Απλή αναλογική: Το δις εξαμαρτείν της κεντροαριστεράς

Αλέξανδρος Ονουφριάδης 03 Ιουλ 2016

Η επιτυχία ενός νέου κόμματος του προοδευτικού κέντρου, όπως τη σκιαγραφεί η επιτροπή θέσεων και διαλόγου για τις προοδευτικές μεταρρυθμίσεις, εξαρτάται από τρεις παράγοντες. Πρώτον, από τον επαναπατρισμό ενός μέρους των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ. Το κατά τα λεγόμενα του Βαρουφάκη «αριστερό τσούρμο» ψηφίστηκε από άτομα με διαφορετικό υπόβαθρο και για διαφορετικούς λόγους: από μια μερίδα ανθρώπων που πίστεψαν στις αυταπάτες του πρωθυπουργού, από παραδοσιακά αριστερούς ψηφοφόρους, από εξουσιομανείς που θέλησαν να ανέβουν στο τρένο του ΣΥΡΙΖΑ καθώς πλησίαζε προς την εξουσία, από το βαθύ ΠΑΣΟΚ που μετατοπίσθηκε προς το ΣΥΡΙΖΑ τόσο σε επίπεδο στελεχών όσο και στη βάση, αλλά και από ένα μέρος ανθρώπων που επιζητούσαν αλλαγή από τις πρακτικές του παρελθόντος και η μόνη εναλλακτική τους με προοπτική εξουσίας ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ. Αυτή η ομάδα ανθρώπων ψήφισε με μισή καρδιά, χωρίς να πιστεύει στις προεκλογικές εξαγγελίες του ΣΥΡΙΖΑ, και ήταν αυτή που του χάρισε ξανά τη νίκη στις εκλογές του Σεπτεμβρίου. Αξίζει να αναφέρουμε ότι το προεκλογικό δίλημμα του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του Σεπτέμβριου ήταν παλιό εναντίον καινούργιου. Συνεπώς, ο νέος φορέας του κέντρου θα πρέπει να δείξει ότι έχει προοπτική διακυβέρνησης αλλά και να προσφέρει ένα όραμα που θα πείσει αυτούς τους ανθρώπους να στραφούν προς το μέρος του αντί να κατευθυνθούν σε νέα αντιμνημονιακά κόμματα.

Το δεύτερο εμπόδιο για την κεντροαριστερά είναι η διαφοροποίησή της από τη ΝΔ του Κυριακού Μητσοτάκη. Η καραμέλα των μεταρρυθμίσεων πιπιλίζεται λίγο πολύ από όλα τα κόμματα (συμπεριλαμβανομένου και του ΣΥΡΙΖΑ). Το αφήγημα της κεντροαριστεράς πρέπει να αφορά κυρίως κοινωνικά ζητήματα προάγοντας προοδευτικές πολιτικές, μιας και η οικονομική πολιτική υπαγορεύεται από το μνημόνιο. Μια ματιά στο κοινωνικό κράτος σύγχρονων ευρωπαϊκών κρατών αρκεί για να διαπιστώσουμε πως ωφελούνται οι μη-προνομιούχοι αλλά και οι τοπικές κοινωνίες από την οικονομική ανάπτυξη που προσφέρει ένα αυθεντικό καπιταλιστικό σύστημα. Ο εναγκαλισμός των κεντρώων κομμάτων με τη ΝΔ του κ. Μητσοτάκη κινδυνεύει να δώσει την εντύπωση στους πολίτες ότι πρόκειται για τον αυθεντικότερο εκφραστή του φιλελευθερισμού στην Ελλάδα.

Το τρίτο ζήτημα για τον υπό διαμόρφωση νέο φορέα του προοδευτικού κέντρου είναι η ηγετική ομάδα που θα αναλάβει να οδηγήσει την παράταξη στις επόμενες εκλογές. Δυστυχώς το στοιχείο του νέου που ίσως ενεργοποιήσει αδρανείς πυρήνες στην κοινωνία δεν μπορεί να δοθεί από ηγεσίες που έχουν ήδη κριθεί εκλογικά με πενιχρά αποτελέσματα. Τουναντίον, η παράταξη θα επανασυσπειρωθεί με μία νέα άφθαρτη ηγεσία η οποία θα ήταν ευκταίο αν είχε και αναφορά στην κοινωνία.

Η πρωτοβουλία του πρωθυπουργού για ένα νέο εκλογικό νόμο προς το αναλογικότερο είναι μία ευκαιρία πρώτης τάξεως για τα κόμματα του κέντρου να συμμαχήσουν κοινοβουλευτικά κρατώντας την ίδια στάση, μιας και η εκλογική τους μοίρα είναι κοινή. Η αντίδραση του Ποταμιού και της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, αλλά και οι προτάσεις των δύο αυτών κομμάτων για τον εκλογικό νόμο, θα δείξουν αν πραγματικά πιστεύουν στο εγχείρημα της δημιουργίας ενός νέου φορέα ή απλά ενδιαφέρονται για τη διατήρηση του status quo. Η απλή αναλογική μπορεί να ευνοήσει ξεχωριστά τη Δημοκρατική Συμπαράταξη και το Ποτάμι, αλλά θα βλάψει την ευρύτερη δημοκρατική παράταξη αφού θα της στερήσουν την προοπτική εξουσίας σε ένα τριπολικό σύστημα εξουσίας (αριστερά, κέντρο, δεξιά).

Τα δύο αυτά κόμματα μπορούν μαζί με τη ΝΔ να ανακόψουν τις ορέξεις του πρωθυπουργού για «ιταλοποίηση» της ελληνικής πολιτικής σκηνής, αλλά και να συμφωνήσουν από κοινού σε ένα προσχέδιο εκλογικού νόμου το οποίο θα έρθει προς ψήφιση στην επόμενη Βουλή. Εξάλλου, η απλή αναλογική μπορεί να αποτελέσει δίκοπο μαχαίρι για τα μικρά κόμματα: από τη μία να ευνοούνται από την αύξηση της κοινοβουλευτικής τους δύναμης και την εξ ανάγκης συμμετοχή τους σε κυβέρνηση συνεργασίας, αλλά από την άλλη χάνουν ψηφοφόρους μπροστά σε ένα νέο ιδιότυπο διπολισμό τον οποίο θα επιζητούν οι πολίτες για την επίτευξη κυβέρνησης. Δημοκρατική Συμπαράταξη και Ποτάμι θα πρέπει να σκεφτούν διπλά αν θα προσφέρουν απλόχερα συναίνεση στην κυβέρνηση. Την τελευταία φορά που το έκαναν μετά το περσινό δημοψήφισμα το πλήρωσαν ακριβά στις εκλογές του Σεπτεμβρίου. Το δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού.