Γεννήθηκε το 1929 στον Πειραιά και είναι απόφοιτος του B' Γυμνασίου Αρρένων Αθηνών. Μετά την ολοκλήρωση των εγκύκλιων μαθημάτων του, σπούδασε στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών όπου και έλαβε το πτυχίο του το 1952.
Το 1960 χειροτονήθηκε Διάκονος και Πρεσβύτερος ενώ το 1964 χειροθετήθηκε Αρχιμανδρίτης. Παράλληλα ξεκίνησε ιεραποστολικές εξορμήσεις στην Αφρική και κυρίως στην Ουγκάντα. Εκεί έμαθε τις τοπικές διαλέκτους, αναγκάστηκε όμως να αποχωρήσει όταν προσβλήθηκε από ελονοσία. Στη συνέχεια έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στις Φιλοσοφικές Σχολές του Πανεπιστημίου του Αμβούργου και του Μαρβούργου στη Γερμανία (1965-1969) ως υπότροφος του γερμανικού Ιδρύματος Alexander von Humboldt,στη θρησκειολογία, την εθνολογία και την ιεραποστολική. Ακόμη, κατείχε εντολή διδασκαλίας του μαθήματος της νεοελληνικής γλώσσας και φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Μαρβούργου στη Γερμανία (1966-69).
Το 1972 εξελέγη καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Παράλληλα, είναι επίσκοπος Ανδρούσης και Γενικός Διευθυντής της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος. Παράλληλα, είναι επίσκοπος Ανδρούσης και Γενικός Διευθυντής της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Τα γεγονότα της Νομικής τον βρίσκουν στο γραφείο του στη Μονή Πετράκη. Κατεβαίνει στο Πανεπιστήμιο. Με άλλους κληρικούς συγκροτεί ομάδες, ώστε να φτάσουν στους φοιτητές τρόφιμα και φάρμακα. Κάνει κάποιες επαφές, ώστε να αποφευχθεί η βία από την πλευρά της Αστυνομίας. Εκείνοι απλώς τον άκουγαν. Προσπάθησε αρκετά. Μάλιστα, επισήμανε και στους άλλους καθηγητές να μεσολαβήσουν.
Ένας από τους καθηγητές τού θύμισε το ευαγγελικό «φρόνιμοι ως οι όφεις». Τότε απάντησε: «Φρόνιμοι ναι, αλλά όφεις ποτέ». Ο τότε επίσκοπος Ανδρούσης Αναστάσιος Γιαννουλάτος, καθηγητής Θεολογίας, μαζί με άλλους κληρικούς και φοιτητές της Θεολογίας (ο ιερέας Χρίστος Χριστοδούλου, ο διάκονος Τιμόθεος Λαγουδάκης κ.α.) προσπαθούν να περάσουν μέσα από τα μπλόκα της αστυνομίας και να δώσουν σακούλες με τρόφιμα στους φοιτητές. Η αστυνομία τους απωθεί.
Όπως αποκαλύπτει ο Διονύσης Μαυρογένης, στην εκπομπή «Εδώ και Σήμερα» (ΕΡΤ, 1982), οι κληρικοί καταφέρνουν να περάσουν «με κίνδυνο της ζωής τους, κάτω απ’ τα ράσα μερικά καρβέλια ψωμί και πρόσφορα, μέσα από μια τρύπα που είχαν ανοίξει οι φοιτητές και που ένωνε το νεκροτομείο με το αμφιθέατρο. Οι παπάδες αυτοί στάθηκαν πάντα στο πλευρό μας», θα πει χαρακτηριστικά ο Μαυρογένης.
Το περιστατικό επιβεβαιώνει ο δημοσιογράφος Μηνάς Παπάζογλου που συμμετείχε στην εξέγερση της Νομικής και μάλιστα προσθέτει ότι ο Αναστάσιος κατάφερε ν’ ανέβει επάνω στην Νομική και να δει τους φοιτητές.
Τέλος, ο Νίκος Μπίστης προσθέτει: «Και μας έδωσε τρόφιμα, μας εμψύχωσε κλπ.».
