Ο ρόλος που καλούνται να παίξουν οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι σήμερα πιο σημαντικός από ποτέ καθώς αποτελούν δυνητικά σημαντικό χώρο παρεμβάσεων σε πολλαπλούς τομείς (περιβάλλον, καινοτομία, πολιτισμός, κοινωνικές πολιτικές, απασχόληση, εκπαίδευση, κλπ) και καλούνται να αντιμετωπίσουν σημαντικά θέματα όπως μεταναστευτικό, φτώχια, κλιματική αλλαγή κ.α., φαινόμενα παγκόσμια και με μεγάλο αντίκτυπο στις τοπικές κοινωνίες.

Ο Καλλικράτης για την εποχή του ήταν μια πραγματική μεταρρύθμιση καθώς προέβλεπε νέα όργανα, νέες λειτουργίες, συνενώσεις Δήμων, πρωτότυπους θεσμούς όπως ο Συνήγορος του Δημότη που δυστυχώς δεν εφαρμόστηκαν με επιτυχία στην πράξη. Η διοικητική μεταρρύθμιση που επιτεύχθηκε – πολύ πριν από τους εξαναγκασμούς των μνημονίων – στιγματίστηκε όμως πολιτικά από τα τελευταία και ταλαιπωρήθηκε από την οικονομική κρίση. Οι συνενώσεις των Δήμων και η απονομή αρμοδιοτήτων – έστω και χωρίς τη μεταφορά αντίστοιχων πόρων – συνετέλεσαν αποφασιστικά στην επαρκή λειτουργία της διοικητικής μηχανής, στην οικονομία κλίμακας, στην απορρόφηση πόρων από το ΕΣΠΑ και στη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής τη δύσκολη περίοδο της κρίσης.

Η κρίση όμως έκανε σαφές ότι και στην αυτοδιοίκηση χρειαζόμαστε νέο μοντέλο πραγματικής αποκέντρωσης που θα αφορά τομείς όπως η παιδεία, η υγεία, η πολεοδομία, η ενέργεια. Ένα Big Bang που θα επιτρέψει στις τοπικές δυνάμεις να παράγουν και να αναδείξουν τους τοπικούς πόρους.

Αντ’ αυτού σήμερα η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ φέρνει στη Βουλή το νομοσχέδιο με τίτλο «Ρυθμίσεις σχετικές με την οργάνωση, τη λειτουργία, τα οικονομικά και το προσωπικό των ΟΤΑ», το οποίο προβλέπει: αύξηση μισθού σε συγκεκριμένες κατηγορίες εργαζομένων μέσω επιδομάτων, υπερωριών και κάλυψη των εξόδων κίνησης. Επιπλέον κλειδώνει με συγκεκριμένες διατάξεις όχι μόνο την παραμονή όλων των εργαζομένων στις θέσεις εργασίας τους αλλά και το αντικείμενο εργασίας ακόμα και για εκείνους που εργάζονται σε δημοτικές επιχειρήσεις και αίρει τον περιορισμό προσλήψεων σε αρκετές περιπτώσεις. Για το κόστος των προβλεπόμενων μέτρων ωστόσο δεν έχει γίνει από την κυβέρνηση καμία σχετική πρόβλεψη.

Μοιάζει σαν να μην έχει αντιληφθεί ότι η ανάγκη για μεταρρύθμιση στην τοπική αυτοδιοίκηση είναι ζωτικής σημασίας για τη χώρα και δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με πελατειακές αντιλήψεις, μικροδιευθετήσεις και πολιτικές σκοπιμότητες.

Η χώρα έχει ανάγκη από βαθιές τομές αλλά και άμεσα μέτρα:

• Ενίσχυση της οικονομικής αυτοτέλειας και θεσμοθέτηση ολοκληρωμένου συστήματος ανταποδοτικής φορολογίας
• Εφαρμογή αποτελεσματικού ελεγκτικού συστήματος, κατάργηση πολυνομίας (κωδικοποίηση των νόμων για την αυτοδιοίκηση) και απλούστευση διαδικασιών που αφορούν την επίλυση διαφορών μεταξύ πολιτών και ΟΤΑ
• Νομοθετικές αλλαγές στο εκλογικό σύστημα με συνταγματική πρόβλεψη για όριο εκλογιμότητας δύο θητειών για τους Δημάρχους
• Εφαρμογή της συμμετοχικής δημοκρατίας μέσω της τεχνολογίας σε όλες τις δομές και λειτουργίες (ηλεκτρονική διαβούλευση, ηλεκτρονική ψηφοφορία, τηλεδιάσκεψη  κ.λ.π.)
• Ηλεκτρονικός εκσυγχρονισμός των διαδικασιών και των δημοσίων υπηρεσιών, εφαρμογή ηλεκτρονικής διακυβέρνησης (ηλεκτρονικό σύστημα προμηθειών, ψηφιακής υπογραφής, έκδοσης πιστοποιητικών μέσω εφαρμογής τύπου taxisnet κ.α.)
• Εφαρμογή στοχοθεσίας, αξιολόγηση δομών, υπηρεσιών και ανθρώπινου δυναμικού.
• Αποσαφήνιση αρμοδιοτήτων που αφορούν τον πολεοδομικό και χωροταξικό σχεδιασμό
• Ελεύθερη επιλογή κάθε Δήμου για το ποιες υπηρεσίες θα αναθέσει στον ιδιωτικό και κοινωνικό τομέα και θέσπιση εθνικού συστήματος ελάχιστων προδιαγραφών για κάθε υπηρεσία (καθαριότητα, πράσινο, παιδικοί σταθμοί κ.λ.π)
• Ενεργοποίηση της κοινωνικής και ιδιωτικής οικονομίας στην τοπική ανάπτυξη με στόχο τη στήριξη της νέας επιχειρηματικότητας σε τοπικό επίπεδο με τη δημιουργία δομών ενίσχυσης και συμβουλευτικής των νεοφυών επιχειρήσεων. Οι ίδιοι οι Δήμοι θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν νέα χρηματοδοτικά εργαλεία (π.χ. καινοτόμα κεφάλαια επιχειρηματικών συμμετοχών venture capital)