Η πίεση που ασκούν οι αναδυόμενες οικονομίες στη Δύση, σε συνδυασμό με την υπερισχύ των αγορών που καταπίνουν κράτη, έχουν φέρει τις ΗΠΑ και την ΕΕ σε αδιέξοδο. Το μοντέλο ανάπτυξης που στηρίζεται στη μαζική κατανάλωση, πεθαίνει (γιατί μετακινήθηκε πρώτα η μαζική παραγωγή στα φτηνά εργοτάξια της Ασίας) και παίρνει μαζί του τη μεσαία τάξη, που πλήθυνε ακριβώς επειδή της το επέτρεψαν οι στρεβλώσεις του καπιταλισμού, με πρώτη ανάμεσά τους αυτή που ευνόησε τα ανορθολογικά και πανάκριβα τραπεζικά δάνεια.

Η ανακλαστική αντίδραση του παραδοσιακά πρώτου κόσμου, είναι η βίαιη μείωση του εργατικού κόστους, αλλά πρόκειται για αντίδραση πανικού, αφού ο ανταγωνισμός με την Κίνα ή την Ινδία, είναι αδυσώπητος. Μέχρι να βρεθεί ένα άλλο μοντέλο ανάπτυξης, που θα στηρίζεται στα πλεονεκτήματα της εδώ πλευράς, για παράδειγμα στις νέες τεχνολογίες, οι ευρωπαϊκοί λαοί θα χάνουν πλεονεκτήματα και βεβαιότητες.

Η κρίση είναι βαθιά, δομική, αφορά και τις δύο πλευρές του Ατλαντικού, έχει θύματα, θα έχει ακόμη περισσότερα και η προσπάθεια υπέρβασής της επικεντρώνεται από το κυρίαρχο σύστημα εξουσίας στη διάλυση του κοινωνικού κράτους.

Η έννοια της κοινωνικής πρόνοιας και προστασίας συρρικνώνεται διαρκώς και, όπως όλα δείχνουν, σύντομα θα αφορά μόνο τις χώρες που δεν αντιμετωπίζουν πρόβλημα ελλειμμάτων και χρέους, πιθανότατα δηλαδή ούτε καν τη Γαλλία.

Η επίθεση που δέχεται η δημόσια υγεία και η δημόσια παιδεία, είναι ανελέητη, οι άνεργοι, οι χαμηλόμισθοι, οι εργαζόμενοι κατώτερου Θεού (εκ περιτροπής, ανασφάλιστοι, υποαμειβόμενοι, απλήρωτοι κ.ο.κ) εγκαταλείπονται στην τύχη τους και το χρήμα γίνεται όλο και πιο σημαντικό για την ίδια την επιβίωση, πόσο μάλλον για την ατομική πρόοδο.

Το ελληνικό πείραμα δεν είναι τίποτα άλλο από μια δοκιμή για ένα ανυπόφορο μέλλον που έρχεται όλο και πιο γρήγορα. Και η Αριστερά;

Ο κανόνας είναι ότι η ελληνική Αριστερά φωνάζει και αγριεύει, στηρίζοντας κατά βάση συνδικαλιστικές διεκδικήσεις και αντιδράσεις. Υπερασπίζεται το δικαίωμα σε ένα αταξικό σύστημα υγείας, εκφράζοντας διαμαρτυρία για την περικοπή στο ειδικό μισθολόγιο των νοσοκομειακών γιατρών. Υπερασπίζεται το δικαίωμα σε ένα αταξικό σύστημα παιδείας, εκφράζοντας οργή για την περικοπή στο ειδικό μισθολόγιο των πανεπιστημιακών. Την ίδια ώρα, δεν διατυπώνεται ολοκληρωμένη και πειστική πρόταση για την ανασυγκρότηση του συστήματος παιδείας και υγείας, γιατί αυτή περνά αναγκαστικά μέσα από τον περιορισμό προνομίων των εργαζομένων που εμπλέκονται. Οι εκπαιδευτικοί, για παράδειγμα, δεν θέλουν αξιολόγηση και η Αριστερά, που επί της αρχής δεν γίνεται παρά να συμφωνεί με την αξιολόγηση, απλώς ακολουθεί τη μέθοδο της πάπιας. Ακριβώς επειδή δεν θέλει να συγκρουστεί με καμία επαγγελματική ομάδα, για κανέναν λόγο.

