Εκτινάχθηκε η επισκεψιμότητα του ERTFLIX την Κυριακή 12 Σεπτεμβρίου καθώς περισσότερα από 70.000 σπίτια μπήκαν στην δωρεάν ψηφιακή πλατφόρμα για να παρακολουθήσουν κατ’ αποκλειστικότητα το πρώτο επεισόδιο της νέας σειράς της ΕΡΤ «Βαρδιάνος στα Σπόρκα» που έκανε άτυπη πρεμιέρα, ενόψει της πρώτης τηλεοπτικής μετάδοσης που θα γίνει στην ΕΡΤ1 το Σάββατο 2 Οκτωβρίου. Φαίνεται ότι τα κανάλια βάλθηκαν να ανασύρουν τον καλό τους εαυτό από τα τηλεοπτικά σεντούκια και ξεκίνησαν να προβάλουν σειρές στηριγμένες σε βιβλία, όπως ό ‘’Σασμός’’ ή εποχής όπως οι ‘’Άγριες Μέλισσες’’ (για τα οποία θα μιλήσουμε κάποια άλλη στιγμή), σειρές με απαιτήσεις που σέβονται τον θεατή και την καλή τηλεοπτική παράδοση.
«Βαρδιάνος στα σπόρκα» λοιπόν λέγεται η νέα σειρά της ΕΡΤ. Στηρίζεται στο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη με τον ίδιο τίτλο. Το διήγημα τοποθετείται χρονικά το 1865, όταν η χολέρα έπληττε θανάσιμα την Ευρώπη. Η επιδημία είχε ξεκινήσει από την Ινδία το 1839 και εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο, πλήττοντας τη Μέση Ανατολή, τη Ρωσία, τη Δυτική Ευρώπη αλλά και Αμερική, για να φτάσει, το 1854, στην Ελλάδα και την Τουρκία, από γαλλικά στρατεύματα που επέστρεφαν από τον πόλεμο της Κριμαίας
Ο Βαρδιάνος στα σπόρκα (1893) διηγείται την ιστορία της γρια-Σκεύως, πού μεταμφιέζεται σε άντρα και γίνεται βαρδιάνος (φύλακας) στα σπόρκα (μολυσμένα, επιχόλερα καράβια), προκειμένου να σώσει το γιο της. Ιστορικός πυρήνας του διηγήματος είναι η χολέρα που έπληξε την Ευρώπη το 1865 και τα αυστηρά μέτρα προφύλαξης που έλαβε τότε η ελληνική κυβέρνηση. Το διήγημα ωστόσο δεν αναδίδει οσμή θανάτου, όπως είχε επισημάνει και η Ακρόπολις (13.8.1893) που το φιλοξένησε, στο σχετικό σημείωμα της: Πρόκειται περί χολερικών αναμνήσεων. Άλλα μακράν πας φόβος. Εις τον Βαρδιάνον δεν εκτυλίσσονται στυγναί και άπαίσιαι εικόνες τόπων έρημουμένων οπό της χολέρας. Δεν προβάλλει εις την ιστορίαν αυτήν η απελπισία και το πένθος της χολέρας [...]. Ο Βαρδιάνος δεν είναι συρραφή απελπιστικών εικόνων είναι διήγημα έχον μεν βάσιν χολερικάς αναμνήσεις, άλλ' έξεικονιζομένας υπό του τερπνού και εύθυμου καλάμου του συγγραφέως. Η φιλοσοφία του κ. Παπαδιαμάντη είναι εύθυμος, και αν που εις τον Βαρδιάνον εκτίθεται καμμία εικών λυπηρά, έπεται όμως αμέσως άλλη ευχάριστος, απολαυστική, γελαστή. Εν τω όλω του το νέον διήγημα θα κατάκτηση, είμεθα βέβαιοι, τους αναγνώστας του, και καθ' ας ημέρας δεν λείπει ό λόγος περί χολέρας, ό Βαρδιάνος θα άποτελέση εϋθυμον άντίρροπον κατά του φόβου και της λύπης ην γεννά ή άνάγνωσις των περί των προόδων της φοβέρας νόσου ειδήσεων.
