Σχεδόν δύο μήνες πριν τις δημοτικές εκλογές, το πλαίσιο της αναμέτρησης έχει πλέον διαμορφωθεί. Με υποψήφιους δοκιμασμένους και επιτυχημένους, άλλους φρέσκους και άφθαρτους, μα και ορισμένους γνωστούς από παλιά, σε μια προσπάθεια προσωπικής ανάταξης -ενίοτε και της πολιτικής «ανακύκλωσης» στελεχών που, χωρίς ιδιαίτερο κόστος, θα μπουν στην εκλογική διαδικασία διατηρώντας τη σιγουριά της βουλευτικής θέσης που τους περιμένει.

Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, οι εκλογές θα διεξαχθούν σε ένα έντονα πολιτικό κλίμα που τροφοδοτείται από τη συνήθη προεκλογική πόλωση και μάλλον επιτείνεται από την ταυτόχρονη διεξαγωγή των Ευρωεκλογών. Το πώς θα λειτουργήσουν για τον ψηφοφόρο οι διπλές κάλπες είναι άδηλο. Όμως, αν μπορούσε κανείς να κάνει μια ευχή για τη διαδικασία της επιλογής –ευχή και όχι παραίνεση, καθώς δε χωρά παραινέσεις κάτι τόσο προσωπικό- θα ευχόταν τα θέματα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να μην αποτελέσουν αντικείμενο άλλης μιας κομματικής αντιπαράθεσης. Με άλλα λόγια, η επιλογή στις αυτοδιοικητικές εκλογές να μην ακολουθήσει τα στεγανά και τις «χρωματιστές γραμμές» των κεντρικών κομματικών επιλογών, αλλά να γίνει με κριτήρια που θα αφορούν το ίδιο το ζητούμενο: τη διαχείριση των πόλεων.

Με το ισχύον αυτοδιοικητικό πλαίσιο, ένα μεγάλο μέρος των αρμοδιοτήτων που αφορούν την καθημερινότητα των πολιτών έχει περάσει πλέον στους Δήμους. Ως εκ τούτου, θα ήταν ευκαιρία οι δημοτικές εκλογές να κριθούν με γνώμονα την αυτονομία που αξίζει στο πραγματικό διακύβευμα, κι όχι να αντιμετωπιστούν ως ήσσονος σημασίας συμπλήρωμα της κεντρικής πολιτικής αναμέτρησης.

Παρότι το πολιτικό σύστημα βρίσκεται σε παρατεταμένη κρίση και βάλλεται από πολλές πλευρές, έχοντας χάσει σε μεγάλο βαθμό την αξιοπιστία του και τη δυνατότητα να «εμπνεύσει» το εθνικό ακροατήριο, τα κόμματα στην πλειονότητά τους συνεχίζουν να συμπεριφέρονται σαν να μη συμβαίνει τίποτα. Διαμορφώνουν θέσεις εκτός τόπου και χρόνου, ανταλλάσσουν παλαιάς κοπής επιχειρήματα και συντηρούν ένα πολιτικό κλίμα άλλων εποχών, σαν να μην άγγιξαν την Ελλάδα η οικονομική κρίση, η ανεργία, ο δημοσιονομικός εκτροχιασμός. Στο ίδιο διάστημα, οι πολίτες έχουν σε μεγάλο βαθμό την αίσθηση πως ζουν σε μια άλλη χώρα. Μια χώρα καθημαγμένη, αλλαγμένη βαθιά, συρρικνωμένη. Και, όπως η συνειδητοποίηση ενός προβλήματος αποτελεί το πρώτο βήμα για τη λύση του, η κοινωνία βρίσκεται ένα βήμα μπροστά από την πολιτική. Θα είχε, λοιπόν, ενδιαφέρον και, ταυτοχρόνως θα ήταν συμφέρον για τη χώρα, αυτό το «ένα βήμα μπροστά» να αποτυπωθεί στις αυτοδιοικητικές εκλογές.

Οι εκλογές του Μαΐου μας δίνουν τη δυνατότητα να υπερβούμε τις παραδοσιακές διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στα κόμματα και να στηρίξουμε δημοτικές παρατάξεις με αξιόπιστα σχέδια για τον τόπο, τον κάθε τόπο. Να αξιολογήσουμε τη μέχρι σήμερα διαδρομή των αιρετών της αυτοδιοίκησης όχι με γνώμονα τα κομματικά τους εύσημα, αλλά το πραγματικό τους αποτύπωμα -το έργο αλλά και το ευρύτερο πνεύμα που χαρακτήρισε τη θητεία τους. Να επιλέξουμε τους πρωτοεμφανιζόμενους στη βάση της πειστικής πρότασής τους για την πόλη, όχι του νεαρού της ηλικίας τους και των μέχρι τούδε κομματικών διαδρομών τους.

