Πέρασαν 54 χρόνια από την επιβολή της στρατιωτικής δικτατορίας στη χώρα μας , την 21η Απριλίου το 1967, και 47 χρόνια από την αποκατάσταση της κοινοβουλευτικής μας δημοκρατίας, την 24η Ιουλίου του 1974. Μισός αιώνας αδιάλειπτης δημοκρατικής ομαλότητας … είναι η πιο μεγάλη περίοδος, το ένα τέταρτο από τα 200 χρόνια της απελευθέρωσης και της δημιουργίας του νεοελληνικού κράτους, από το 1821.
Ο χωρισμός αυτού , του ιστορικού χρόνου, σε τεταρτημόρια, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, βοηθάει στη σύγκριση, για να κατανοήσουμε την πυκνότητα των γεγονότων, τη ροή και τα μεγέθη τους, στον κύκλο ζωής των γενεών.
Τα προηγούμενα πενήντα χρόνια, πριν το 1967, εμπεριέχουν επίσης συγκλονιστικά τεκτονικά γεγονότα, σχεδόν δύο Παγκόσμιους Πολέμους, την Μικρασιατική Καταστροφή και έναν Εμφύλιο Πόλεμο. Αν δεν είχε προκύψει η πανδημία, θα λέγαμε ότι αυτή η πεντηκονταετία, η δική μας, είναι η ευλογημένη πεντηκονταετία.
Προσφάτως σε μια συζήτηση, ο καθηγητής του συνταγματικού δικαίου Νίκος Αλιβιζάτος, αναρωτήθηκε ρητορικά, για το πώς η δικτατορία δεν έγινε το 1949 - με τη λήξη του εμφυλίου - και άργησε 18 χρόνια.
Δεν πρόκειται για κάτι παράδοξο… Η Ευρώπη στον Β? Παγκόσμιο Πόλεμο, νίκησε το τέρας του φασισμού και θα ήταν οξύμωρο, σε μια χώρα, σαν την Ελλάδα, που έκανε τεράστια αντίσταση στο φασισμό, να της επιβληθεί μια εκδοχή φασιστικής διακυβέρνησης. Εξάλλου μετά τον εμφύλιο, η κοινοβουλευτική μας δημοκρατία ήταν ένα μίγμα αυταρχισμού, πολιτικών διώξεων, εξοριών και φυλακίσεων, ακόμη και εκτελέσεων, όπως οι Ν. Μπελογιάννης και Ν. Πλουμπίδης.
Παρότι η αριστερά ,υπέστη μεγάλη ήττα, στρατιωτική και πολιτική, το «φάντασμα της πλανιόταν» πάνω από την Ελλάδα και τρόμαζε ως απειλή, με δεδομένη την περικύκλωση, από το σύνολο των Βαλκανικών χωρών, με καθεστώτα κομμουνιστικής επιρροής, από τη Σοβιετική Ένωση και την Κίνα.
Στους πιο ακραίους πολιτικούς, και κυρίως, στους ακραίους στρατιωτικούς κύκλους, που τους έτρεφε ο αντικομμουνισμός, υπήρχε πάντα ο φόβος, ενός νέου γύρου εμφυλίου ως ρεβάνς, με υποκίνηση κυρίως απέξω.
Αυτό το σενάριο δούλευε …εύρισκε έδαφος, αν σκεφθούμε, ότι μεταπολεμικά η Ευρώπη έζησε τον απολυτό ψυχροπολεμικό διχασμό και την διεθνιστική θεσμική διάσπαση. Από τη μια η ΕΟΚ και το ΝΑΤΟ και από την άλλη η ΚΟΜΕΚΟΝ και το Σύμφωνο Βαρσοβίας, δύο διαφορετικοί πολιτισμοί, δύο άλλοι κόσμοι.
Προφανώς , όταν οι μεγάλες δυνάμεις δημιούργησαν δύο Γερμανίες, τους ήταν πιο απλό, να τοποθετήσουν την Ελλάδα, με τη συμφωνία της Γιάλτας, στη δυτική επιρροή και να αναδειχτεί, ως το μαλακό δυτικό υπογάστριο στα κομμουνιστικά Βαλκάνια.
Αυτός ο μεταπολεμικός γεωπολιτικός χάρτης στην περιοχή, έδινε στη χώρα μας τεράστια γεωστρατηγική αξία, και αυτομάτως, την οδηγούσε στον ασφυκτικό εναγκαλισμό, από το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ.
Σε αυτές τις συνθήκες, η μετεμφυλιακή Ελλάδα, πάσχιζε να βρει τον βηματισμό της προς την δημοκρατική πολιτική ομαλότητα. Η προδιαγραφόμενη εκλογική νίκη- θρίαμβος της Ένωσης Κέντρου, στις επικείμενες εκλογές την Άνοιξη του 1967 , της έδιναν φαντασιακή προέκταση κομμουνιστικής απειλής και κάτι τέτοιο, δεν γινόταν ανεκτό , από αυτές τις ακραίες δυνάμεις , οι οποίες έκαναν το Απριλιανό πραξικόπημα.
Η χούντα ήταν αμερικανόφιλη και αμερικανόδουλη, αλλά από τα γεγονότα, και εκ των υστέρων, δεν είναι απόλυτα σίγουρο, ότι υλοποιούσε πιστό σχέδιο της επίσημης Αμερικής, αφού ως γνωστόν, πιάστηκαν με τις πιτζάμες και στον ύπνο, το σύνολο των πολιτικών, από την Δεξιά μέχρι την Αριστερά. Η αντιδικτατορική αντίσταση με διαβαθμίσεις , διαχύθηκε σε όλο το φάσμα του πολιτικού συνταγματικού τόξου και στη συνέχεια , ανάλογη στάση κράτησε ακόμη και ο τότε Βασιλιάς Κωνσταντίνος. Το τίμημα για την επάνοδο στη δημοκρατία το 1974 ηταν τεράστιο… Διώξεις φυλακίσεις, δολοφονίες, Πολυτεχνείο, εθνικός ακρωτηριασμός της Κύπρου .
Από το 1974 έως σήμερα, απολαμβάνουμε πέντε δεκαετίες πολιτικής ομαλότητας και ασφάλειας. Αυτή η εξέλιξη πιστώνεται στη χώρα μας, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε, ότι συγχρόνως άλλαξε και η Ευρώπη. Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και διάλυση της ΚΟΜΕΚΟΝ απελευθέρωσε χώρο και για την πολιτειακή ενότητα της Ευρώπης.
Στη Δυτική Ευρώπη κλείνει το κεφάλαιο των δικτατοριών (Ισπανία ,Πορτογαλία, Ελλάδα). Στην Ανατολική Ευρώπη η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και η κατάρρευση των αδελφών καθεστώτων, σε πολλές άλλες χώρες , χωρίς να μειώνει τον εθνικό ανταγωνισμό με τη Ρωσία, οδηγεί σε μια Ενωμένη Ευρώπη πολιτειακά με κοινοβουλευτικές δημοκρατίες κλασικού τύπου. ΟΙ εξελίξεις και οι επιλογές που έκανε εγκαίρως η χώρα μας , την ευνόησαν όχι μόνο στην εδραίωση της δημοκρατίας αλλά και στην έγκαιρη ενσωμάτωση στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα.
Πηγή: www.makthes.gr