Αυτοεκπληρούμενες προφητείες και βολικά άλλοθι

Παναγιώτης Ιωακειμίδης 09 Δεκ 2024

Με την Τουρκία ακόμη πιο ενισχυμένη μετά τις εξελίξεις στη Συρία, είναι σημαντικό ότι η Ελληνοτουρκική   συνεργασία/διάλογος έχει σχεδόν κανονικοποιηθεί και καταγράφει win-win  αποτελέσματα ( π.χ. τοποθετήσεις ΟΑΣΕ).  Θετικό.  Ωστόσο η  επίλυση των μεγάλων θεμάτων  της  αντιπαράθεσης   φαίνεται να χάνεται  στον χρόνο.  Το ομολογούν και οι δύο πλευρές. Έτσι  η ελληνική περίπτωση φαίνεται να επιβεβαιώνει έναν γνωστό  κανόνα. «Όσο συντηρούνται άλυτα διακρατικά προβλήματα/συγκρούσεις στο χρόνο τόσο δυσκολότερη έως ανέφικτη γίνεται η επίλυσή τους» με κίνδυνο  να καταλήξουν σε θερμή ανάφλεξη. Εδώ και δύο  χρόνια  περίπου επικρατεί υφεσιακό κλίμα («ήσυχα νερά») στις Ελληνοτουρκικές σχέσεις. Το οποίο  επέτρεψε να προωθηθούν σημαντικά  μέτρα πολιτικής σε πολλούς  τομείς χαμηλής πολιτικής . Και επιπλέον  οι δύο χώρες κατάφεραν να συνυπογράψουν ένα βαρυσήμαντο κείμενο αρχών και κανόνων (Διακήρυξη Αθηνών)  ως υπόβαθρο των σχέσεών τους και οδηγό για την επίλυση των προβλημάτων τους (σεβασμός στο διεθνές δίκαιο, αρχές καλής γειτονίας, κλπ.).

        Βεβαίως ούτε η Ελλάδα ούτε η Τουρκία εγκατέλειψαν τις πάγιες ( μαξιμαλστικές)  θέσεις τους πάνω στα μεγάλα ζητήματα της  αντιπαράθεσης. Ούτε η εγκατάλειψη θέσεων αποτελούσε προηγούμενη προϋπόθεση προκειμένου οι δύο χώρες να ανοίξουν τη διαδικασία επίλυσης. Κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε άλλωστε  να γίνει όπως φαίνεται να υπονοείται  σε    σχετικές αναλύσεις. Ουδείς εγκαταλείπει διαχρονικές θέσεις πριν την έναρξη μιας  διαπραγμάτευσης. Αλλά  το επιχείρημα αυτό, της προηγούμενης  εγκατάλειψης δηλαδή πάγιων θέσεων από πλευράς  Τουρκίας προκειμένου να προχωρήσουμε στη συζήτηση/ διαπραγμάτευση έχει αποκτήσει πολιτική υπεροχή και,  συσπειρώνει όλους τους οπαδούς της ακινησίας και αντιπάλους κάθε προόδου στη διαδικασία επίλυσης. Η παρέλευση του χρόνου δηλαδή εργάζεται υπέρ της ενίσχυσης τελικά της αδιαλλαξίας, των φοβικών,  εθνολαϊκιστών εκατέρωθεν. Είναι προφανές ότι η ατζέντα μιας  διαπραγμάτευσης δεν μπορεί να τεθεί από τη μια πλευρά. Αλλά είναι εξ ίσου σαφές  ότι καμιά πλευρά δεν είναι υποχρεωμένη να δεχθεί τις θέσεις ουσίας της άλλης πλευράς . Ως εκ τούτου δεν θα έπρεπε  η ατζέντα της Ελληνοτουρκικής συζήτησης/ διαλόγου/ διαπραγμάτευσης να αποτελεί μείζον εμπόδιο για το άνοιγμα της διαδικασίας επίλυσης (όπως αποτελεί). Συζητούμε όλα τα θέματα που τίθενται και από τις δύο πλευρές ( Κ.Καραμανλής)  αλλά συμφωνούμε διαπραγματευτικά (ή σε συνυποσχετικό για παραπομπή στη διεθνή δικαιοσύνη) μόνο πάνω σε εκείνες τις πτυχές που δεν παραβιάζουν κόκκινες γραμμές/κυριαρχία. Η θέση  συζητούμε ένα μόνο θέμα (οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ) δεν συνιστά την ενδεδειγμένη αφετηρία διαπραγμάτευσης.¨Όπως λέγει ο  T. Blair (στο νεοεκδοθέν βιβλίο του Leadership ) ένας κεντρικός κανόνας μιας διαπραγμάτευσης ιδιαίτερα σε ότι αφορά της ατζέντα της είναι «η ικανότητα της μίας πλευράς να μπαίνει στα παπούτσια  της άλλης».

        Και είναι  αξιοσημείωτο ότι, παρά τον βομβαρδισμό της κοινής γνώμης με τη ρητορική «της συζήτησης του ενός θέματος», η τελευταία στην πλειοψηφία της δέχεται ότι μπορούν να συζητηθούν όλα τα θέματα (δημοσκόπηση Metron Analysis).  Αλλά όσο περνά ο χρόνος και πλησιάζουμε προς το τέλος του κοινοβουλευτικού  κύκλου, τόσο δυσκολότερη αν όχι ανέφικτη γίνεται η έναρξη  διαπραγμάτευσης επίλυσης.Το παράθυρο ευκαιρίας κλείνει.  Και βέβαια  η λογική ότι η  επίλυση των Ελληνοτουρκικών διαφορών είναι σήμερα αδύνατη συνιστά απλώς  αυτοεκπληρούμενη προφητεία ή και  βολικό άλλοθι και για τις δύο πλευρές. Πώς αλήθεια τόσο εύκολα ,  πριν μπούμε κάν στη διαπραγμάτευση φθάσαμε στο συμπέρασμά ότι τα προβλήματα δεν λύνονται ;

Πηγή: www.tanea.gr