Διαβάζω τις προτάσεις που διατύπωσε ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας στη συνάντηση των σοσιαλιστών αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης – ΕΕ (Παρίσι, 25/8) όπως δημοσιεύτηκαν στον τύπο και διερωτώμαι: αυτό είναι το όραμα και η ευρωπαϊκή πολιτική της Ελλάδας, ιδιαίτερα μετά την κρίση του Brexit; Τα όσα πρότεινε ο πρωθυπουργός δεν συγκροτούν ούτε όραμα, ούτε σχέδιο, ούτε συνολική ευρωπαϊκή πολιτική. Αποτελούν μια πτωχοπροδρομική προσέγγιση που λέει ουσιαστικά «δώστε μας περισσότερα χρήματα»! Ειδικότερα αυτό που πρότεινε ο πρωπουργός είναι η κατάργηση ή πάντως η χαλάρωση του Συμφώνου Σταθερότητας (για τα όρια ελλείμματος και χρέους) και ο διπλασιασμός των πόρων (ύψους 315 δις σήμερα) που διατίθενται στο λεγόμενο «Ταμείο Γιούνγκερ» (Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσων – ΕΤΣΕ/ EFSI), η παράτασή του πέραν του 2017 και η μεταφορά πόρων από το Κέντρο, το Βορρά προς το Νότο για την υποστήριξη της ανάπτυξης, απασχόλησης, καταπολέμησης της ανεργίας, σύγκλισης, κ.λπ. Τίποτα το μεμπτό δεν θα υπήρχε με την πρόταση αυτή εάν εντασσόταν σ’ ένα οκοκληρωμένο, συνολικό σχέδιο για την Ευρώπη, σχέδιο που εμφανώς απουσιάζει και που η κυβέρνηση μάλλον δεν θέλει να καταρτίσει.
Την περίοδο αυτή (και εν όψει της διάσκεψης κορυφής των εικοσι-επτά κρατών μελών της ΕΕ στις 16 Σεπτεμβρίου στη Μπρατισλάβα) συγκρούονται διαφορετικές απόψεις για το μέλλον και περιεχόμενο της ευρωπαϊκής ενοποίησης μετά την αποχώρηση της Βρετανίας (Brexit). Από τη μια μεριά, υπάρχουν οι δυνάμεις (κυρίως συντηρητικές) που θα ήθελαν να αξιοποιήσουν το Brexit για το πάγωμα της ενοποιητικής διαδικασίας ή ακόμη και για την αντιστροφή της διαδικασίας αυτής (απο-ολοκλήρωση – disintegration). Από την άλλη, υπάρχουν οι δυνάμεις (κυρίως του προοδευτικού πολιτικού φάσματος) που βλέπουν το Brexit ως ευκαιρία για την επιτάχυνση/ενίσχυση της ενοποίησης με στόχο μια «καλύτερη Ευρώπη». Στη λογική αυτή προτείνονται σχέδια για την προώθηση της αμυντικής ολοκλήρωσης (που φθάνουν μέχρι και τη διατύπωση προτάσεων για κοινό Ευρωπαϊκό στρατό ακόμη και από τις ευρωσκεπτικιστικές Ανατολικές χώρες μέλη της ΕΕ). Προτείνεται επίσης η ολοκλήρωση της ευρωζώνης (οικονομικής και νομισματικής ένωσης – ΟΝΕ) όχι με την κατάργηση του Συμφώνου Σταθερότητας αλλά με πλήρη δημοσιονομική, τραπεζική και οικονομική ένωση και άλλες θεσμικές προτάσεις. Όλες αυτές καταλήγουν σε μια πιο συνεκτική και δημοκρατικά δομημένη Ευρωπαϊκή Πολιτική Ένωση.
Βεβαίως κανένας δεν έχει την αυταπάτη ότι όλα αυτά μπορούν κάτω από τις υφιστάμενες συνθήκες εύκολα να υλοποιηθούν. Αλλά έχει σημασία να ξέρει κάποιος «τί θέλει και πού θέλει να πάει» με ένα συνολικό σχέδιο για ένα νέο «Ευρωπαϊκό συμβόλαιο» και όχι με αποσπασματικές προτάσεις ατάκτως ερριμμένες ως πτωχοπροδρομικά αιτήματα. Αυτές δεν συνιστούν ούτε σχέδιο, ούτε ευρωπαϊκό όραμα.