Εδώ και πολλές δεκαετίες, οι φυσικοί επιστήμονες αναζητούν την θεωρία που θα ενώσει όλες τις υπάρχουσες επιμέρους θεωρίες, σε μια ενιαία και μοναδική η οποία έχει ως γνωστόν ονομαστεί, θεωρία των πάντων. Η σύνταξη μιάς τέτοιας θεωρίας θα εξηγούσε το συμπαντικό σύνταγμα και θα παρέδιδε στη γνώση μας, την υπόσταση της δημιουργικής αιτίας της ύπαρξής μας, δηλαδή το θεό.
Μετά τον πρώτο ενθουσιασμό αφ ότου τέθηκε το ζήτημα, κι αφού διατυπώθηκαν μερικές θεωρίες –σημαντικές κατά τ’ άλλα – η συνέχεια προσγείωσε τους ειδικούς, καθότι ερευνώντας περισσότερο, μπόρεσαν να διαπιστώσουν και το τεράστιο μέγεθος του εγχειρήματος. Με τις σημερινές γνώσεις μοιάζει αδύνατον διότι πρώτα απ’ όλα, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι έχει διερευνηθεί το σύνολο των νόμων ώστε να προσδοκούμε την ενοποίησή τους σε ενιαία θεωρία
Ωστόσο, τα ίχνη του ιερού δισκοπότηρου εξακολουθούν να αναζητούνται και ήδη εξελίσσεται η κολοσσιαία προσπάθεια του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πυρηνικών Ερευνών (CERN) που ψάχνει το λεγόμενο σωματίδιο του θεού και στην ουσία επανέρχεται στην απόπειρα διατύπωσης της θεωρίας των πάντων.
Το σημαντικό σε όλα αυτά είναι ότι το θέμα έχει τεθεί επειδή ο άνθρωπος υπακούει σε έναν εσωτερικό νόμο που τον οδηγεί να αναζητάει το μέγιστο του παντός έως και την τελείωση. Αν, και σε ποιο μελλοντικό χρόνο θα συνταχθεί η εξίσωση που θα αποκαλύπτει το μυαλό του θεού, κανένας δεν μπορεί να προβλέψει. Ωστόσο και ως τότε, κανένας δεν σχεδιάζει και δεν ενεργεί με γνώμονα τον παράδεισο της τελικής θεωρίας. Η επιστήμη και η τεχνολογία, αξιοποιεί κάθε ανακάλυψη και κάθε πρόοδο προς όφελος του ανθρώπου, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και εφαρμογές που στρέφονται εναντίον μας.
Ο λόγος που αναφέραμε όλα αυτά είναι για να δείξουμε ότι αντίστοιχη ήταν και είναι η αγωνία του ανθρώπου να αναζητά το τελικό θεώρημα των άριστων ανθρώπινων σχέσεων. Την απόλυτη ισότητα των μελών της κοινωνίας και την άδολη συντροφικότητα.
Την κοινωνική και πολιτική θεωρία των πάντων.
Οι θρησκευτικές και φιλοσοφικές προσεγγίσεις δεν έλειψαν ποτέ από την ιστορία του ανθρώπου ενώ υπήρξαν και μεμονωμένες αλλά αποτυχημένες απόπειρες συγκρότησης μιάς τέτοιας κοινωνίας.
Μ’ αυτήν την προίκα φτάσαμε ως τον 19ο αιώνα και μέσα στον 20ο ολοκληρώσαμε ουσιαστικά τα μεγάλα πολιτικά πειράματα για τον επίγειο παράδεισο.
Η επιστήμη και η τεχνολογία έφεραν τη βιομηχανική επανάσταση και ακολούθησε η αντίστοιχη αστική επανάσταση η οποία ευνόησε τους κάτοχους των νέων μέσων παραγωγής και ταυτόχρονα απέδωσε στους πολίτες ισότητα έναντι των νόμων και ελευθερία, τα οποία στερούνταν στα φεουδαρχικά και απολυταρχικά καθεστώτα. Πριν ακόμη δημιουργηθεί ό όγκος των μεσαίων στρωμάτων και ζώντας την ταξική απόσταση μεταξύ εργατικής και αστικής τάξης, οι συνθήκες έδειξαν ώριμες να διατυπωθεί ένα νέο θεώρημα πλήρους ισότητας μεταξύ των μελών του είδους μας.
