Με ανάμεικτα συναισθήματα κλείνει η χρονιά. Από τη μία πλευρά υπάρχουν κάποιες ενθαρρυντικές ενδείξεις, κυρίως με τη μορφή οικονομικών δεικτών και αποτελεσμάτων σε τομείς όπως ο τουρισμός. Από την άλλη πλευρά, οι εδραιωμένες νοοτροπίες και συμπεριφορές στην πολιτική τάξη, αλλά και στην κοινωνία, δεν φαίνεται να αλλάζουν, οι αντιδράσεις για τα αυτονόητα συνεχίζονται, οι μεταρρυθμίσεις προχωρούν εξαιρετικά αργά, ο λαϊκισμός καλά κρατεί και κάθε τόσο βγαίνουν στην επιφάνεια φαινόμενα διαφθοράς και ασυδοσίας, όπως του Κάντα, του Τομπούλογλου, ή του Λιάπη, για να αναφερθούμε σε… επώνυμους. Φαινόμενα που δυστυχώς συνδέουν το χθες με το σήμερα, καθώς η αναγκαία τομή δεν έχει γίνει.
Μεταξύ μας, δεν είναι εύκολη υπόθεση η τομή ανάμεσα στο χθες και στο σήμερα σε οποιαδήποτε χώρα ή κοινωνία. Πόσο μάλλον σε μία χώρα ή κοινωνία σαν τη δική μας, που έχει γαλουχηθεί με τον πιο στρεβλό τρόπο επί δεκαετίες και εκατονταετίες. Που όταν δεν πιστεύει ότι είναι το κέντρο του σύμπαντος, νομίζει ότι είναι… κανονική και όλοι οι άλλοι οφείλουν είτε να την μιμούνται, είτε να δέχονται τις παραξενιές της και να την φροντίζουν «σαν παιδί τους». Τώρα γιατί είναι «κανονική» η Ελλάδα της Δύσης, που δεν μπορεί να διαχειριστεί τα σκουπίδια της, που τα μισά κτίριά της είναι αυθαίρετα, που διαθέτει την πιο ανίκανη διοίκηση, που τα σχολεία και τα πανεπιστήμιά της δεν λειτουργούν τον μισό χρόνο, που αδυνατεί να περιορίσει τη φοροδιαφυγή, που δέχεται την πολιτική και οπαδική βία στην καθημερινότητά της σαν κάτι το φυσιολογικό, που…, που…, που…, αποτελεί ένα μεγάλο και ακόμη αναπάντητο ερώτημα. Στο οποίο είναι φανερό ότι δεν βρίσκουν απαντήσεις ούτε η τρόικα και οι δανειστές, αλλά ούτε και η επιστήμη στο σύνολό της!
Πολλοί θεωρούν ότι το μεγάλο πρόβλημα αυτής της χώρας είναι ότι δεν λειτουργούν οι θεσμοί. Είναι όντως μεγάλο πρόβλημα, αλλά τα τελευταία χρόνια υπάρχουν δείγματα ότι κάποιοι θεσμοί έχουν αρχίσει να λειτουργούν, κρίνοντας από την παραπομπή στη Δικαιοσύνη και την καταδίκη γνωστών προσώπων. Μεγαλύτερο ίσως πρόβλημα, που προκαλεί απαισιόδοξες σκέψεις, είναι το γεγονός ότι οι από πάνω, οι ταγοί, η λεγόμενη «ελίτ» δεν προσφέρει παραδείγματα με τη συμπεριφορά της. Παραδείγματα συμπεριφοράς, που ενδεχομένως θα μπορούσαν να παίξουν καθοδηγητικό ρόλο για ένα μεγάλο μέρος των ανώνυμων πολιτών. Η υπόθεση Κάντα αφορά το παρελθόν και είναι θετικό ότι η αλήθεια για το «πάρτι» που γινόταν τότε στους εξοπλισμούς βγαίνει έστω με καθυστέρηση, αλλά δύσκολα πείθει ότι τα πράγματα αλλάζουν ουσιαστικά όταν σήμερα πιάνεται «στα πράσα» ο Τομπούλογλου και πλαστογραφεί τις πινακίδες του αυτοκινήτου του ο Λιάπης. Αν και κάποιος θα μπορούσε να παρατηρήσει το ότι συνελήφθησαν είναι επίσης θετικό.
Η Ελλάδα χρειάζεται πολλά και φωτεινά παραδείγματα (ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η δραστηριότητα του Ιδρύματος Νιάρχου) από τους ταγούς της σε όλους τους τομείς, σε συνδυασμό με τα συλλογικά βήματα εκσυγχρονισμού και βελτίωσης που πρέπει να γίνουν σε θεσμούς. Για μία χώρα με το παρελθόν της και στην κατάστασή της, αυτά μοιάζουν με ευχολόγια, καθώς εύκολα λέγονται και δύσκολα γίνονται, αλλά όποιος γνωρίζει κάποιον καλύτερο και αποτελεσματικότερο τρόπο ας το πει. Και φυσικά ταγοί δεν είναι μόνο οι πολιτικοί και οι οικονομικοί παράγοντες του τόπου, αλλά και οι λεγόμενοι «πνευματικοί» άνθρωποι, οι συντελεστές της εκπαίδευσης και βέβαια ο ανώτερος κλήρος που επιτέλους πρέπει να βγει από το σκοτάδι στο σύνολό του. Με την ελπίδα ότι με κάποιον τρόπο θα αναγκαστούν να αλλάξουν συμπεριφορά σταδιακά τα μίντια και οι λειτουργοί τους, που στην παρούσα φάση καλλιεργούν συνεχώς ένα κλίμα αντίδρασης, μιζέριας και ακατάσχετου λαϊκισμού, δίχως λογική.
Με λίγα λόγια, για να συνέλθει αυτή η χώρα είναι απαραίτητο να ξεφύγει από την παντοδυναμία της μετριότητας και της ισοπέδωσης προς τα κάτω, ως τρόπου ζωής. Στην Ιστορία έχουν μείνει όσοι με το παράδειγμά τους έχουν δώσει διέξοδο από τέτοιες καταστάσεις, σαν αυτή που ζούμε οι Ελληνες σήμερα.