Ένα βασικό χαρακτηριστικό της τετραετίας που διέρρευσε στα ελληνοτουρκικά έναι ότι αποτύχαμε να συγκατήσουμε την Τουρκία από το να κάνει «κάθε μέρα χειρότερη από την προηγούμενη»;( ΥΠΕΞ Ν. Δένδιας). Ας δούμε τη μεγάλη εικόνα. Χωρίς αμφιβολία η εξωτερική πολιτική κατέγραψε ορισμένες αξιοσημείωτες επιδόσεις τα τελευταία χρόνια όπως: (α) επέκταση των χωρικών υδάτων σε 12 ν.μ. στο Ιόνιο , οριοθέτηση ΑΟΖ με την Ιταλία, μερική οριοθέτηση ΑΟΖ και συμφωνία έρευνας και διάσωσης με την Αίγυπτο , απόφαση για την παραπομπή του θέματος των οριοθετήσεων με την Αλβανία στη διεθνή δικαιοσύνη , (β) υπογραφή/ ανανέωση των συμφωνιών με Γαλλία και ΗΠΑ με ευνοϊκές ρυθμίσεις (ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής, κλπ.), (γ) επέκταση της παρουσίας/ επιρροής της Ελλάδας σε νέες περιοχές του πλανήτη όπως Αφρική, κ.α., (δ) σωστές επιλογές της χώρας στον πόλεμο της Ουκρανίας, (ε) καλή επίδοσή στην Ευρωπαϊκή Ένωση, διαπραγματευτική διαδικασία σε όλα σχεδόν τα επίπεδα. Όλα αυτά επιτρέπουν στη χώρα να ασκεί επιρροή, να αντιμετωπίζει προκλήσεις.
Ωστόσο στο καθοριστικό θέμα της εξωτερικής πολιτικής, των Ελληνοτουρκικών σχέσεων, καταγράφεται επιδείνωση, όχι μόνο δεν σημειώθηκε πρόοδος αλλά αντίθετα οι σχέσεις πήγαν «από το κακό στο χειρότερο» με αποτέλεσμα να έχουν φθάσει σήμερα στο χείλος του πολέμου με συγκρουσιακές καταστάσεις οιονεί πολεμικής εμπλοκής με την προσθήκη νέων θεμάτων/ αξιώσεων στην ατζέντα ( σύνδεση κυριαρχίας νησιών Αν. Αιγαίου με αποστρατιωτικοποίησή τους, κ.α). Τρεις τουλάχιστον απόπειρες για ένα νέο ξεκίνημα τα τελευταία χρόνια (έναρξη διερευνητικών επαφών, συναντήσεις κορυφής, κλπ.) ναυάγησαν. Δεν έδωσαν αποτελέσματα. Είμαστε εμφανώς σε αδιέξοδο.
Η πρωταρχική ευθύνη για την επιδείνωση ανήκει εμφανώς στη Τουρκία και στην αναθεωρητική στρατηγική της. Όμως «στη κατάρρευση μιας διμερούς σχέσης και οι δύο πλευρές οφείλουν να κάνουν την ενδοσκόπιση , να θέσουν ερωτήματα, να αναζητήσουν λάθη και να επιχειρήσουν τις υπερβάσεις τους » ( Χ. Κίσσιγκερ). Για την Ελληνική πλευρά οι αναγκαίες υπερβάσεις σε μια λογική εξόδου από το αδιέξοδο περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων :
Πρώτη, εγκατάλειψη της θεωρίας της μιας μόνο διαφοράς με την Τουρκία (οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ). Ήδη ο πρωθυπουργός αναφέρεται στην οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών, έννοια που περιλαμβάνει και το εύρος των χωρικών υδάτων. Υπάρχουν βέβαια και άλλα θέματα αλλά πάντως όχι αυτά που ως αξιώσεις της Τουρκίας θίγουν την ελληνική κυριαρχία.
Δεύτερη, υπέρβαση της νομικίστικης (λεγκαλίστικης) προσέγγισης του διεθνούς δικαίου περιλαμβανομένης και της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας. Μια τέτοια προσέγγιση γίνεται εμπόδιο σε οποιαδήποτε διαδικασία επίλυσης των προβλημάτων. Το δίκαιο θα πρέπει να λειτουργεί ως μηχανισμός επίλυσης των προβλημάτων με πολιτική προσέγγιση. Διαφορετικά θα αναθέταμε τα ελληνοτουρκικά σε ένα καλό δικηγορικό γραφείο !
Τρίτη, υπέρβαση της λογικής της ισχύος ως του μόνου μέσου επίλυσης των προβλημάτων. Η ισχύς είναι αναγκαία ως αποτροπή και υποστήριγμα της διπλωματικής διαδικασίας διαπραγμάτευσης. Η ισχύς από μόνη της δεν λύνει όμως προβλήματα. Ας σταματήσουμε επομένως τις τελετές και πανηγύρεις κάθε φορά που παραλαμβάνουμε ένα F-16 !
Τέταρτη, εγκατάλειψη των εθνικο-ιδεολογικών ιστορικών φορτίσεων με τις οποίες επενδύονται τα πραγματικά προβλήματα και που δυσχεραίνουν την αντιμετώπισή τους στις πραγματικές τους διαστάσεις.
Και τέλος πέμπτη, η υπέρβαση της zero-sum ρητορικής στη καθημερινή σχεδόν αντιπαράθεση ανάμεσα στις δύο χώρες-«Τίποτα δεν είναι καλό ή κακό από μόνο του. Η σκέψη μας το κάνει έτσι» και ενίοτε η ρητορική και η κουλτούρα που διαμορφώνουμε…
.........
Πηγή: www.tanea.gr