Στον ρόλο της κεντρικής ηρωίδας της σειράς, της γριάς Σκεύως η Ρένια Λουιζίδου, ενώ τον ρόλο του γιου της, του Σταύρου, υποδύεται ο Γιώργος Σαββίδης. Τη Ρηνιώ, το κορίτσι του Σταύρου, ενσαρκώνει η Τζένη Καζάκου. Ακόμη, εμφανίζονται ο Τάκης Βαμβακίδης ως μπαρμπα-Νίκας, ο Παύλος Κουρτίδης ως καπετάν Κωνσταντής, ο Πέτρος Ξεκούκης ως Χερχερής κ.ά. Τη μητέρα της Ρηνιώς και σύζυγο του Χερχερή, Βασιλική, υποδύεται η Μαρία Καβουκίδου. Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Μανούσος Μανουσάκης, ενώ το σενάριο έχουν γράψει ο Σταύρος Αβδούλος και η Ειρήνη Ριτσώνη.
Η σειρά θα αποτελείται από 4 μόλις επεισόδια. Αυτό σημαίνει ότι τουλάχιστον σε επίπεδο διάρκειας, ο ‘’Βαρδιάνος στα σπόρκα’’ είναι μια μεγάλη ‘’μεγάλου μήκους’’ ταινία.
Διαβάσαμε ενθουσιώδη σχόλια για τη σειρά, αλλά η δική μας αίσθηση δεν ήταν αντίστοιχη. Όχι ότι δεν πρέπει να γυρίζονται σειρές με τέτοια θεματολογία και μόνο που ακούγεται το υπέροχο κείμενο του κοσμοκαλόγερου της λογοτεχνίας μας, Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από τον αφηγητή στη σειρά, δικαιώνει την επιλογή του καναλιού και την πρωτοβουλία των συντελεστών, αλλά όλα θα μπορούσαν να έχουν γίνει με μεγαλύτερη προσοχή, μεγαλύτερη φροντίδα και περισσότερη αγάπη, θα έλεγα και με μια σταλιά δέος.
Τα γυρίσματα για τις ανάγκες της σειράς κράτησαν δέκα μέρες. Πραγματοποιήθηκαν στο Κυπαρίσσι της Λακωνίας, μία περιοχή ορεινή με πολλά παραδοσιακά στοιχεία. Κάποια γυρίσματα έγιναν επίσης στην Καισαριανή, αλλά και σε άλλα σημεία της Αττικής. Το σκηνικό της πλατείας του χωριού στήθηκε στην παλιά εγκατάσταση ΠΥΡΚΑΛ, στο Λαύριο. Όμως από τα σπίτια, τα αντικείμενα, τα ρούχα λείπει η πατίνα του χρόνου. Μπορεί να μην υπάρχουν κραυγαλέα λάθη αλλά όλα φαίνονται πολύ καθαρά, πολύ περιποιημένα, πολύ σιδερωμένα. Η πιστή αποτύπωση της εποχής, απαιτεί μια δεύτερου επιπέδου επεξεργασία χώρων αντικειμένων, ρούχων και αξεσουάρ.
Το διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη «Βαρδιάνος στα σπόρκα» γράφτηκε το 1893, παραμένει όμως με έναν τραγικά ειρωνικό τρόπο σύγχρονο σε μία περίοδο που η πανδημία του κορωνοϊού έχει σκορπίσει την ανησυχία και τον φόβο σε όλον τον πλανήτη.
Η πρεμιέρα της σειράς «Βαρδιάνος Στα Σπόρκα» ήταν μόνο η αρχή, αφού αυτή θα προβάλλεται από το Σάββατο 2 Οκτωβρίου και κάθε Σάββατο στις 10 το βράδυ. Η ΕΡΤ μετά τον «Βαρδιάνο στα Σπόρκα» θα προβάλει τη σειράς «Kαρτ Ποσταλ» της Βικτώριας Χισλοπ.
Είναι μια ευκαιρία να γνωρίσουμε ξανά τους θησαυρούς της λογοτεχνίας, με την οπτική του σήμερα. Η νέα σεζόν μόλις ξεκίνησε. Καιρός ο τηλεοπτικός γίγαντας της χώρας, η δημόσια τηλεόραση, να ξυπνήσει και να ξαναθέσει τους όρους του τηλεοπτικού παιχνιδιού. Δεν γίνεται και δεν πρέπει η ΕΡΤ να προσπαθεί να ανταγωνιστεί τα ιδιωτικά κανάλια στα ριάλιτι και στα πρωινάδικα, μπορεί όμως με τις μυθοπλασίες, τις προσεγμένες τηλεταινίες, την κινηματογράφηση σπουδαίων έργων της λογοτεχνίας μας να κερδίσει το κοινό και να ανοίξει τους τηλεοπτικούς ορίζοντες και τις επιλογές των τηλεθεατών.