«Βλέπω τη Γη. Τι όμορφη που είναι! Ο ουρανός μοιάζει πολύ-πολύ σκούρος και η Γη είναι γαλαζωπή. Αλλάζει χρώματα, από ανοιχτό γαλάζιο σε γαλάζιο, μετά σε μπλε, σε βιολετί έως μαύρο»
Αυτά ήταν τα λόγια του Σοβιετικού κοσμοναύτη Γιούρι Γκαγκάριν όταν έφτασε στο ψηλότερο σημείο της τροχιάς του και αντίκρισε τη Γη .
Στις 12 Απρίλιου του 1961 μέσα στο διαστημόπλοιο Βοστόκ 1 ήταν ο πρώτος άνθρωπος που ταξίδεψε στο διάστημα Μπήκε σε τροχιά γύρω από τη γη, έκανε μια πλήρη περιστροφή και μετά από 108 λεπτά γύρισε πέφτοντας με αλεξίπτωτο σε κάποια στέπα.
Από τότε η ιστορία της εξερεύνησης του διαστήματος πέρασε πολλά στάδια Στην αρχή κυριαρχούσε ο ανταγωνισμός του ψυχρού πολέμου. Η επιτυχία της Σοβιετικής Ένωσης ηλέκτρισε τις Ηνωμένες Πολιτείες κι έτσι μπήκαν δυναμικά στην κούρσα του Διαστήματος με τον Κέννεντυ να βάζει σαν στόχο να είναι οι ΗΠΑ οι πρώτες που θα στείλουν άνθρωπο στο φεγγάρι.
Για να φτάσουμε σήμερα στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό που ξεκίνησε να στήνεται το 1998 και να κατοικείται κανονικά από το 2000. Έχουν περάσει από εκεί πάνω από 200 αστροναύτες από 15 χώρες. Σήμερα βρίσκονται εκει πάνω αστροναύτες από την Ιαπωνία την Κίνα τη Ρωσία και φυσικά Αμερικανοί.
Η ύπαρξη και η λειτουργία του είναι αποτέλεσμα μιας από τις πιο σημαντικές διεθνείς συνεργασίες στην ιστορία.
Με άλλα λόγια εκεί ψηλά υπάρχει μια άλλη πραγματικότητα που δεν έχει σχέση με τους ανταγωνισμούς στη Γη. Ίσως το γεγονός αυτό να έχει σχέση με το Overview effect που δεν είναι άλλο από τα τα πρωτόγνωρα συναισθήματα που βιώνουν οι αστροναύτες όταν αντικρίζουν τη Γη από το διάστημα και αντιλαμβάνονται τον κόσμο ως μια ενιαία ύπαρξη που περιλαμβάνει τα πάντα. Κάποιοι μιλάνε για μια εσωτερική αφύπνιση που τους ξυπνάει αισθήματα ευθύνης για όλον τον πλανήτη.
Μην παρεξηγηθώ, δεν κάνω ειρηνιστικό κήρυγμα. Παρόλα αυτά δεν μπορώ να μην αναφερθώ στην πανανθρώπινη διάσταση του εγχειρήματος της εξερεύνησης του διαστήματος.
Θυμάμαι σαν παιδιά και έφηβοι να ακούμε για τον Γκαγκάριν, τον Γκλεν, τη Τερέσκοβα τους Άρμστρονγκ, Ώλντριν και Κόλλινς κι άλλους πολλούς ακόμα κι αυτούς που χάθηκαν στη προσπάθεια όπως τότε που το διαστημικό λεωφορείο εξερράγη. Για εμάς όλοι αυτοί ησαν προέκταση της ανθρωπότητας , δηλαδή και δική μας, και λιγότερο Αμερικανοί ή Ρώσοι. Και με ένα περίεργο τρόπο ταυτιζόμαστε μαζί τους και παρακολουθούσαμε με κομμένη την ανάσα την προσπάθειά τους.
Κι όταν ξεμένανε πάνω νοιώθαμε την ευθύνη να τους φέρουμε πίσω κι ας είμαστε απλοί θεατές. Όπως τότε που διαλύθηκε η Σοβιετική Ένωση και ο κοσμοναύτης Σεργκέι Κρικάλεφ έμεινε πάνω από 300 μέρες εγκλωβισμένος χωρίς να ξέρει πότε θα γυρίσει γιατί η Ρωσία και το Καζακστάν διαφωνούσαν για το ποιος έπρεπε να τον φέρει πίσω. Στο τέλος η τότε οικονομικά ισχυρή Γερμανία έδωσε τα χρήματα για να τελειώσει το μαρτύριο του Κρικάλεφ.
Κάπως έτσι ξεκίνησαν οι διεθνείς συνεργασίες του διαστήματος. Ο Διεθνής διαστημικός σταθμός είναι όντως Διεθνής επιβεβαιώνοντας την ικανότητα μας να συνεργαζόμαστε.
Πριν λίγες ώρες γύρισαν οι αμερικανοί Μπατς Γουίλμορ και τη Σάνι Γουίλιαμς μετά από 280 ημέρες παραμονής στον Διεθνή σταθμό αντί των 8 ημερών που ήταν προγραμματισμένο. Γυρίζουν μαζί έναν Ρώσο τον Αλεξαάντερ Γκορμπούνοφ και έναν ακόμα Αμερικανό τον Νικ Χαγκ.
Τελειωνοντας θα ήθελα να σας διαβάσω μια φράση του ανθρώπου που μας μύησε στην επιστημονική φαντασία του Ισαάκ Ασίμωφ. Αν σαν παιδιά διαβάζαμε Ιούλιο Βερν σαν έφηβοι διαβάζαμε τον Ασίμωφ. Και οι δυο μας έμαθαν να πιστεύουμε στην αξία της επιμονής του ανθρώπου για διεύρυνση του κόσμου του μέσω εξερευνήσεων.
«Έχουμε φτάσει στο στάδιο όπου, αν δεν "ξεπεράσουμε" τη Γη, θα την καταστρέψουμε. Και νομίζω ότι –τους επόμενους δύο αιώνες– θα είναι απαραίτητο την ανθρωπότητα να επεκταθεί στο ηλιακό σύστημα γενικά. Και δεν βλέπω τον στόχο αυτό, ως ένα τέλος. Τελικά θα κάνουμε όλο το διάστημα δικό μας!»
Δεν θα ζήσω να το δω αλλά με γεμίζει αισιοδοξία. Και μετά από αυτά μπορούμε να γυρίσουμε στα συνηθισμένα θέματα διαφωνίας όπως ξυλόλιο, τουόλιο, έλαια σιλικόνης ή κάποιο μυστικό καύσιμο του ΝΑΤΟ προκάλεσε την πυρόσφαιρα
Σχόλιο στην εκπομπή «Καθρέφτης» του Χρήστου Μιχαηλίδη στo Α΄Πρόγραμμα της ΕΡΤ