Η αποχώρηση του Νίκου Δήμου από το Ποτάμι, μετά το «άδειασμα»  από τον αρχηγό του κόμματος Σταύρο Θεοδωράκη, για τις απόψεις που εξέφρασε σχετικά με το εμπόριο Εκκλησίας και Πολιτείας με το «Άγιο Φώς», αλλά και για ανάλογες «αντιεκκλησιαστικές» απόψεις νωρίτερα, αποκαλύπτει ένα βαθύ πρόβλημα συντηρητισμού της ελληνικής κοινωνίας. Αποκαλύπτει ακόμα πως είναι πολύ δύσκολο να δημιουργήσεις κάτι καινούργιο στο πολιτικό τοπίο, κόντρα στα ελληνικά συντηρητικά στερεότυπα.

.

Ο Σταύρος Θεοδωράκης, συνειδητά αποφεύγει να πάρει σαφείς θέσεις σε φλέγοντα πολιτικά ζητήματα. Αποφεύγει επίσης να δώσει στο κόμμα του ένα σαφές πολιτικό στίγμα, πέρα από τις γενικόλογες και τις αρκετά «στρογγυλεμένες» εκφράσεις και θέσεις. Αντιλαμβανόμαστε ή υποψιαζόμαστε το πολιτικό στίγμα του κόμματός του δια της τεθλασμένης, κρίνοντας κυρίως από τα πρόσωπα που συνοδοιπορούν  μαζί του. Η συνειδητή αυτή τακτική του, να γενικολογεί, να επιχειρεί να περάσει μια «λάιτ» αντίληψη της πολιτικής, να εμφανίζεται ως αντι- πολιτικός, έχει προφανώς στόχο να «ψαρέψει» ψηφοφόρους απ’ όλες τις πλευρές με «λευκή επιταγή». Και μπορεί να δημιουργεί προσδοκίες στη συγκεκριμένη συγκυρία, να έλκει ανθρώπους να μπουν στο Ποτάμι με βάρκα την ελπίδα, ωστόσο θα κληθεί σύντομα να διαχειριστεί αυτές τις προσδοκίες…

.

Να ξαναγυρίσουμε όμως στην υπόθεση του διανοητή Νίκου Δήμου, ο οποίος εξέφρασε, στο πλαίσιο της επικαιρότητας, απόψεις που όσοι τον παρακολουθούν, πάντα είχε. Ανήκει στους Έλληνες διανοούμενους που τολμούν να λένε αλήθειες και να θέτουν στον δημόσιο διάλογο ζητήματα της ελληνικής ιστορίας, καθώς και της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας, που συνήθως δεν τολμούν άλλοι να ανοίξουν.

.

Τόλμησε, λοιπόν, τις ημέρες αυτές, να στηλιτεύσει το εμπόριο Εκκλησίας και Πολιτείας για τη μεταφορά του «Αγίου Φωτός» από τα Ιεροσόλυμα κάθε Μ. Σάββατο, με ειδική πτήση vip και την υποδοχή της με τιμές αρχηγού κράτους. Μία πρωτοβουλία που ξεκίνησε από ένα ιδιωτικό πρακτορείο ταξιδίων το 1988 και που τόσο οι «Άγιοι Πατέρες» της Εκκλησίας, όσο και οι Πατέρες του Έθνους, ανακάλυψαν ότι μπορούν να εκμεταλλευτούν προς εξαγοράν των ψυχών και των ψήφων των χριστιανών πολιτών.

.

Αυτήν την απαράδεκτη (για να χρησιμοποιήσω έναν ήπιο χαρακτηρισμό) στάση στηλίτευσε ο Νίκος Δήμου. Και τι έκανε ο αρχηγός του κόμματος στο οποίο εντάχθηκε; Ο Σταύρος Θεοδωράκης, αν και ευαγγελίζεται το καινούργιο, δεν τόλμησε ούτε σε αυτό το θέμα να πάρει θέση – να «κάνει γωνία». Κατέφυγε και πάλι στο στρογγύλεμα -όπως σε όλα τα θέματα αιχμής- κάνοντας λόγο για το σεβασμό του θρησκευτικού αισθήματος. Τι σημαίνει δηλαδή αυτό, σε μια σύγχρονη, δημοκρατική κοινωνία; Ότι δεν θα πρέπει να τεθεί ούτε καν στον δημόσιο διάλογο αυτή η χωρίς φραγμούς εκμετάλλευση του θρησκευτικού αισθήματος;

.

Για να αναρωτηθεί ο Νίκος Δήμου στο σημείωμα της παραίτησής του: «Τι γίνεται όταν ένας ανένταχτος διανοούμενος, που δρα και μιλάει δημόσια επί δεκαετίες, έχει διαμορφώσει δικό του αξιακό σύστημα, τρόπο σκέψης, γραφής και μία ξεκάθαρη ταυτότητα, ενταχθεί σε ένα νέο κόμμα που τώρα διαμορφώνει το δικό του προφίλ;»

.

Για να αναρωτηθούμε κι εμείς που παρακολουθούμε με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και συμπάθεια το εγχείρημα του Σταύρου Θεοδωράκη: Για ποιο λόγο πήρε αποστάσεις από τη θέση αυτή, του Ν. Δήμου; Επειδή  διαφωνεί ο ίδιος, ή επειδή θα έδιωχνε, πιθανόν, ψηφοφόρους;

.

Κάτω από τα στρογγυλεμένα λόγια τα μεγάλα, εξακολουθούν να κρύβονται τα παλαιά, συντηρητικά ελληνικά στερεότυπα. Θα τολμήσουμε επιτέλους να τα αγγίξουμε, ή θα συνεχίσουμε τον δρόμο που χάραξαν και τα κόμματα του παλαιού πολιτικού συστήματος, που δεν τόλμησε να αλλάξει τον βαθύ εθνικιστικό – χριστιανικό συντηρητισμό της ελληνικής κοινωνίας; Που προτίμησε να χαϊδεύει τα λαϊκά αυτιά και να αναπαράγει τον συντηρητισμό αυτόν προς όφελός του; Να δίνει χώρο στους κάθε λογής ακροδεξιούς κήρυκες του μίσους δεσπότες Αμβρόσιους, που ζητούν αφορισμούς και διάφορα άλλα μεσαιωνικά, κατά των διανοουμένων που σκέπτονται και γράφουν ελεύθερα;

.

Τέλος, είναι σωστό και ηθικό, ένα κόμμα που έρχεται για να αντιπαρατεθεί με το παλαιό κομματικό σύστημα, να αποκρύπτει συνειδητά και εσκεμμένα τις θέσεις και απόψεις του για τα φλέγοντα ζητήματα των πολιτών και της κοινωνίας; Να «πουλάει» αντι-πολιτική  και αντι-σύστημα, και μόνον αυτό, σε μια συγκυρία που είναι ελκυστικό για πολλούς πολίτες να τα βάζουν ακριβώς με αυτό το παλιό πολιτικό σύστημα; Δεν είναι και αυτό ένας τύπος λαϊκισμού, με το πρόσχημα μάλιστα ότι θα διαμορφωθούν από κοινού κάποτε στο μέλλον -και πάντως μετά τις εκλογές- οι θέσεις του νέου κόμματος;