Μου γεννούσε πάντοτε απορία το γεγονός πώς σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη, στις τοπικές εκλογές έβγαιναν ακριβή συμπεράσματα για τη δύναμη των κομμάτων. Απορία εύλογη με βάση την εμπειρία από τη χώρα μας, όπου δεν πρόεκυπταν σαφή συμπεράσματα για την ακριβή επίδοση των κομμάτων, αλλά απλώς ενδείξεις για την επιρροή τους. Μέχρι που συνειδητοποίησα ότι στις ευρωπαϊκές χώρες τα κόμματα κατέρχονται στις δημοτικές εκλογές ως έχουν – με τα ονόματά τους, τα σύμβολά τους και τους υποψηφίους τους, οι οποίοι δεν είναι απλώς υποστηριζόμενοι, όπως στην Ελλάδα, αλλά είναι ευθέως οι υποψήφιοι των κομμάτων τους. Ωστόσο στην Ευρώπη, παρά την απευθείας συμμετοχή των κομμάτων στις δημοτικές εκλογές, οι ψηφοφόροι επιμένουν διαχρονικά να ψηφίζουν με τοπικά κριτήρια. Στην πραγματικότητα, οι ευρωπαίοι ψηφοφόροι αναζητούν και ψηφίζουν εκείνους τους υποψήφιους που υπόσχονται πειστικά ότι θα ασχοληθούν σοβαρά με τα τοπικά ζητήματα στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους. Αντίθετα, στη χώρα μας, πριν την οικονομική κρίση αλλά πολύ περισσότερο τώρα, τα κόμματα παρέχουν «υποστήριξη» σε διάφορους υποψήφιους αλλά, ανάλογα με τη θέση στην οποία βρίσκονται (Κυβέρνηση ή Αντιπολίτευση) επιχειρούν είτε να υποβαθμίσουν τη σημασία τους είτε να χρησιμοποιήσουν τα αποτελέσματα ως πολιορκητικό κριό εναντίον των αντιπάλων τους.
Φαίνεται ότι η οικονομική κρίση και η σταδιακή απαξίωση των κομμάτων διαφοροποίησαν σε μεγάλο βαθμό αυτές τις πρακτικές. Στις δημοτικές εκλογές του 2010, οι πολίτες βρέθηκαν για μία ακόμη φορά πιο μπροστά από τα κόμματα και τις επιδιώξεις τους. Έχοντας συνειδητοποιήσει ότι η εκτεταμένη κομματικοποίηση του κράτους και των Δήμων είναι από τις βασικές αιτίες της χρεοκοπίας, επέλεξαν εκείνους που πίστευαν ότι μπορούσαν να απαλλάξουν τη χώρα από το φαινόμενο αυτό. Και δεν έπεσαν έξω. Αν κάτι χαρακτηρίζει κατεξοχήν τις θητείες Καμίνη, Μπουτάρη και αρκετών άλλων Δημάρχων και Περιφερειαρχών στην Ελλάδα, είναι ότι άφησαν τις κομματικές επιρροές έξω από τους Δήμους και τις Περιφέρειες. Το ερώτημα, λοιπόν, για μένα αλλά και πολλούς άλλους, είναι αν αυτή η θεμελιώδης αλλαγή θα συνεχιστεί ή θα αποτελέσει ένα μικρό φωτεινό διάλειμμα, όπως τόσα στη σύγχρονη ιστορία μας.