Στο ΕΑΤ – ΕΣΑ
Όταν έληξε η κατάληψη της Νομικής, στο γραφείο του στη Μονή Πετράκη φτάνουν οι μητέρες των φυλακισμένων φοιτητών. Συγκεντρώνει στοιχεία και προσπαθεί να μάθει πού τους έχουν. Κάθεται με τις ώρες έξω από το ΕΑΤ – ΕΣΑ με τους γονείς των φυλακισμένων. Τους επισκέπτεται, τους δίνει κουράγιο. Μαζί του και ο διάκονος Τιμόθεος και ο παπα-Πηρουνάκης. Τον Τιμόθεο τον είχαν συλλάβει και τον είχαν βασανίσει άγρια. Οι βασανιστές του τού λέγανε τότε: «Ξέρουμε ποιος είναι πίσω από αυτά. Αλλά πού θα πάει, θα έρθει η σειρά του». Ο Τιμόθεος βέβαια δεν μπόρεσε να δώσει και πολλές λεπτομέρειες. Σκοτώθηκε σε ένα «περίεργο τροχαίο».
Με επανειλημμένες επισκέψεις του στο κολαστήριο της ΕΣΑ, ο τότε καθηγητής και επίσκοπος διαμαρτυρήθηκε για συνθήκες κράτησης των συλληφθέντων και συμπαραστάθηκε στους φοιτητές μαζί με τους γονείς τους.
«Εγώ τον θυμάμαι ακόμα περισσότερο μετά από μερικούς μήνες στην ΕΣΑ όταν είχε έρθει να διαμαρτυρηθεί για τις συνθήκες κράτησης», αναφέρει ο Νίκος Μπίστης.«Ήταν βαθύτατα δημοκρατικός. Πάντα ήρεμος και πράος, ήταν σταθερά στο πλευρό μας» . Τον θυμάται στο ΕΑΤ – ΕΣΑ, όταν ήταν κρατούμενος.
Ο Ανδρέας Αργυρόπουλος, στο βιβλίο του «Χριστιανοί και πολιτική δράση κατά την περίοδο της Δικτατορίας 1967-1974» αναφέρει: «Ο Αναστάσιος Γιαννουλάτος μαζί με τον πατέρα Γεώργιο Πυρουνάκη και το διάκονο Τιμόθεο Λαγουδάκη θα σταθεί στο πλευρό των συλληφθέντων φοιτητών της εξέγερσης της Νομικής, μαζί με τους γονείς τους τούς επισκέπτεται στο ΕΑΤ – ΕΣΑ και τους συμπαρίσταται. Στη συγκέντρωση της Νομικής ομάδα φοιτητών της Θεολογικής Σχολής, μεταξύ των οποίων ήσαν και μερικοί κληρικοί, δίνει ψήφισμα συμπαράστασης, το οποίο και διαβάζεται στους συγκεντρωμένους».
Ο εφοπλιστής Γιώργος Βερνίκος ούτε στιγμή δεν ξέχασε τον Αναστάσιο. Τον θυμάται και από την κατάληψη, ως ένας από τους εκπροσώπους των φοιτητών στις διαπραγματεύσεις. «Ο Αναστάσιος ήταν και είναι από τους ιεράρχες που είναι φύσει και θέσει κοντά στο λαό. Τον θυμάμαι σαν τώρα στη φυλακή να μου λέει: Υπομονή, κακό είναι, θα περάσει. Μας έδινε κουράγιο. Μα περισσότερο στήριζε τους δικούς μας που στέκονταν έξω από τη φυλακή».
