Η συνάντηση Τατάρ- Αναστασιάδη στις 3 Νομβρίου απέφερε το αναμενόμενο. Ο Γ. Γ. Μαρκές το είπε αλλιώς- «το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου»:
Ε. Τατάρ: «επειδή στην Κύπρο υπάρχουν δύο λαοί που έχουν τα δικά τους κράτη πρέπει να ζήσουμε δίπλα δίπλα...ως οι κοινοί ιδιοκτήτες αυτού του νησιού». Προσθέτει ότι «συμμετέχω σε άτυπη πενταμερή, αλλά θα πρέπει στο τραπέζι να τεθούν και άλλες ιδέες.. έξω από καλούπια...ύστερα από τόσα χρόνια».
Ν. Αναστασιάδης: «εξέφρασα την αποφασιστικότητα να συμμετάσχω σε μια νέα πενταμερή συνάντηση προκειμένου να συζητήσουμε στη βάση των ψηφισμάτων των ΗΕ στη βάση της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας».
Ο ΓΓ του ΟΗΕ Α. Γκουτέρες εκτιμούσε ιδιαίτερα τη δέσμευση Ακιντζί στη διαδικασία. Δέκα μέρες μετά την ήττα του στις τ/κ εκλογές (28/10) τού έγραψε πώς «πως εκτιμά ειλικρινά τις προσπάθειες και τη δέσμευσή του για μια συνολική λύση στην Κύπρο» και ότι «το βρίσκει εξαιρετικά πολύτιμο που κατά τη διάρκεια της θητείας του ο κ. Ακιντζί είχε επιδείξει την πεποίθηση ότι το νησί θα φθάσει σε ένα καλύτερο και πιο ειρηνικό μέλλον».
Ελπίζοντας σε νίκη Ακιντζί, ο ΓΓ του ΟΗΕ επεδίωξε να διαχειριστεί με ευκρινέστερους όρους την περίπτωση Αναστασιάδη. Με διπλωματική γλώσσα αλλά με καθαρό τρόπο διαμήνυσε στον ε/κ ηγέτη ότι δεν θα επιτρέψει ξανά ατέρμονες συνομιλίες, ή διαδικασίες που θα επιτρέπουν στον καθένα να φεύγει από το τραπέζι. Με δημόσιες δηλώσεις του φωτογράφισε Αναστασιάδη λέγοντας πως «αυτή τη φορά θα είναι διαφορετικά» και «διαπραγματεύσεις στοχευμένες στο αποτέλεσμα».
Μετά τις 18 Οκτωβρίου τα υλικά πλέον είναι εφ? ολης της ύλης διαφορετικά. Η εκλογή Τατάρ με την ανοικτή υποστήριξη Ερτογάν προέκυψε κυρίως εξαιτίας των χειρισμών Αναστασιάδη-μη συνομιλίες επί τρία χρόνια, γεγονός που αφυδάτωσε σε ικανό βαθμό το κεντρικό νόημα της πολιτικής του δραστηριότητας. Η Άγκυρα συνυπήρχε κατά ικανοποιητικό με τον Μ. Ακιντζί από το 2015 έως το 2019. Όλα άλλαξαν όταν δύο φορές ο Αναστασιάδης μίλησε στον Τσαβούσογλου για «δύο κράτη ή συνομοσπονδία». Ο τούρκος υπεξ συνάντησε την τ/κ ηγεσία. Σχεδόν όλοι συμφώνησαν ότι από τη στιγμή που ο ε/κ ηγέτης δεν θελει ομοσπονδιακή λύση, να γίνει αλλαγή προσέγγισης- «και ΔΔΟ, και συνομοσπονδία, και δύο κράτη». Διαφώνησε με σαφή τρόπο ο Μ. Ακιντζί-«έχω εκλεγεί μόνο για την επιδίωξη ομοσπονδιακής λύσης». Η συνέχεια προέκυψε στην κάλπη. Με τις πιο πάνω παραλλαγές κατέβηκε στις εκλογές ο Ε. Τατάρ και νίκησε με την πρωτοφανή σε μέσα στήριξη του από τον μηχανισμό του ΚΑΔ.