Το θεώρημα αυτό κατ’ αρχήν το σκιαγράφησαν οι ουτοπικοί λεγόμενοι σοσιαλιστές, βλέπε Όουεν, Φουριέ, Σαιν Σιμόν, Προυντόν. Στην πράξη όμως υπήρξαν μόνο αποσπασματικές και αποτυχημένες απόπειρες δημιουργίας μιάς ιδανικής κοινωνίας σε μικρογραφία. Το χωριό Αρμονία του Όουεν στην Αμερική διαλύθηκε σύντομα από τις αντιθέσεις των μελών του και το ίδιο συνέβη στις 41 κοινότητες του Φουριέ καθώς και σε μερικούς άλλους πειραματισμούς.
Τη σκυτάλη την παρέλαβαν τα δύο διαφορετικά ρεύματα, του αναρχισμού, και του επιστημονικού σοσιαλισμού. Απέρριψαν ακριβώς ως ουτοπικές τις προηγούμενες θεωρίες και διατύπωσαν την κοινή άποψη της ταξικής πάλης ως μέσον προκειμένου να ανατραπεί το κεφαλαιοκρατικό σύστημα της ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής και της μισθωτής εργασίας, η οποία ταξική πάλη, θα έφτανε ως την ένοπλη εξέγερση. Στρατηγική και τελευταίος σταθμός και για τις δύο κοσμοθεωρίες, η κοινοκτημοσύνη των μέσων παραγωγής. Και μέσω αυτής η ιδανική αταξική κοινωνία των συντροφευμένων μελών της, χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.
Ο αναρχισμός αρνήθηκε την κεντρική κρατική εξουσία και οραματίστηκε την ομοσπονδοποίηση κάθε παραγωγικής και κατ’ επέκταση κοινωνικής δραστηριότητας (φεντεραλισμός). Την διακυβέρνηση την ανέθεσε στη βάση και η απόλυτη ελευθερία θεωρήθηκε προϋπόθεση για την πλήρη ισότητα, στην οποία θα φτάναμε χωρίς δρόμους στάσεις και στάδια.
Ο επιστημονικός σοσιαλισμός, αντιθέτως, αποδέχτηκε ως αναγκαία την κεντρική εξουσία και πρότεινε έναν σοσιαλιστικό δρόμο ο οποίος θα οδηγούσε μακροπρόθεσμα στον κομμουνισμό. Η χάραξη του συγκεκριμένου πολιτικού σχεδίου, πέρα από τη γενική ανάλυση περί δομής του καπιταλισμού, βασίστηκε στην περίφημη θεωρία περί κράτους, το οποίο ως όργανο της εκάστοτε άρχουσας τάξης, θα γινόταν όργανο της εργατικής τάξης εφ’ όσον καταλάμβανε την εξουσία. Η οποία εργατική τάξη θα ασκούσε την δικτατορία της στην αστική τάξη, θα εμπόδιζε την επιστροφή στην ατομική ιδιοκτησία και θα οικοδομούσε μια πλατιά δημοκρατία του λαού. Οι μεγάλες παραγωγικές μονάδες κρατικοποιούνται και δημιουργούνται συνεταιρισμοί (κολεκτίβες) που θα αναλάβουν σταδιακά την πλήρη εξουσία καθώς θα ακυρώσουν σε βάθος χρόνου το ρόλο και το λόγο ύπαρξης του κράτους. Τουτέστιν θα οδηγηθούμε στη αταξική κοινωνία.
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο 20ος αιώνας, ξόδεψε το κεφάλαιο και των δύο θεωριών και η πραγματικότητα έσβησε τον ενθουσιασμό και την προσδοκία για μια γρήγορη και αποτελεσματική δόμηση της ιδανικής κοινωνίας.