Τα περισσότερα κόμματα με τις επιλογές τους έδειξαν ότι δεν βάζουν μυαλό. Οι επιλογές τους κινήθηκαν στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση από εκείνη που η κοινωνία με κάθε τρόπο δείχνει να επιθυμεί. Εμφανίστηκαν ξανά υποψήφιοι «παντός καιρού» που κάνουν για Βουλευτές, Υπουργοί, Δήμαρχοι και Περιφερειάρχες, ενώ είναι εξίσου ικανοί για Διοικητές Δημοσίων Οργανισμών και ό,τι άλλο προσφέρεται, αρκεί να σιτίζονται «εις το Πρυτανείον». Με μοναδικό εφόδιο τις κομματικές τους περγαμηνές, προσφέρονται για άλλη μια φορά να μας σώσουν. Κάποιοι από αυτούς υπόσχονται συντριβάνια, πλατείες και κολυμβητήρια, όπως τον παλιό καλό καιρό, ενώ κάποιοι άλλοι ανακαλύπτουν έκπληκτοι ότι μερικές περιοχές της Αθήνας «μυρίζουν», υπενθυμίζοντας σε όλους μας πόσο καλύτερο είναι να κινείσαι μεταξύ Κολωνακίου, Μυκόνου και Αράχωβας, αντί να ζεις στον Κολωνό και στο Μεταξουργείο..
Στις εποχές που η «φούσκα» της χώρας μεγάλωνε, «φούσκωναν» μαζί της όλοι αυτοί οι αστέρες της επικοινωνίας. Όταν η «φούσκα» έσκασε, διαλύθηκαν μαζί της κι αυτοί. Όμως, δεν το βάζουν κάτω. Προσπαθούν να μας πείσουν ότι τα ξέρουν όλα, έχουν λύσεις για όλα, τα μπορούν όλα. Και ακριβώς επειδή έχουν αυτά τα αξιοπρόσεκτα προσόντα, φτάσαμε ως τη χρεοκοπία! Όμως οι πολίτες ξέρουν ότι η κρίση που ζούμε δεν θα περάσει εύκολα. Τσακίζονται και ματώνουν, αλλά επιμένουν και προσπαθούν. Ζητούν από κάθε έναν που ασχολείται με τα δημόσια πράγματα να αφιερωθεί σ? αυτά για να μπορέσει να προσφέρει στη χώρα και στον κόσμο της. Ξέρουν ότι τώρα λεφτά δεν υπάρχουν. Και ότι οι διαθέσιμοι πόροι πρέπει να αξιοποιηθούν στο έπακρο μέσα από διαφανή διαχείριση, ιεράρχηση προτεραιοτήτων και αποτελεσματική διοίκηση. Τα προβλήματα είναι πολλά και είναι αδύνατο να επιλυθούν όλα, ιδιαίτερα από τις Δημοτικές Αρχές. Είναι όμως σημαντικό να τεθούν προτεραιότητες, και να τις μάθουμε. Να ξέρουμε αν θα είναι προτεραιότητα να πάνε όλα τα παιδιά στους παιδικούς σταθμούς, κι ας γίνουν λιγότερα συντριβάνια. Αν χιλιάδες άποροι συμπολίτες μας θα έχουν ένα πιάτο φαγητό, κι ας έχει ο Δήμαρχος ελάχιστο προϋπολογισμό δημοσίων σχέσεων για τον εαυτό του. Αν οι δημότες θα μπορούν να εξυπηρετούνται για δεκάδες υποθέσεις από το σπίτι τους, κι ας είναι λιγότερο γυαλιστερά τα κάγκελα στους δρόμους. Αν θα αξιοποιηθούν οι ευρωπαϊκοί πόροι, κι όχι οι πελατειακές σχέσεις με τους κυβερνώντες. Αν θα ενισχυθούν οι καινοτόμες επιχειρηματικές ιδέες των νέων, κι όχι τα θλιβερά stage. Αν θα κρατιέται καθαρή η πόλη αντί να αγοράζονται απλώς νέα οχήματα κάθε τόσο, ώστε «να κινείται το χρήμα». Αν ο πολιτισμός θα βρίσκει εκφράσεις που αφορούν τους πολίτες, αντί για τις επιχορηγήσεις διαφόρων «ημέτερων» επιτήδειων. Και τόσα άλλα.
Στη δύσκολη εποχή που ζούμε είναι ανάγκη να σκεφτούμε λογικά και να δράσουμε συλλογικά. Στην πραγματικότητα, είναι ανάγκη να κάνουμε αυτό που δεν καταφέραμε τις προηγούμενες δεκαετίες.