι, αναλαμβάνοντας σταδιακά το νέο, περισσότερο συντονιστικό ρόλο του, θα αρχίσει να φροντίζει για νέο «μίγμα» (κάποιοι όροι τώρα δικαιώνονται), αλλά και θα είναι όλο και πιο αυστηρό όταν οι απαιτήσεις του δε βρίσκουν ανταπόκριση. Μόνο που, αν αυτό πράγματι θέλει να δείξει, το κάνει τόσο άγαρμπα με την Ελλάδα και με τόσο κακό χρονισμό, που, για μια ακόμη φορά, απειλεί να πνίξει το μαθητή στον οποίο δίνει το πικρό, με δική του κυρίως ευθύνη, μάθημα.