Η κριτική πού έκανε η κάθε μια κοσμοθεωρία στην άλλη αποδείχτηκε ολόσωστη, άρα και τα δύο θεωρήματα αποδείχτηκαν λάθος
Οι Μαρξιστές κατηγόρησαν τον αναρχισμό ως ουτοπία και οι αναρχικοί το μαρξισμό σαν θεωρητικό υπόβαθρο μιας σκληρής δικτατορίας μακράν χειρότερης της αστικής δημοκρατίας.
Και ο μεν αναρχισμός δεν φτούρησε. Ο μύθος του κατέρρευσε νωρίς. Η ανθρωπότητα θα θυμάται την αποτυχημένη εξέγερση στην Ουκρανία και το όνομα του ηγέτη της, του Μάχνο, μαζί με τον Ντουρούτι και την συμμετοχή των αναρχικών στον εμφύλιο της Ισπανίας. Απόπειρα δομημένου φεντεραλισμού δεν φτάσαμε να δοκιμάσουμε.
Ο επιστημονικός σοσιαλισμός όμως, η κοσμοθεωρία των Μάρξ, Έγκελς μαζί με την πολιτική θεωρία του Λένιν, επικράτησε σε πολλές χώρες μέσα στον πυκνό προηγούμενο αιώνα. Μόνο που δεν απέδωσε αυτό που υποσχέθηκε και εξελίχθηκε σε έναν κρατικό δικτατορικό καπιταλισμό.
Οι δύο υποθέσεις του μαρξισμού – λενινισμού έχουν καταγραφεί πλέον ως αποδεδειγμενα σφάλματα..
- Χωρίς έλεγχο από τον ίδιο το λαό, οι εξουσίες αυτονομούνται και υπερασπίζουν τον εαυτό τους και κανενός άλλου τα συμφέροντα.
- Οι συνεργασίες δεν επιβάλλονται αλλά αντέχουν μόνο –αν και ίσως – όταν η συμμετοχή είναι εθελοντική.
Ο –κατ’ ευφημισμόν – δημοκρατικός συγκεντρωτισμός του κόμματος παρέδωσε στην ηγεσία του, όλη την εξουσία.
Τα μέσα παραγωγής δεν αποχτήθηκαν από τους εργαζόμενους, νοικιάστηκαν από τον νέο ιδιοκτήτη, από το κομματικό κράτος και η σχέση εξάρτησης διατηρήθηκε, ενώ προστέθηκε και ο απόλυτος αυταρχισμός
Οι κολεκτίβες χειραγωγήθηκαν και η αποστολή τους αντιστράφηκε. Δεν απέδωσαν ούτε περισσότερα προϊόντα ούτε δημοκρατία ούτε προοπτική κατοχής των μέσων παραγωγής.
Οι δύο μεγάλες κοινωνικές θεωρίες των πάντων που ονειρεύτηκαν την μη εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, την αταξική κοινωνία, είναι πλέον νεκρές. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο στόχος εγκαταλείφθηκε από την ανθρώπινη σκέψη. Σημαίνει μόνο ότι δεν υπάρχει προς το παρόν θεώρημα που να οδηγεί στο στόχο. Η Βόρεια Κορέα και η Κούβα, τελευταία απολιθωμένα μνημεία μέσα στο χρόνο, είναι ο ζωντανός αντίλογος σε όσους αρνούνται να συμφιλιωθούν με την πραγματικότητα.
Κι ενώ η παγκόσμια διανόηση και κοινή γνώμη έχει αποδεχτεί την έλλειψη κοσμοθεωρίας, σκόρπια σε όλο τον πλανήτη, υπάρχουν ακόμη ελάχιστες εστίες που δυσκολεύονται να κατανοήσουν το αυτονόητο. Μιλούν για το γκρέμισμα του καπιταλισμού χωρίς να έχουν κανένα σχέδιο οικοδόμησης πάνω στα ερείπιά του. Αναλώνονται στο μέσον με το οποίο θα φτάσουν στο ανύπαρκτο ξέφωτο και κατά περίπτωση μαστιγώνουν την αστική δημοκρατία εφ’ όλης της ύλης, έως ασκούν και ανεξέλεγκτη βία εναντίον των πάντων διατρανώνοντας ότι έτσι υπηρετούν το λαό.