Η μητέρα του κ. Βερνίκου τότε είχε πεθάνει και στην επιτροπή που είχε γίνει συμμετείχε ο αδελφός του. Ο Νίκος Βερνίκος μαζί με τον Αναστάσιο ήταν οι μόνοι άντρες. Τα υπόλοιπα μέλη της επιτροπής ήταν οι μητέρες των κρατουμένων. Κάθονταν με τις ώρες έξω από τη φυλακή, και εκεί είχε την ευκαιρία να γνωρίσει από κοντά τον Αναστάσιο. «Προσπαθούσαμε να πάρουμε άδεια για επισκεπτήριο. Όχι τόσο για να τους δούμε, αλλά για να σταματήσουν να τους βασανίζουν» θυμάται ο κ. Βερνίκος. Όπως θυμάται και τις φωνές του Αναστασίου: «Εδώ, στην Κατοχή, οι Γερμανοί επέτρεπαν στους ιερείς να δούνε τους κρατουμένους. Δεν θα μας επιτρέψουν τώρα;» Όλο αυτό το διάστημα ο Αναστάσιος μαζί με την επιτροπή προσπαθεί να παρέμβει. Ο Αναστάσιος τους παρηγορεί και τους εμψυχώνει. Πάει παντού και έχει αποτελέσματα.
Τον Νοέμβρη του 73 βρίσκεται από την πρώτη στιγμή έξω από το Πολυτεχνείο. Προσπαθεί να βοηθήσει. Αλλά εδώ πια δεν του αφήνουν και πολλά περιθώρια. Συνεχίζει όμως να επισκέπτεται τους φυλακισμένους και να τους βοηθά όσο μπορεί.
«Ως επίσκοπος και καθηγητής προσπαθούσα να είμαι κοντά στους φοιτητές. Καταλάβαινα τη λαχτάρα τους για περισσότερη ελευθερία και δημοκρατία» δήλωσε πολλά χρόνια αργότερα, ο Αναστάσιος.
Η δράση του ως Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας
Αρχικά υπήρξε Πατριαρχικός Έξαρχος εν Αλβανία (Ιανουάριος 1991 - Ιούνιος 1992) και στη συνέχεια Τιτουλάριος Μητροπολίτης Ανδρούσης (Aύγουστος 1991 - Ιούνιος 1992). Από τις 24 Ιουνίου 1992 είναι Αρχιεπίσκοπος Τιράνων και πάσης Αλβανίας. Το εκκλησιαστικό έργο του Αναστασίου κορυφώθηκε με την αποστολή που του ανέθεσε το Οικουμενικό Πατριαρχείο για την εκ των ερειπίων αναστήλωση της Ορθοδόξου Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Αλβανίας, η οποία είχε καταρρεύσει ύστερα από τον επί 46 έτη διωγμό του μοναδικού «αθεϊστικού κράτους» της υφηλίου. Τα τελευταία χρόνια, ο Αναστάσιος, επιχείρησε να ανασυγκροτήσει την Εκκλησία της Αλβανίας. Ως αποτέλεσμα του έργου του συγκροτήθηκαν πάνω από 400 ενορίες, ενώ ίδρυσε τη Θεολογική-Ιερατική Σχολή (Ακαδημία) «Ανάστασις» στο Δυρράχιο (1992), το Εκκλησιαστικό Λύκειο «Tίμιος Σταυρός» στο Αργυρόκαστρο (1998) και στο Σουκθ-Δυρράχιο (2007), τα οποία σήμερα λειτουργούν σε ιδιόκτητα συγκροτήματα, και 50 Κέντρα Νεολαίας σε διάφορες πόλεις. Mόρφωσε και χειροτόνησε 145 νέους κληρικούς, ενώ φρόντισε για την έκδοση λειτουργικών και άλλων θρησκευτικών βιβλίων. Συνέστισε Τεχνική Υπηρεσία στην Εκκλησία της Αλβανίας και μερίμνησε για την ανοικοδόμηση 150 νέων ναών, την αναστήλωση 70 μοναστηριών και εκκλησιών-πολιτιστικών μνημείων και την επισκευή 160 ναών και 45 εκκλησιαστικών κτιρίων (Αρχιεπισκοπή, Μητροπόλεις, σχολεία, κλινικές, ξενώνες, κατασκηνώσεις νεολαίας, κ.α.), στο σύνολο 425 κτίρια. Θεμελίωσε το πρώτο γυναικείο μοναστήρι (Σκήτη των Αγίων Μυροφόρων), στο οποίο ασκητεύει από το 2011 μία μοναχή.
