Με τις εκλογές, τα ψέματα τελείωσαν. Tα κόμματα που προσβλέπουν στην ευρωπαϊκή προοπτική διαβουλεύονται για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Οποιος θέλει να συμβάλει στην κυβερνησιμότητα του τόπου πρέπει να δει την πραγματικότητα κατάματα. Να μιλήσει γι’ αυτήν και να πείσει. Να πείσει τους πολίτες και τους εταίρους. Ποια πραγματικότητα;
1Η ευρωζώνη προσανατολίζεται σε έκτακτο πρόγραμμα 100 ημερών για την Ελλάδα. Αναμένεται μερική αποκατάσταση των εκταμιεύσεων και επαναφορά σε κάποιον συνεπή προγραμματισμό του εκτροχιασμένου Μνημονίου.
2Πρέπει οπωσδήποτε να αποκατασταθούν οι τροϊκανές εκταμιεύσεις το συντομότερο δυνατόν. Οι απολύτως άμεσες ανάγκες αφορούν, εκτός από το Δημόσιο – υποτίθεται ότι αντέχει έναν μήνα ακόμη -, τη σωτηρία του ενεργειακού συστήματος και την αναχρηματοδότηση των δανειακών υποχρεώσεων Αυγούστου. Οι θεωρητικά διαθέσιμες πηγές προσωρινής χρηματοδότησης, μέχρι τη συμφωνία με την τρόικα, απαιτούν τη συναίνεσή της και τα «στραβά μάτια» της ΕΚΤ. Δηλαδή, η όποια διαπραγμάτευση πρέπει να είναι σαφές ότι θα καταλήξει θετικά από τη στιγμή που θα αρχίσει. Το πιθανότερο είναι ότι το ΔΝΤ δεν θα συμμετέχει στις εκταμιεύσεις χωρίς συμφωνημένο και αξιόπιστο πλαίσιο. Αυτό βάζει πίεση στις κυβερνήσεις της ευρωζώνης για την ανάληψη του μεριδίου του ΔΝΤ.
3Η πρόσφατη ανακεφαλαιοποίηση των τεσσάρων «συστημικών» τραπεζών δεν είναι οριστική. Το πιθανότερο είναι ότι σε ενδεχόμενη διαπραγμάτευση, η τύχη όλων των εκταμιεύσεων από 12/2 θα τεθεί στο τραπέζι. Αν μείνουμε στην ευρωζώνη, το μελλοντικό κούρεμα του επίσημου τομέα φαντάζει αναπόφευκτο. Πολιτικά είναι έως αδύνατον να παρέχεται θεσμικό χρήμα με τη βεβαιότητα τέτοιας προοπτικής. Ως εκ τούτου, κατά την ενδεχόμενη διαπραγμάτευση θα τραβηχτεί η κόκκινη γραμμή για την προστασία από κούρεμα όλων των μελλοντικών εκταμιεύσεων – πιθανότατα από τις 12/2. Δεν αποκλείεται η απαίτηση εγγυήσεων. Οσο κι αν δεν μας αρέσει, όσο πολιτικό κίνδυνο και αν εμπεριέχει, η απαίτηση είναι εύλογη.
4Οσο και εάν η μετενέργεια, τα εργασιακά και η μείωση του κατώτατου μισθού θεωρούνται βάρβαρα μέτρα, το πραγματικά επείγον πρόβλημα είναι άλλο: η ρευστότητα στο τραπεζικό σύστημα και στην αγορά. Χωρίς χρήμα να κυκλοφορεί, χωρίς μείωση του εργασιακού κόστους (διάβαζε: μείωση εισφορών, ξαναδιάβαζε: αναδιάρθρωση Ασφαλιστικού) η αναστροφή των «βάρβαρων» μέτρων θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη ανεργία, σε περισσότερα λουκέτα, σε βαθύτερη ύφεση. Πρώτιστη προτεραιότητα είναι η οριστικοποίηση της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, η παροχή πρόσθετης ρευστότητας και η αναδιάρθρωση του τραπεζικού συστήματος – ακόμη και εάν αυτό σημαίνει άμεσο σπάσιμο κάποιας τράπεζας σε «καλή» και «κακή», ακόμη και εάν η ΟΤΟΕ γκρινιάξει.
5Παρά το ότι κανείς δεν μιλούσε γι’ αυτήν προεκλογικά, είναι γνωστή η πρόβλεψη του Μνημονίου για επιμήκυνση ενός έτους εάν η ύφεση του 2012 βαθύνει. Η δέσμευση σήμερα σε τριετή χαλάρωση επιβάλλει την απόφαση αύξησης του προϋπολογισμού του 2ου πακέτου από €130 δισ. σε τουλάχιστον €170 δισ. Πάει κανείς σε διαπραγμάτευση, η οποία πρέπει να καταλήξει σε μερικές εβδομάδες, με τέτοιο στόχο; Αντίθετα, η «αυτόματη» επιμήκυνση κατά ένα έτος μπορεί να συνοδευθεί από αναστολή λήψης των περίφημων μέτρων του Ιουνίου.
6Οι μεταρρυθμίσεις (σχηματικά: τα 77 σημεία του non-paper Παπαδήμου) είναι εκτός προγράμματος κατά τρεις μήνες. Μεταξύ αυτών είναι και τα μέτρα πάταξης της φοροδιαφυγής, φορολογικό, διαφθορά. Τι γίνεται με αυτά; Επιχειρείται τάχιστη επαναφορά στον χρονικό προγραμματισμό; Είναι η παράταση επιλογή;
Αυτά τα ζητήματα πρέπει να ζυγιστούν και να τεθούν στο τραπέζι κατά τις συζητήσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Το αν απαλλάσσουν, απαγκιστρώνουν ή βαθαίνουν την εξάρτηση από Μνημόνια να το δούμε, αν ενδιαφέρει βέβαια. Οποιος φοβάται το πολιτικό κόστος, ας πάει σπίτι του. Το να συμμετάσχει χωρίς να είναι αποφασισμένος να το παλέψει επί της ουσίας οδηγεί στα βράχια. Εκτός από φερέγγυα, τα πρόσωπα πρέπει να ξέρουν το αντικείμενό τους. Δεν υπάρχει ούτε μέρα που μπορεί να αναλωθεί σε δοκιμές ή πειραματισμούς. Κάθε συζήτηση για κυβερνητική συμμετοχή πρέπει να αφορά τουλάχιστον το χρονικό διάστημα μέχρι το τέλος του 2013 – όσο και η σχεδόν αυτόματη επιμήκυνση. Ο όποιος προγραμματισμός πρέπει να λαμβάνει υπόψη ότι μέχρι το τέλος του 2012 θα έχουμε ραγδαία επιδείνωση της κατάστασης – κι αυτό είναι το καλό σενάριο!
Απαιτούνται σοβαρότητα, υπευθυνότητα, ειλικρίνεια και ικανότητες. Κατανοητό το πρόβλημα με το πολιτικό κόστος. Οποιος το υπολογίζει δεν έχει δουλειά να συμμετάσχει καν στις συζητήσεις για σχηματισμό κυβέρνησης.
Ο Γιώργος Προκοπάκης είναι σύµβουλος επιχειρήσεων σε θέµατα οργάνωσης και διαχείρισης πληροφοριών.