Πριν από περίπου τρία χρόνια, όταν η χρηματοοικονομική κρίση ταλάνιζε την Αμερική και κατ’ επέκταση τον κόσμο ολόκληρο, έγραφα ότι ευτυχώς που υπάρχει το Ευρώ. Ένα νόμισμα αποθεματικό, ισχυρό, ανθεκτικό στις κερδοσκοπικές επιθέσεις, μπορεί να προσφέρει ασφάλεια στους κατοίκους και τις οικονομίες της Ευρωζώνης. Έχοντας καταγραμμένες τις τραγικές συνέπειες της επίθεσης στο εθνικό νόμισμα της Ταϊλάνδης τη δεκαετία του ’90, όταν κερδοσκοπικά κεφάλαια χτύπησαν το νόμισμα, επενδυτικά κεφάλαια εγκατέλειψαν τη χώρα, με συνέπεια τη διακοπή πληρωμών, την αδυναμία εισαγωγών και το κλείσιμο-πτώχευση δεκάδων Τραπεζών. Με απώλειες 20.000 θέσεων εργασίας στο συγκεκριμένο κλάδο, αλλά και την εξάπλωση της κρίσης στις χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας. Επίσης θυμόμουν την κερδοσκοπική επίθεση στη λίρα Αγγλίας, από ένα μόνο κερδοσκοπικό ταμείο, που μπόρεσε να γονατίσει ένα από τα ισχυρότερα νομίσματα τότε. Κι όλες αυτές οι μνήμες, με οδήγησαν να μιλάω για ασφάλεια, αναλογιζόμενος τι θα είχε συμβεί αν δεν υπήρχε η Ευρωζώνη, ιδίως για τις ευάλωτες οικονομίες της. Τα γεγονότα απέδειξαν ότι έκανα λάθος στην εκτίμησή μου. Και ότι η ασφάλεια στο ενιαίο νόμισμα είναι σχετική. Όπως δείχνει η εξέλιξη της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη.
Η ελληνική κρίση χρέους με έκανε να γράψω πρόσφατα το ερώτημα που ευλόγως έβαζα στον εαυτό μου σχετικά με το αν ήταν ορθή απόφαση η ένταξη της Ελλάδας στην ασφάλεια της Ευρωζώνης, ή μήπως ήταν καλύτερο να φτιάξουμε τις δομές μας ώστε να γίνουμε ανταγωνιστικοί, πριν από την υιοθέτηση του κοινού νομίσματος. Με τη λογική ότι οι αγορές ομολόγων θα κρατούσαν τα επιτόκια υψηλά, άρα δεν θα είχαμε ανοιχτεί σε τραγικά χρέη… Βλέπετε, την εποχή της ανάπτυξης, δεν ακολουθούσαμε το χρυσό κανόνα που λέει ότι όταν υπάρχει ανάπτυξη, περιορίζουμε το χρέος, για να μπορούμε να σχηματίσουμε ένα μαξιλάρι για δύσκολες στιγμές.
Καθώς η κρίση έχει μεταβληθεί σε ένταση και έχει διαπεράσει την κοινωνία και την πολιτική, τα πράγματα μοιάζουν πιο θολά από πριν και διαπιστώνω ότι έκαμα ακόμη ένα λάθος στις εκτιμήσεις μου. Από την αρχή της κρίσης, όταν τις ημέρες του Μάρτη-Απρίλη του 2010 ισχυριζόμουν ότι η Ευρώπη δεν θα αφήσει την Ελλάδα να πτωχεύσει. Αλλά, παρακάμπτοντας τις απαγορεύσεις της Συνθήκης του Μάαστριχτ, θα βρει τρόπο να ξεπεράσει την απαγόρευση διάσωσης. Πράγματι και παρά τις προβλέψεις πολλών, αυτό συνέβη μέχρι τώρα.
Μήπως έκανα και πάλι λάθος στην «προφητεία» μου; Επειδή αυτή τη φορά δεν ερμήνευσα σωστά τη θέληση και την αντοχή του κυρίαρχου λαού και των πολιτικών δυνάμεων που ισχυρίζονται ότι είναι υπέρ της διατήρησης του ενιαίου νομίσματος; Από λάθος σε λάθος, κατάλαβα ότι καλύτερα να αποφεύγω πλέον τις όποιες προβλέψεις. Η ιστορία, δεν κυλάει γραμμικά, αλλά υπακούει από ένα σημείο και μετά τις αρχές τής θεωρίας του Χάους. Όλα ανοιχτά, και άγνωστο πού θα πέσει η μπίλια.