Στη δεκαετία της κρίσης ζήσαμε μια απίστευτη πύκνωση του πολιτικού χρόνου. Αυτά που συνέβησαν σε 10 χρόνια θα χρειάζονταν πολλές δεκαετίες υπό άλλες συνθήκες.
Εάν προσπαθήσουμε να κάνουμε έναν πολιτικό απολογισμό της δεκαετίας της κρίσης, ιεραρχώντας τα πλέον σημαντικά, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το κορυφαίο φαινόμενο ήταν η άνοδος και η πτώση του φαιοκόκκινου λαϊκισμού.
Η Ελλάδα ήταν η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα στην οποία ένα υβρίδιο αριστεροδέξιων λαϊκιστών κέρδισε στις εκλογές του 2015 και κυβέρνησε τη χώρα έως το 2019. Παράλληλα, ήταν η πρώτη και μοναδική, πανευρωπαϊκά, χώρα που ανέδειξε μια μεταλαϊκιστική κυβέρνηση τον Ιούλιο του 2019. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που πρέπει να μελετηθεί σε βάθος.
Εκείνο που πραγματικά προκαλεί απορία τόσο στους μελετητές όσο και σε όσους ασχολούνται με αυτά τα θέματα είναι οι αντοχές της Τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας. Η Δημοκρατία αντιμετώπισε μια πρωτοφανή υπονόμευση από τις λαϊκιστικές πολιτικές δυνάμεις, τόσο όταν ήταν στην αντιπολίτευση όσο και όταν άσκησαν εξουσία. Ολομέτωπη επίθεση στους θεσμούς, ιδεολογική απαξίωση των θεμελιωδών της δημοκρατίας, περιφρόνηση της διάκρισης των εξουσιών ήταν τα κεντρικά σημαία αυτής της υπονόμευσης.
Παρ όλα αυτά η Τρίτη Ελληνική Δημοκρατία άντεξε θεσμικά και πολιτικά. Σε αντίθεση, η πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας σαγηνεύτηκε από το ιδεοσύστημα των υπονομευτών. Πίστεψε στο αντιμνημόνιο και τις παραφυάδες του. Παρέδωσε την εξουσία το 2015 στους υπονομευτές της δημοκρατίας. Είδε την κατάρρευση των μύθων το 2015 με το δημοψήφισμα της κυβίστησης και το 2019 έστειλε τους λαϊκιστές στην αντιπολίτευση. Το ένστικτο της αυτοσυντήρησης επικράτησε των «οραμάτων». Η μορφοποίηση ενός πολιτικού Κέντρου, μικρού ίσως σε εκλογική επιρροή αλλά σημαντικού στη διαμόρφωση μια ευρωπαϊκής ατζέντας, ήταν ίσως το πλέον ελπιδοφόρο φαινόμενο της δεκαετίας.
Όμως τα οράματα και οι ονειρώξεις συνεχίζουν να δίνουν το «παρών» και μετά την πολιτική αλλαγή. Είναι οι εφιάλτες μιας κοινωνίας που έδειξε εκλογική ωριμότητα, αλλά που συνεχίζει να κλείνει το μάτι στο ιδεοσύστημα του ΣΥΡΙΖΑ. Η επίρριψη όλων των ευθυνών για την κρίση στους «κακούς ξένους», η επικράτηση ενός αντικοινωνικού ατομικισμού και η απαξίωση της εργασίας ως κοινωνικής αυταξίας συνεχίζουν να στοιχειώνουν την ελληνική κοινωνία. Κυβέρνηση αλλάξαμε, μυαλά δεν αλλάξαμε. Οι νοοτροπίες, οι μύθοι και τα στερεότυπα που μας οδήγησαν στο παρά κάτι της καταστροφής λανθάνουν στο υποσυνείδητο.
Τα ανωτέρω συγκροτούν το «ελληνικό παράδοξο». Μια χώρα που καταψηφίζει εκλογικά τη λαϊκιστική ατζέντα ενώ συνεχίζει να πιστεύει, σε μεγάλο βαθμό, στις αυταπάτες της. Μια χώρα που μοιάζει να ωριμάζει πολιτικά ενώ, ταυτοχρόνως, ιδεολογικά μοιάζει με το «κακομαθημένο παιδί της Ιστορίας». Μια χώρα που ψηφίζει μεταρρυθμιστή πολιτικό χωρίς να πιστεύει στις μεταρρυθμίσεις. Μια χώρα που συνεχίζει να φαντασιώνεται, σε μεγάλο βαθμό, ότι πάλι με χρόνια με καιρούς, πάλι δικά μας θα ναι.
Στην κοσμογονία της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης, που συντελείται στις φιλελεύθερες δημοκρατίας, η Ελλάδα είναι απούσα και απαρασκεύαστη. Απλός παρατηρητής, χωρίς δικαίωμα ψήφου. Χώρα υψηλού κινδύνου, με σοβαρό κίνδυνο υποτροπής.
Η Ελλάδα είναι μια χώρα διφυής και δισυπόστατος. Μια χώρα σε μια αέναη σύγκρουση νοοτροπιών και αντιλήψεων. Το ποια θα επικρατήσει δεν είναι δεδομένο, αλλά ζητούμενο.
Πηγή: www.tanea.gr