Στις μέρες μας, όλο και περισσότεροι πολίτες αντιλαμβάνονται ότι τα προβλήματα της καθημερινής ζωής δεν έχουν μαγικές λύσεις ούτε χωρούν κομματικές προσεγγίσεις. Αντίθετα απαιτούν σωστό σχεδιασμό, συστηματική προσπάθεια και σκληρή δουλειά από τους εμπλεκόμενους στη λύση τους. Σε αυτό το πλαίσιο, οι πιο καθοριστικοί παράγοντες για την επιλογή μιας παράταξης είναι εκείνοι που αφορούν το όραμα για την πόλη και τη δυνατότητα να διαχειριστεί τα σύνθετα προβλήματά της στα επόμενα πέντε κρίσιμα χρόνια, που μάλιστα συμπίπτουν με το ΣΕΣ, τον «διάδοχο» του ΕΣΠΑ. Προτεραιότητα είναι η δυνατότητα υποστήριξης του συμφέροντος της πόλης, παραμερίζοντας το όποιο κομματικό και συντεχνιακό συμφέρον. Εξίσου σημαντικό κριτήριο επιλογής είναι η στελέχωση της παράταξης, καθώς η σύνθεση της ομάδας προδικάζει τι μπορεί πράγματι να προσφέρει.

Οι εκλογές του 2010 έδωσαν τη δυνατότητα να δοκιμαστεί στην πράξη η επιλογή δημάρχων που λειτούργησαν με ανεξαρτησία από την κεντρική πολιτική σκηνή. Έφεραν στο προσκήνιο και στη μάχη της κάθε μέρας πρόσωπα που διαμόρφωσαν μια ατζέντα για τις πόλεις, έθεσαν τοπικές προτεραιότητες, έβαλαν τάξη σε προβλήματα που σοβούσαν και θεράπευσαν συστημικές παθογένειες. Πορεύτηκαν έχοντας εξασφαλίσει μια ευρεία συμμαχία κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων και πρωταγωνίστησαν στη δημιουργία γνήσια αυτοδιοικητικών πρωτοβουλιών, όπως η «Πρωτοβουλία των Πέντε» της οποίας οι διακηρύξεις έδωσαν νέο περιεχόμενο στο θεσμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Κάποιοι από αυτούς άλλαξαν τις κλασσικές προτεραιότητες. Αντί για έργα βιτρίνας έδωσαν βάρος σε νέες ισχυρές δομές κοινωνικής πρόνοιας κυρίως στους παιδικούς σταθμούς και τη σίτιση χιλιάδων συμπολιτών μας που ξαφνικά βρέθηκαν να δυστυχούν. Ταυτόχρονα προχώρησαν στον εκσυγχρονισμό των υπηρεσιών που προσφέρουν στους πολίτες. Εξασφάλισαν πόρους από την Ευρωπαϊκή Ένωση κυρίως για αναπτυξιακά έργα που εξασφαλίζουν πολλές νέες θεσεις εργασίας σε μια εποχή που η ανεργία θεριεύει. Και όλα αυτά με ταυτόχρονη εξυγίανση των άθλιων οικονομικών που παρέλαβαν από γνωστούς αστέρες της πολιτικής που κινούνται με άνεση από τον Δήμο στη Βουλή, από τη Βουλή στα Υπουργεία και ξανά επιθυμία για τον Δήμο.

Άρα το παράδειγμα υπάρχει και δοκιμάστηκε με επιτυχία, σε δύσκολες συνθήκες. Αυτό που μας δίδαξε στην πράξη, είναι πως τα τοπικά θέματα ζητούν ειδική προσήλωση, ευρεία συναίνεση και διάθεση για τομές και μικρές μα σημαντικές μεταρρυθμίσεις, σε ένα πεδίο προσφορότερο από την κεντρική πολιτική σκηνή. Ας αφήσουμε, λοιπόν, τη θεμιτή κομματική αντιπαράθεση για την κάλπη των Ευρωεκλογών. Στις αυτοδιοικητικές εκλογές, ας ψηφίσουμε για την πόλη.