Οι προειδοποιήσεις Μπάιντεν για εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, δεν ήταν τελικά υπερβολές των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών. Αυτό που μέχρι πριν λίγες μέρες έμοιαζε με κακό όνειρο, αποδείχτηκε εφιάλτης. Η Ευρώπη, 77 χρόνια μετά, ζει την αναθεώρηση της πραγματικότητας των συνόρων, όπως αυτή προέκυψε από το τέλος του πολύνεκρού Β’ Παγκόσμιου Πολέμου και αργότερα από τη κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων.
Η Ε.Ε. βρέθηκε απροετοίμαστη και μάλλον μουδιασμένες ήταν οι πρώτες της αντιδράσεις στην ρωσική εισβολή. Γράφαμε άλλωστε, μέσα από τις ηλεκτρονικές σελίδες της «Μεταρρύθμισης», λίγο πριν ξεκινήσει ο νέος κύκλος αίματος στην γειτονιά μας, για την έλλειψη κοινής ευρωπαϊκής γλώσσας μέσα από την καθυστέρηση της δημιουργίας μιας πραγματικής κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής άμυνας1.
Η Ευρώπη ξυπνάει;
Λίγες μέρες μετά, η Ε.Ε. φάνηκε να ανακτά τον βηματισμό της. Βοηθητικό ίσως σε αυτό, να ήταν ότι ακόμα και χώρες που διατηρούν ειδικές σχέσεις με την Μόσχα, όπως η Ουγγαρία του Όρμπαν, καταδίκασαν -έστω χρησιμοποιώντας προσεχτικά τις λέξεις- την εισβολή, ενώ εκείνες οι χώρες που εξαρτώνται ενεργειακά από την Ρωσία, φαίνεται να διαθέτουν ικανοποιητικά αποθέματα φυσικού αερίου μέχρι να λήξει ο εφιάλτης.
Ενδεικτική είναι και η εκτίμηση του γενικού διευθυντή του ΕΛΙΑΜΕΠ, καθηγητή Γιώργου Παγουλάτου, που σε συνέντευξή του στο iefimerida υποστηρίζει: «ό,τι ήταν ο Covid-19 για τη δημοσιονομική ενοποίηση της ΕΕ μέσω κοινού δανεισμού για το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, είναι πλέον ο Πούτιν για την αμυντική ενοποίηση της Ευρώπης: ένας μεγάλος ιστορικός επιταχυντής»2.
Αλλά και ο «δικός μας» Γιάννης Μεϊμάρογλου, με άρθρο του στο liberal, γράφει μεταξύ άλλων: «Η βίαιη αφύπνιση της άτολμης ευρωπαϊκής ηγεσίας αλλά και της ηγεσίας των περισσότερων χωρών-μελών έβαλε τις βάσεις για μια νέα αμυντική ευρωπαϊκή πολιτική, ικανή να εξασφαλίσει την κοινή προοπτική των χωρών της Ευρώπης και την υπεράσπιση των κατακτήσεών τους. Έστω και αργά, ξεκινάει μια νέα εποχή για μια πραγματικά Ενωμένη Ευρώπη»3.
Κοινό μέτωπο και κριτική
Πάμε τώρα στην χώρα μας. Υπάρχει κοινή γλώσσα; Μπορούμε να μιλάμε για εθνικό μέτωπο απέναντι στην εισβολή; Εκ πρώτης όψεως η απάντηση φαίνεται να είναι καταφατική. Με εξαίρεση τους γνωστούς «ψεκασμένους», που περιμένουν ακόμα το ξανθό γένος να τους οδηγήσει στην Κόκκινη Μηλιά και να ξεμαρμαρώσει ο βασιλιάς, η ηγεσία των πολιτικών κομμάτων, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο καταδίκασαν τα πολεμικά παιχνίδια της Μόσχας. Έστω και αν -από συνήθεια- καταγγέλλουν πακέτο και τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό.