Άλλωστε, με το ίδιο σθένος που στηρίζουν γιατρούς και εκπαιδευτικούς, οι επαγγελματίες της Αριστεράς εναντιώνονται, συνήθως, σε κάθε περικοπή γενικά, είτε πρόκειται για δικαστικούς, είτε για υπαλλήλους ΔΕΚΟ, είτε για μεγαλοσυνταξιούχους. Δυσκολεύεται κανείς να διακρίνει αν είναι απλώς με όλους όσοι υφίστανται μειώσεις αποδοχών, ή αν κάνουν κάποιες αξιακού χαρακτήρα επιλογές. Στον ΣΥΡΙΖΑ (όχι όλοι ευτυχώς) έφτασαν να αγκαλιάσουν ακόμη και τους φοροφυγάδες της Ύδρας.

Αν όχι τώρα, πότε; Είναι, πράγματι, η ώρα της Αριστεράς. Όταν κατεδαφίζεται μ’ αυτόν τον βίαιο τρόπο το κοινωνικό κράτος, όταν μεταμορφώνεται το ανθρώπινο πρόσωπο του καπιταλισμού, αυτό που γνωρίσαμε οι τυχεροί Ευρωπαίοι, από την Αριστερά περιμένει κανείς να δώσει τη μάχη δείχνοντας τον άλλο δρόμο και πείθοντας ότι ο αυτός ο άλλος δρόμος είναι υπαρκτός και οδηγεί κάπου, σε έναν προορισμό που μπορεί να περιγραφεί με ρεαλιστικούς όρους.

Στη χώρα μας είναι αυτονόητο ότι η μάχη πρέπει να δοθεί πρωτίστως για να έχουν όλοι δικαίωμα στην περίθαλψη και στην παιδεία. Οι δάσκαλοι υπόσχονται κινητοποιήσεις μετά τον αγιασμό, άρα το δικαίωμα των παιδιών που πηγαίνουν σε δημόσια σχολεία συρρικνώνεται σε σχέση με τα παιδιά που πηγαίνουν σε ιδιωτικά. Οι ασφαλισμένοι του ΕΟΠΠΥ καλούνται να πληρώσουν (αν έχουν!) το μάρμαρο για τη σύγκρουση φαρμακοποιών/γιατρών με την κυβέρνηση. Και στο βάθος, η Αριστερά, που είναι με όλους όσοι σηκώνουν πανό και βγαίνουν στο δρόμο. Είναι και με τους ασθενείς, είναι και με τους μαθητές, είναι εναντίον του Στουρνάρα, αλλά πάνω απ’ όλα είναι με το λαό που διαδηλώνει. Η Δημοκρατική Αριστερά, ας πούμε, είναι και με τους δικηγόρους που δεν θέλουν να ανοίξει το επάγγελμά τους, ή μάλλον το θεωρούν ορθάνοιχτο.

Τις τελευταίες ημέρες είναι πολύ της μόδας βουλευτές που διαμηνύουν ότι δεν θα ψηφίσουν οριζόντιες περικοπές σε μισθούς και συντάξεις, ή μέτρα που πλήττουν τη μεσαία τάξη, παρόλο που αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει άλλος δρόμος, γιατί η φοροδιαφυγή που οργιάζει δεκαετίες δεν χτυπιέται μέσα σε ένα μήνα. Διαφημίζουν την τηλεοπτικής κατανάλωσης ευαισθησία τους, απολαμβάνουν πεντάλεπτα μιντιακής δημοσιότητας και διατηρούν τη δυνατότητά τους να αναδιπλωθούν την τελευταία στιγμή, να συναλλαχθούν με άλλο κόμμα, να ψηφοθηρίσουν εκ του ασφαλούς. Προειδοποιούν ακόμη και κάποιοι από εκείνους που ψήφισαν το Μάρτιο το μνημόνιο, στο οποίο υπάρχει η πρόβλεψη για τα μέτρα των 11,5 δισ. ευρώ.

Είδαν τον κόσμο αλλιώς μετά τις εκλογές. Και δεν βλέπουν τον εαυτό τους στον καθρέφτη, χρόνια τώρα.

Η Αγγελική Σπανού είναι δημοσιογράφος