Το φαινόμενο αυτό στην ιστορία δεν είναι πρωτοφανές. Κάποιοι πάντα αντιλαμβάνονταν αργά και τελευταίοι ότι ο γάιδαρος δεν πετάει, πλην αν μπει σε αεροπλάνο, και κατάφερναν να κάνουν μόνο ζημιά στους συνανθρώπους τους επικαλούμενοι οξύμωρα το συμφέρον τους. Η Ρωμαιοκαθολική εκκλησία και ο πάπας, για παράδειγμα, αποφάσισε ότι η γη γυρίζει πέριξ του σταθερού ήλιου, το 1992. Τότε αποκατέστησε τον καταδικασμένο Γαλιλαίο (1633) ενώ στο μεταξύ είχαν καεί στην πυρά και είχαν υποστεί άπειρες διώξεις πολλές χιλιάδες άνθρωποι ενώ είχε μπει τροχοπέδη στην εξέλιξη ολόκληρης της ανθρωπότητας.
Μέσα σ’ αυτές τις παγκοσμίως ξεμεινεσμένες και άσκοπες απομιμήσεις επανάστασης, όπου ενώ δεν υπάρχει στρατήγημα, παραμένει ζωντανή η ανατρεπτική κριτική μαζί με το μέσον τής μαμής βίας, η Ελλάδα κατέχει περίοπτη θέση. Έχει ήδη ένα κομμουνιστικό κόμμα των τεραστίων διαστάσεων του 6% κι από κοντά μια λεγόμενη ανανεωτική αριστερά που ανίκανη να κατανοήσει την ρώτα της ελεύθερης οικονομίας, μαστιγώνει τον καπιταλισμό και τους κανόνες του ενώ περιλαμβάνει στις τάξεις της καθαρόαιμους αιθεροβάμονες κομμουνιστές καθώς και μεταλλαγμένους αντιεξουσιαστές. Να μην παραλείψουμε βεβαίως και τους τελευταίους στον κόσμο αντάρτες πόλεων, άλλους στην φυλακή κι άλλους μάχιμους.
Ξεχασμένοι ρολίστες όλοι αυτοί στο άσμα «ψοφήσανε τα πρόβατα και μείναν τα κουδούνια», τα κουδουνίζουν μες στο μυαλό μας για να ξεγελάσουν ότι υπάρχουν και πρόβατα να τους τα φορέσουν.
Η πλαστογράφηση της πραγματικότητας με μηδενιστικές κριτικές αγνοεί την πλευρά του δεδομένου επιπέδου διαβίωσης των εργαζόμενων και ξεχειλώνει την κακή ώστε να ταιριάζει με τα αρχαία συνθήματα περί προλεταρίων που δεν έχουν τίποτα να χάσουν πλην τις αλυσίδες τους. Το όλο πιάτο δε, σερβίρεται με πολύ θυμό διότι ο θυμός οδηγεί σε μονοδιάστατη θέα και διευκολύνεται η εξαπάτηση. Εν πολλοίς, πετάνε στα σκουπίδια τις κατακτήσεις και τα συμφέροντα του λαού στο όνομα της ουτοπικής σωτηρίας του.
Κι όλα αυτά γίνονται στο ιερό όνομα της αριστεράς.
Άρα πρέπει να λογαριαστούμε κάποια στιγμή ακόμη και με τις ορολογίες οι οποίες τρέφουν με ηρωισμούς και μεγαλομανίες προσωπικές, πολλούς και διάφορους, έως και με άγονες αφέλειες άλλους πολλούς και διάφορους.
