Στις 5 Ιουλίου 2018 συμπληρώθηκαν 3 χρόνια μετά τη μεγαλύτερη πολιτική φενάκη της μεταπολίτευσης, το δημοψήφισμα με το σουρεαλιστικό ερώτημα, όπου το ΟΧΙ επικράτησε με 61,3% έναντι 38,7% που ψήφισε ΝΑΙ.

Η Ελλάδα έφτασε στο χείλος του γκρεμού αλλά την τελευταία στιγμή ο Τσίπρας υπέγραψε το 3^ο Μνημόνιο, όταν διαπίστωσε ότι ο εκβιασμός που είχε φαντασιωθεί δεν είχε καμία πιθανότητα επιτυχίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι 3 ημέρες μετά το δημοψήφισμα, και πριν από τη μεταστροφή Τσίπρα, σε σχετική δημοσκόπηση, απόδειξη της ελληνικής παράνοιας, το 77% δήλωσε ότι επιθυμεί συμφωνία με τους δανειστές.

Τρία χρόνια μετά, ας μην έχουμε αυταπάτες. Το δηλητήριο, σε επίπεδο ιδεών, αντιλήψεων και στερεοτύπων, που σκόρπισε το δημοψήφισμα της 5^ης Ιουλίου 2015 δεν εξαφανίστηκε με την κυβίστηση του ΣΥΡΙΖΑ. Συνεχίζει να δρα τοξικά. Έχει διαβρώσει το ιδεολογικό DNA της πλειοψηφίας των κατοίκων της χώρας. Ακόμα και σήμερα η μεγάλη πλειονότητα της ελληνικής κοινωνίας (το 71% σε σχετική έρευνα της διαΝΕΟσις) συνεχίζει να πιστεύει ότι «τα μνημόνια ήταν εφεύρημα των Ευρωπαίων για να εκμεταλλευτούν τη χώρα μας», ενώ το 78% υποστηρίζει ότι «τα μνημόνια τελικά έκαναν περισσότερο κακό παρά καλό στην ανάπτυξη της χώρας».

Βέβαια, για να υπάρχει και μία «πισινή», το 79,7% υποστηρίζει ότι «με τα μνημόνια υποχρεωθήκαμε να κάνουμε μεταρρυθμίσεις που δεν θα κάναμε ποτέ μόνοι μας» και το 51,8% συμφωνεί με την άποψη ότι «τα μνημόνια βοήθησαν τη χώρα να αποφύγει την πτώχευση και την έξοδο από την ΕΕ».

Η ασυναρτησία, το μίσος, ο εμφυλιοπολεμικός λόγος, η πολιτική βία, τα ψέματα, κυκλοφορούν ελεύθερα στους δρόμους, πολλές φορές μεταλλαγμένα. Η πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας αρνείται να αποκτήσει μια νέα αυτογνωσία και να προσπαθήσει να αλλάξει τα πράγματα. Είναι μια κοινωνία χαμηλών προσδοκιών που έχει φαντασιακά δραπετεύσει από την πραγματικότητα.

Η βλάβη που προξένησε ο ΣΥΡΙΖΑ στην ελληνική κοινωνία, που εκστασιασμένη επικροτούσε και υπερθεμάτιζε, είναι κατά πάσα πιθανότητα ανήκεστος.