Εμφανώς ο ΓΓ του ΟΗΕ βρίσκεται σε αδιέξοδο και οι επιλογές που έχει είναι πολύ περιορισμένες. Γνωρίζει ότι κάθε κίνηση που θα θέτει σε τροχιά τις διαδικασίες, όπως συμπληρώθηκαν στο Κραν Μοντάνα, θα οδηγήσει σε το όλο εγχείρημα σε ξαφνικό θάνατο. Για παράδειγμα, ήδη ο Τατάρ δήλωσε ότι δεν συμφωνεί με το χάρτη για το εδαφικό που υπέβαλε στις συνομιλίες ο Μ. Ακιντζί- «εμείς απορρίπτουμε αυτό τον χάρτη, δεν τον αποδεχόμαστε, έχουν πάθει ζημιά τα δικαιώματα και συμφέροντά μας. Ακόμη και αν έφτανα στο σημείο να καταθέσω χάρτη, δεν θα συμπεριελάμβανα σε αυτόν την Μόρφου και άλλους οικισμούς». Ο Μ. Ακιντζί δηλώνει ότι «το πλαίσιο Γκουτέρες αναφέρει ότι η μονομερής επέμβαση δεν είναι βιώσιμη» (2/5/18), ενώ ο Ε. Τατάρ λέει ότι «δεν θα είναι υπό διαπραγμάτευση οι αποτελεσματικές και ντε φάκτο εγγυήσεις της Τουρκίας» 9/11/20. Ο Ν. Αναστασιάδης ακύρωσε τις προτάσεις που κατέθεσε στο Κραν Μοντάνα («οι προτάσεις που κατέθεσα στο Κραν Μοντανα δεν είναι σε ισχύ», δηλώσει, 1/2/2019) και ουδείς γνωρίζει αν ισχύει η αποδοχή εκ μέρους του της «αποτελεσματικής συμμετοχής των τ/κ στο ομόσπονδο κράτος» όπως την επεξηγεί ο ίδιος ο ΓΓ στο έκτο σημείο του Πλαισίου του. Το σημείο αυτό αναφέρει πως «θα πρέπει να συζητηθεί περισσότερο σε ότι αφορά το ζήτημα της μιας θετικής ψήφου (πότε και κάτω από ποιες συνθήκες, σε ποια σώματα και οι σχετικοί μηχανισμοί επίλυσης αδιεξόδων), ενώ όλα τα εναπομείναντα στοιχεία στον διαμοιρασμό της εξουσίας, συμπεριλαμβανομένου και της τ/κ θέσης για την εκ περιτροπής προεδρία, θα πρέπει επίσης να συζητηθούν».
Ο ΓΓ και το προσωπικό του ΟΗΕ έχουν εργαστεί πάνω στην ομοσπονδιακη φόρμουλα και έθεσαν υπόψιν των μερών σενάρια και επιλογές μπροστά στα δύο μέρη μέσα σε αυτή την οπτική. Κανένα μέρος δεν έχει εξηγήσει τι σημαίνει «δύο κράτη» ή «συνομοσπονδία». Κανένας δεν εξηγεί γιατί ο ίδιος ο ΓΓ του ΟΗΕ να θέλει να συνδέσει το όνομα του με άλλες επιλογές έξω από το διεθνώς αποδεκτό πλαίσιο ή να συνδέσει το όνομα του με μια φόρμουλα που θα αποτελεί ένα διαρκή μηχανισμό παραγωγής εντάσεων στο νησί και έναν διαρκή κίνδυνο για την ειρήνη στην περιοχή.
Η επικείμενη περιοδεία Λουτ θα καταδείξει αν ο ΓΓ θα επιχειρήσει μια τελική ανάγνωση των θέσεων των δύο μερών μέσα από τη σύγκλιση μιας χαμηλού επιπέδου πενταμερούς διάσκεψης και μετά να λάβει αποφάσεις ζητώντας και τις κατευθύνσεις των χωρών-μελών του ΣΑ.
Το Βαρώσι δείχνει το μέγεθος του στρατηγικού αδιεξόδου στο οποίο περιήλθαν τα πράγματα. Αντί η Αμμόχωστος να ανοίξει την πόρτα της συνολικής επίλυσης, με την αδράνεια της ε/κ ηγεσίας, κινδυνεύει να μετατραπεί σε «μοχλό» διάλυσης της ομοσπονδιακής λύσης. Ο Ε. Τατάρ δηλώνει ότι «θέλουμε η περίκλειστη πόλη των Βαρωσίων να μην είναι πλέον νεκρή πόλη και να τεθεί στην υπηρεσία της ανθρωπότητας και της χώρας μας. Αυτό φυσικά θα γίνει σύμφωνα με τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ». Η επιτόπου επίσκεψη στελεχών της TOKİ (Τουρκική Διοίκηση Οικιστικής Ανάπτυξης) στο Βαρώσι δείχνουν ότι βρισκόμαστε στο δρόμο μιας ανεξέλεγκτης πορείας για την «συγκρουσιακή διχοτόμηση»...