Κανείς δεν αμφισβητεί ανοικτά τη σημασία και τον ρόλο του κόμματος στη συγκρότηση της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Παρόλα αυτά για να ανταποκριθούν τα κόμματα στις δύσκολες συνθήκες της μεταδημοκρατίας που διανύουμε σήμερα, από μαζικά αρχικά μετατράπηκαν σε κόμματα – καρτέλ ή σε κόμματα ΜΚΟ και στη συνέχεια σε βοναπαρτιστικά κόμματα μιας χρήσης. Ο πολίτης δεν έχει κανένα σταθερό δεσμό με αυτά. Είναι και αυτός πολίτης- ψηφοφόρος μιας χρήσης. Σήμερα πηγαίνοντας να ψηφίσει το κόμμα μιας χρήσης είτε στις εθνικές εκλογές είτε στις εσωκομματικές, φαίνεται να δανείζει τη ψήφο του για τούτη τη φορά. Στη συνέχεια προσδοκά το κόμμα να ανέλθει αυτόνομα ή σε συνεργασία στην κυβέρνηση για να πάει να του ζητήσει τους τόκους του ή «τα λίγα γραμμάρια εξουσίας» που του αναλογούν.

Τα κόμματα μιας χρήσης για να επιβιώσουν χωρίς αρχές και ιδεολογίες καταφεύγουν στον βοναπαρτισμό. Δικτατορία του ενός, εγκεκριμένη βεβαίως από τους ψηφοφόρους, από το λαό. Στον κομματικό βοναπαρτισμό ή στο κόμμα μιας χρήσης η δημοκρατία συναντά την απολυταρχία. Τον συναντά όχι για να γίνει μείγμα δημοκρατίας και απολυταρχισμού, αλλά για να χάσει κάθε δημοκρατική επίφαση. Ο βοναπαρτισμός δεν γνωρίζει ενδιάμεσα όργανα. Αυτός είναι ο θεσμός. Και το γέννημα – θρέμμα του το κόμμα μιας χρήσης είναι καλαμπούρι με τη δημοκρατία, όσο και αυτό να ομνύει στη λαϊκή κυριαρχία. Στα κόμματα μιας χρήσης οι ηγεσίες από ολιγαρχικές μετατρέπονται σε ηγεσίες ενός ανδρός ή μιας γυναικός. Δεν μπορούν να ζήσουν αλλιώς. Οι ιδέες αποτελούν το δοχείο με βενζίνη αντί με νερό που ρίχνεται σ’ ένα σπίτι που έχει πάρει ήδη φωτιά.

Τέτοια βοναπαρτιστικά κόμματα μιας χρήσης συχνά καταφεύγουν είτε σε εθνικά είτε σε εσωκομματικά δημοψηφίσματα, τα οποία είναι ο μόνος τρόπος για να επικυρώσουν την αδιαμεσολάβητη σχέση ηγέτη και «μάζας». Μιας ρευστής μάζας που περνά από τα κόμματα και φεύγει. Το βασίλειο της στιγμής του ηγέτη για ένα άλογο, το άλογο της εφήμερης εξουσίας. Αλλά δίπλα σ’ αυτό το άλογο θα ζήσουν και οι υπηρέτες, οι ιπποκόμοι, οι αλογάτορες, οι σταβλίτες και πολλοί άλλοι.  Αλλά η δημοκρατία όσο σανό και να τις ρίχνουν, δεν μπορεί να ζήσει. Γιατί ενώ ο βοναπαρτισμός τρέφεται με σανό, η δημοκρατία θέλει ιδέες να τραφεί και διάλογο μεταξύ των σταθερών μελών για να ξεδιψάσει.

Ακούω τις ενστάσεις πως ακόμη και αν είναι έτσι τα πράγματα, αυτό είναι ο σύγχρονος τρόπος να επιβιώσει ο θεσμός των κομμάτων και της δημοκρατίας σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης και κρίσης της πολιτικής. Σήμερα – ισχυρίζονται αυτές οι αντιρρήσεις στην κριτική του βοναπαρτισμού- αντί να μεμψιμοιρούμε με «διανοουμενίστικες» ανησυχίες, ας συμβιβαστούμε με το γεγονός. Γιατί η εναλλακτική λύση είναι η κατάργηση της δημοκρατίας. Είναι οι ίδιες φωνές που αδιαφορούν για τον άλλο πυλώνα της δημοκρατίας που είναι ο έντυπος λόγος και ζητούν και εδώ να συμβιβαστούμε με τη συρρίκνωσή του. Αλλά η δημοκρατία χωρίς δημοκρατικά σταθερά κόμματα και ισχυρό τύπο έχει κοντά ποδάρια.

Πηγή: www.tanea.gr