Την άνοιξη του 2005 ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζωρτζ Μπους ο νεώτερος δεξιώθηκε στους κήπους του Λευκού Οίκου μια πλειάδα πολιτικών αρχηγών στο πλαίσιο της συνάντησης του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος με τους Ρεπουμπλικανούς. Μεταξύ αυτών ήταν ο τότε Πρόεδρος του ΔΗΣΥ Νίκος Αναστασιάδης. Στη χειραψία του με τον πλανητάρχη συστήθηκε με μεγάλη δόση χιούμορ ως εκπρόσωπος της «δεύτερης υπερδύναμης στον κόσμο, της Κύπρου!». Μετά το πρώτο ξάφνιασμα του Μπους, οι δύο ηγέτες ξέσπασαν σε γέλια.
Η φράση αυτή του Ν. Αναστασιάδη δεν ήταν απλώς ευφυολόγημα, αλλά αυτοσαρκασμός. Ήθελε να καυτηριάσει τη μεγαλομανία των απανταχού εθνικιστών. Κυρίως, όμως, αντανακλούσε το φορτισμένο κλίμα που είχε διαμορφωθεί όλη την προγενέστερη περίοδο στο Νησί με αφορμή το Σχέδιο Ανάν. Και βεβαίως την περιρρέουσα ατμόσφαιρα που έβριθε από συνωμοσιολογικές θεωρίες και αντιλήψεις του τύπου «η Κύπρος είναι το κέντρο του κόσμου».
Με το «Ναι» στο δημοψήφισμα ο Αναστασιάδης πήγε κόντρα σε έναν υφέρποντα ακραίο εθνικισμό. Μάλιστα, στοχοποιήθηκε για την τολμηρή και υπεύθυνη επιλογή του από εκείνους που μετατρέπουν σε εμπορεύσιμο πολιτικό υλικό τα πατριωτικά αισθήματα. Απέδειξε όμως την ισχυρή βούληση και αποφασιστικότητά του για την επανένωση του Νησιού. Ταυτόχρονα, αποκάλυψε ότι διαθέτει ηγετική παράσταση. Η εκλογή του στην προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας και οι πρωτοβουλίες που ανέπτυξε στη συνέχεια το επιβεβαιώνουν. Οι συνομιλίες της Γενεύης είναι το επιστέγασμα της πολύχρονης προσπάθειάς του να λυθεί το Κυπριακό.
Υπερβαίνοντας βαθιά ριζωμένες φοβικές και εσωστρεφείς αντιλήψεις, έδωσε πνοή σε μια τελματωμένη υπόθεση που έτεινε να ξεχαστεί από τη διεθνή κοινότητα μετά το 2004. Απορρίπτοντας τους μικρομεγαλισμούς, δούλεψε εντατικά για την αναζήτηση ρεαλιστικής και βιώσιμης λύσης για την πατρίδα του. Η εκλογή του Ακιντζί συνέβαλε στο να βρει αποφασισμένο συνομιλητή στην τουρκοκυπριακή πλευρά. Φαίνεται καθαρά πως ο Αναστασιάδης και ο Ακιντζί δεν έχουν καταβληθεί από τις ψυχώσεις του παρελθόντες, ενώ και η μεταξύ τους χημεία είναι καλή. Το σημαντικότερο, αμφότεροι αντιλαμβάνονται τη ζωτική ανάγκη επίλυσης του Κυπριακού.
Το κεκτημένο των συνομιλιών τους έχει ξεχωριστή πολιτική αξία, την οποία δύσκολα κάποιος μπορεί να ακυρώσει. Αναμφίβολα πραγματοποιήθηκαν σημαντικά βήματα. Η προσέγγιση που επιτεύχθηκε σε καίρια ζητήματα αποδεικνύει ότι το αδύνατο μπορεί να γίνει δυνατό. Το βέβαιο είναι ότι δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για την επίτευξη συμφωνίας. Η δυστοκία που υπάρχει στο μείζον ζήτημα των εγγυήσεων και της ασφάλειας μπορεί να ξεπεραστεί. Αρκεί Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι να μην παγιδευτούν σε μαξιμαλιστικές και ανεδαφικές θέσεις σε μια εποχή που το κύμα του εθνολαϊκισμού διαπερνά την Ευρώπη και φτάνει πέραν του Ατλαντικού.
Η κινητικότητα που αναπτύχθηκε στο Κυπριακό συνιστά μια φωτεινή αναλαμπή σε ένα όλο και πιο σκοτεινό σκηνικό. Οι θιασώτες των τετελεσμένων που προέβλεπαν ναυάγιο εκτίθενται ανεπανόρθωτα. Οι δήθεν εθνικές τους ευαισθησίες είναι προσχηματικές και επικίνδυνες. Τα αποτελέσματα των συνομιλιών στο Μοντ Πελεράν και στη Γενεύη κατέδειξαν ότι ο μόνος κίνδυνος που ελλοχεύει είναι ο τορπιλισμός των κοινών προσπαθειών από επιπόλαιες και απαίδευτες ενέργειες, ιδιαίτερα όταν προέρχονται εκτός του Νησιού.
Αθήνα και Άγκυρα θα κριθούν από την πρόθεσή τους να βρίσκονται σε απόλυτη αρμονία με τους Αναστασιάδη και Ακιντζί. Αν η Τουρκία επιδείξει αδιαλλαξία θα αποτελέσει τροχοπέδη στην πρόοδο των συνομιλιών. Η ελληνική κυβέρνηση καλείται να διαχειριστεί μια εξαιρετικά κρίσιμη υπόθεση, επιδεικνύοντας και την απαιτούμενη ετοιμότητα. Η πρόταση του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών για παράταση του χρόνου συνομιλιών στην καλύτερη περίπτωση δείχνει έλλειψη προπαρασκευής για αναμενόμενα ζητήματα. Δεν θέλω να πιστεύω ότι υποκρύπτει ταλαντεύσεις και αμφισημίες που εκπορεύονται από αντιδράσεις διαφόρων εθνικιστικών κύκλων της Αθήνας. Ούτε ότι οφείλονται σε πιθανές ενστάσεις του κυβερνητικού εταίρου του Αλέξη Τσίπρα. Η τακτική «δώσε χρόνο στον χρόνο» -για να θυμηθούμε τον Φρανσουά Μιτεράν- συνήθως υποκρύπτει έλλειψη αποφασιστικότητας.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Πολίτης» της Κύπρου