Την εξήγηση ή την παρεξήγηση μπορούμε εύκολα να την δούμε στη ρίζα της δημιουργίας του όρου.
Οι Γιακωβίνοι οι οποίοι ως πλέον ανατρεπτικοί κατείχαν – τυχαία – την αριστερή χωροταξικά θέση στην εθνοσυνέλευση της γαλλικής επανάστασης, δεν πρόταξαν το μέσον, τη βίαιη εξέγερση, έναντι του σκοπού, που ήταν η διεύρυνση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η ανατροπή του φεουδαρχικού καθεστώτος δεν σηματοδοτήθηκε πρωταρχικά από τις λαιμητόμους. Δεν αμφιβάλλει κανένας πως προφανές ζητούμενο υπήρξε η επικράτηση των ιδεών της ισονομίας και της ελευθερίας μαζί με την αδελφότητα των εργαζόμενων τάξεων έναντι της απολυταρχίας των ευγενών. Η βία υπηρέτησε την υπόθεση της ανατροπής, δεν εφευρέθηκε από μόνη της ως αξία. Θεωρήθηκε αναγκαίο κακό και στην υπερβολή της σκέτο κακό.
Ομοίως οι κληρονόμοι του όρου «αριστερά», σοσιαλιστές – κομμουνιστές, οι οποίοι διακήρυξαν την πλήρη αποκατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων υπηρετούσαν την πεποίθηση ότι κατέχουν τη γνώση του σοσιαλιστικού δρόμου προς την αταξική κοινωνία. Η ένοπλη επανάσταση απαντούσε στην άρνηση της αστικής τάξης να παραδώσει ειρηνικά την εξουσία στην πλειοψηφία. Δεν ήταν παρά μόνο το μέσον για την επικράτηση και την σοσιαλιστική οικοδόμηση.
Οι αξίες και οι επιδιώξεις τις οποίες περιλαμβάνει ο όρος «αριστερά» ασφαλώς δεν εξέπεσαν. Παραμένουν και εστιάζονται στην υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ωστόσο μετά τη διάλυση του κομμουνιστικού μύθου, συγκρατήθηκαν στα όρια του εφικτού. Η έλλειψη θεωρίας των πάντων δεν κατέστρεψε τις προσδοκίες της ανθρωπότητας, τις εκλογίκευσε.
Ως εκ τούτου, δικαίως ο όρος «κεντροαριστερά» εκπροσωπεί πλέον την διεκδίκηση της καλύτερης δυνατής μοίρας του ανθρώπου έναντι του όρου «αριστερά» ό οποίος έμεινε ορφανός ελλείψει μάνας θεωρίας και πολιτικής που να οδηγεί ανατρεπτικά στην αταξική κοινωνία.
Φυσικά όλος ο πλανήτης έχει αντιληφθεί τη διαφορά και βαδίζει στα περιθώρια του εφικτού. Όμως όπως συμβαίνει πάντα, υπάρχουν και οι εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν απλώς τον κανόνα. Κάποιοι αργούν να κατανοήσουν το αυτονόητο και ταλαιπωρούν την Πολιτεία τους και τους συμπολίτες τους με εμμονές και ασυγκόλητους μύθους.
Δεν είναι του παρόντος να σχολιάσουμε τις αντιφάσεις της μαρξιστικής θεωρίας και ούτε το πως επιδρά ψυχολογικά η λάμψη του ήρωα στη διατήρηση των μύθων, εξυπηρετώντας συνήθως ατομικές υπαρξιακές ανάγκες με φιλολαϊκά πολιτικά προσχήματα.
Θα μείνουμε και θα επιμείνουμε μόνο στην διαπίστωση ότι η αριστερά υπάρχει ως υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο σύνολό τους και μόνο σαν τέτοια.