Ανέπτυξε τη φιλανθρωπική μέριμνα της Εκκλησίας, με διανομή εκατοντάδων τόνων τροφίμων, ιματισμού, φαρμάκων. Ίδρυσε την πρώτη ορθόδοξη αλβανική εφημερίδα (Ngjallja), το παιδικό περιοδικό Gëzohu (Χαίρε), το νεανικό περιοδικό Kambanat (Καμπάνες), την επιστημονική επιθεώρηση Kërkim (Αναζήτηση), το δελτίο «News from Orthodoxy in Albania», και Ραδιοφωνικό σταθμό. Μερίμνησε για τη δημιουργία Εργαστηρίων της Εκκλησίας (τυπογραφείο, κηροπλαστείο, ξυλουργείο, εργαστήρια αγιογραφίας και αποκαταστάσεως εικόνων) και πραγματοποίησε αγώνες για τη διεκδίκηση της εκκλησιαστικής περιουσίας.
Παράλληλα με την ανασύσταση της Ορθοδόξου Εκκλησίας, ανέπτυξε προγράμματα στους τομείς εκπαιδεύσεως, υγείας, κοινωνικής προνοίας, αγροτικής αναπτύξεως, πολιτισμού και οικολογίας. Στην κρίση του Κοσσυφοπεδίου (1999) οργάνωσε ανθρωπιστικό πρόγραμμα με το οποίο βοήθησε 33.000 περίπου πρόσφυγες σε διάφορα μέρη της Αλβανίας.
Συνέδεσε την Εκκλησία της Αλβανίας με διεθνείς Εκκλησιαστικούς Οργανισμούς. Κατά την ένταση μεταξύ Ελλάδος και Αλβανίας συνέβαλε στην εκτόνωσή της και στην προσέγγιση των δύο χωρών. Με τις πρωτοβουλίες αυτές δόθηκε εργασία σε χιλιάδες ανθρώπους, δημιουργήθηκαν σοβαρά έργα κοινωνικής υποδομής και η Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας αναδείχθηκε σε πολυδύναμο πνευματικό και αναπτυξιακό παράγοντα. Συγχρόνως αγωνίστηκε για την άμβλυνση των αντιθέσεων στα Βαλκάνια. Η δράσεις του αυτές τον οδήγησαν ώστε να είναι υποψήφιος για το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης το 2000.
Ο δημοσιογράφος Θωμάς Νούσιας, σε ανάρτησή του, αποκαλύπτει
Ένας παλιός καθηγητής Ιατρικής και πρύτανης στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, ο Δημήτρης Γλάρος, έστειλε κάποτε δώρο στον αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο ένα νοσοκομειακό κρεβάτι με πλήρη εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας για να τον ανακουφίσει από τους πόνους και τα αναπνευστικά προβλήματα που τον κρατούσαν ξάγρυπνο. Μετά από καιρό ρώτησε να μάθει πώς τα πάει ο σεβασμιότατος με το νέο του κρεβάτι. Η απάντηση του συνεργάτη: «Τώρα κρεβάτι; Το χάρισε από την πρώτη μέρα σε έναν Αλβανό με παρόμοια προβλήματα υγείας».
Οι απόψεις του για τα σύγχρονα προβλήματα
Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο CNN Greece, το 2016, μιλά για τους πρόσφυγες –μετανάστες. Λυγίζει όταν αναφέρεται στις μανάδες που θηλάζουν τα παιδιά των μεταναστών, όταν φτάνουν στη χώρα μας. Μιλά όμως και έξω από τα δόντια για την τρομοκρατία, τους τζιχαντιστές και διερωτάται ποιος τους προμηθεύει με όπλα και ποιος αγοράζει το πετρέλαιό τους. Αναφέρεται, επίσης, στην οικονομική κρίση και στο ρόλο που διαδραμματίζει η Ευρωπαϊκής Ένωση.