Όμως, δεν λείπει η κριτική στην στάση της κυβέρνησης περί μονομερών αποφάσεων, που ωστόσο δεσμεύουν το σύνολο της χώρας. Για παράδειγμα, για τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξη Τσίπρα αφορμή για αντιπολίτευση ήταν η απόφαση Μητσοτάκη για αποστολή οπλισμού στην Ουκρανία. Όπως είπε την Τρίτη 1η Μαρτίου στη Βουλή, «αν ο κ. Μητσοτάκης είχε σηκώσει το τηλέφωνο και είχε επικοινωνήσει με τους αρχηγούς ενδεχομένως να του έλεγαν τότε - όχι τώρα κατόπιν εορτής - πως θα ήταν προτιμότερο να στείλει η χώρα μας ανθρωπιστική βοήθεια».
Μήπως έχει δίκιο ο Τσίπρας; Όχι στην ουσία της κριτικής του περί αποστολής στρατιωτικού υλικού στην Ουκρανία. Αλλά στο αν ο πρωθυπουργός θα έπρεπε να έχει πάρει τηλέφωνο τους πολιτικούς αρχηγούς.
Προχωρώντας ένα βήμα παραπάνω, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ Νίκος Ανδρουλάκης ζήτησε τη σύγκληση του Συμβουλίου Πολιτικών Αρχηγών ώστε να ενημερωθούν επίσημα από την κυβέρνηση για την εισβολή και τις ενδεχόμενες οικονομικές, ενεργειακές αλλά και κοινωνικές επιπτώσεις που έχει στην χώρα μας.
«Δεν θα επιτρέψουμε τα πρωτοφανή αυτά γεγονότα που μαστίζουν την Ευρώπη να αποτελέσουν άλλοθι για να μπουν κάτω από το χαλί οι ευθύνες της κυβέρνησης και οι λανθασμένες πολιτικές της επιλογές σε κρίσιμα εθνικά, κοινωνικά και οικονομικά ζητήματα» υπογράμμισε χαρακτηριστικά ο Νίκος Ανδρουλάκης.
Και η απάντηση της κυβέρνησης; Ήρθε δια στόματος Γιάννη Οικονόμου λέγοντας ότι «όποιος αρχηγός επιθυμεί μπορεί να ζητήσει κατ’ ιδίαν ενημέρωση και συνάντηση με τον πρωθυπουργό ή τους αρμόδιους υπουργούς».
Συνεννόηση στα μείζονα
Μήπως όμως η κατάσταση που περιγράφουμε είναι ευκαιρία να επιστρέψει στο τραπέζι η πρόταση που είχε κάνει στο -όχι και τόσο μακρινό- παρελθόν το Ποτάμι για τη συγκρότηση Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, με τη συμμετοχή και των πολιτικών αρχηγών της αντιπολίτευσης; Μήπως η «ανάγκη καλλιέργειας κλίματος συνεννόησης στα μείζονα εθνικά θέματα με συμμετοχή και της αντιπολίτευσης» είναι ακόμα ζωντανή; Σίγουρα λίγοι θα διαφωνήσουν ότι το να συζητάς και να συναποφασίζεις τους βασικούς στόχους για τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, τον αποτελεσματικό συντονισμό και με διακομματική συνεννόηση στα ζητήματα εθνικής ασφάλειας είναι πιο αναγκαίο από ποτέ. Και αφού κάνουμε αυτό το βήμα στη χώρα μας, τότε ίσως να έχει γίνει και ένα ακόμα βήμα και προς την πολιτική ενοποίηση της Ε.Ε.
1https://www.metarithmisi.gr/content/ora-gia-koine-europaike-exoterike-politike
2https://www.iefimerida.gr/kosmos/rosia-oykrania-g-pagoylatos-iefimeridagr-poytin
3https://www.liberal.gr/news/to-egklima-tou-poutin-kai-to-rosiko-komma-elladas/435371