Στα ανθρώπινα δικαιώματα πρώτο και σημαντικότερο είναι εκείνο της αξιοπρεπούς διαβίωσης, (τροφή, ιατρική περίθαλψη, εργασία, στέγη) αλλά ταυτόχρονα περιλαμβάνονται και όλα όσα σηματοδοτούν το νόημα της ζωής του ατόμου, όπως η ισότητα έναντι των νόμων, η αδέκαστη απονομή δικαιοσύνης, η απρόσκοπτη συμμετοχή στον πολιτισμό και η ελευθερία σκέψης και έκφρασης.
Τα περιθώρια διαρκούς βελτίωσης εντός της αστικής δημοκρατίας είναι μεγάλα. Και κυρίως είναι τα μόνα που υπάρχουν. Κανείς δεν εξαγνίζει τον καπιταλισμό για τις πλείστες όσες παθογένειές του. Δουλειά της πολιτικής όμως είναι να κερδίσει ότι κερδίζεται, υπέρ του εργαζόμενου πολίτη.
Το ξόδεμα των δυνάμεων ενός λαού σε μύθους, στην ουσία η εξαπάτησή του, είναι μια υπόθεση ενοχής των τσαλραντάνων που τους διακινούν.
Η αριστερά υπάρχει και θα υπάρχει πάντα, επειδή το όραμα της απόλυτης ελευθερίας και συντροφικότητας είναι μια χαραγμένη αποστολή στην ανθρώπινη φύση. Η οποία δεν θα πάψει να αναζητάει την κοινωνική θεωρία των πάντων.
Η παλινδρόμηση στην ολοκληρωτική επίθεση κατά της ελεύθερης οικονομίας και της αστικής δημοκρατίας έως και στη βία, μοιράζει ψευδείς τίτλους αριστερών και βαριές απώλειες στον ίδιο το λαό.
Αν πρόκειται για ανικανότητα και ψυχωσική αναπηρία ή για εκούσια εξαπάτηση προκειμένου να εξαργυρωθεί το παραμύθι με το βελούδο κάποιας εξουσίας, κανέναν δεν ενδιαφέρει. Το αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Έντιμη αριστερά, είναι η κεντροαριστερά προς το παρόν, παγκοσμίως. Με τα πλείστα όσα προβλήματά της, διότι ευθείες δεν υπάρχουν ούτε στη ζωή ούτε στην πολιτική, αλλά σε επαφή με την πραγματικότητα και με χειροπιαστά αποτελέσματα.
Δυστυχώς, στη χώρα μας, η συγκυρία της οικονομικής κρίσης επέτρεψε την νεκρανάσταση μιάς στείρας αντικαπιταλιστικής προπαγάνδας και παγίδεψε τον λαό στην κούφια αφήγηση μιάς ανύπαρκτης ανατροπής. Η οποία θα καταργούσε τάχα τους κανόνες της ελεύθερης οικονομίας με νταούλια και άσματα στα οποία θα χόρευαν οι αγορές και θα ευημερούσαν οι πολίτες. Με φυσική συνέπεια να χορεύει ο λαός το χορό του Ζαλόγγου, θύμα μιας ακραίας παραπλάνησης. Κι όλα αυτά οργανωμένα από μια χορωδία αριστεροακροδεξιάς που συγκυβερνάει πλέον, με το αζημίωτο για τα στελέχη της, και με ζημιά για το λαό που παρακολουθεί σε πλήρη σύγχυση το δράμα του.
Το μόνο αλλά σημαντικό μελλοντικό κέρδος από τον εφιάλτη που εξελίσσεται, είμαστε πεισμένοι ότι θα αφορά την οριστική πτώση του μύθου και την αποκατάσταση της χαλασμένης πυξίδας ώστε να βρούμε κάποτε το δρόμο μας.
Το κρίσιμο ερώτημα ωστόσο είναι αν θα χρειαστεί να καταστραφούμε εντελώς σαν χώρα πριν την επανεκκίνηση από ορθολογική, έντιμη και πραγματική βάση, ενώ μείζον ερώτημα είναι επίσης αν θα κατορθώσει η μεταρρυθμιστική αριστερά, η κεντροαριστερά, να οδηγήσει συντεταγμένα στην αποκατάσταση.