Για την αντιμετώπιση του προσφυγικού – μεταναστευτικού προβλήματος, αναφέρει ότι πρέπει να πρέπει να σεβαστούμε την ανθρώπινη δημιουργία. «Αυτή είναι η Ορθοδοξία τελικά, όταν βλέπω Ορθόδοξες γυναίκες, μεγάλες στην ηλικία, να μην διστάσουν να κάνουν το πιο τολμηρό να βυζάξουν τα παιδιά των πονεμένων αυτών που έρχονται».«Η Ευρώπη έχει μία παράδοση που πρέπει να σεβαστεί. Θεμελιώθηκε στον Αρχαίο Ελληνικό Πολιτισμό, στο Ρωμαϊκό Δίκαιο και στη Χριστιανική Πίστη», λέει χαρακτηριστικά.
Σε άλλο σημείο τη συνέντευξής του σημειώνει: «Θα σας πω κάτι προκλητικό. Έχω την εντύπωση ότι η Δύση δεν έχει προσέξει τί σημαίνει αδικία και τί σημαίνει ανέχεια και που μπορεί να οδηγήσει τους λαούς η φτώχεια».
«Υπάρχουν ερμηνευτές του Ισλάμ που τονίζουν άλλες διαστάσεις. Είμαστε σε ένα σύνθετο παγκόσμιο πρόβλημα. Η τρομοκρατία δεν αντιμετωπίζεται με πυραύλους και αεροπλάνα μόνο είναι ένας ιδεολογικός πόλεμος . Δεν έχουμε συμφιλιωθεί ότι είμαστε ήδη σε έναν άλλο παγκόσμιο πόλεμο, ασύμμετρο που καμία από τις στρατιωτικές σχολές δεν τον είχε προβλέψει με ακτίβεια και δεν τον είχε αντιμετωπίσει επιτελικά. Όλοι αυτοί που βρίσκουν τα όπλα; Ποιός τους τα δίνει; Δεν είναι οι μεγάλες δυνάμεις, οι οποίες βγάζουν λεφτά; Όλοι αυτοί που αγοράζουν το πετρέλαιο που συντηρεί τους τζιχαντιστές από πού προέρχονται; Κάποτε πρέπει να έχουμε το θάρρος να έχουμε έναν αυτοέλεγχο και μια αυτοκριτική. Φταίνε όλες οι κοινωνίες... Εάν δεν αντιμετωπίσεις τη φτώχεια δεν αντιμετωπίζεις αυτές τις καταστάσεις. Η μεγαλύτερη βία είναι η ανέχεια".
Σε ερώτηση του CNN Greece για την οικονομική κρίση ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας κ.Αναστάσιος απάντησε: «Μιλάμε για την ελευθερία του ανθρώπου και ουσιαστικά λατρεύουμε την ελευθερία των αγορών. Ανώνυμες ομάδες έχουν κάνει την οικονομία μια λογιστική αξία την οποία την χειρίζονται και από ελεύθερα πρόσωπα έχουμε καταντήσει να είμαστε υποψήφιοι υπόδουλοι σε συμφέροντα που δεν τα ξέρουμε, ανωνύμων. Όλα αυτά είναι μία κρίση ηθική. Μία κρίση αξιών».
Παραφράζοντας τη φράση του Νομπελίστα Τόμας Έλιοτ «Πού είναι η σοφία που τη χάσαμε στη γνώση. Και πού είναι η γνώση που τη χάσαμε στην πληροφόρηση», περιγράφει τον ιδεολογικό απροσανατολισμό της σύγχρονης κοινωνίας.
«Που είναι η ελευθερία που τη χάσαμε στον φιλελευθερισμό. Που είναι ο γνήσιος φιλελευθερισμός που τον χάσαμε στην ιδιοτέλεια. Που είναι η αγάπη που την έχουμε χάσει στον ερωτισμό. Και που είναι ο γνήσιος έρωτας που τον έχουμε χάσει στο sex. Και για να μιλήσω και για εμάς τους θρησκευόμενους. Που είναι η πίστη που την έχουμε χάσει σε μια τυπική θρησκευτικότητα. Και που είναι η γνήσια θρησκευτικότητα που την έχουμε χάσει σε μια τυπολατρεία».
Πηγές: wikipedia, in.gr, ΔΟΓΜΑ, CNN Greece