Τα πράγματα με την κρίση του Κορωναιού έχουν αλλάξει αλλά κάποιοι στην Ευρώπη δεν εννοούν να το κατανοήσουν, τονίζει ο Δρ. Αντώνης Ζαΐρης, Αναπληρωτής Αντιπρόεδρος ΣΕΛΠΕ, Επίκ. Καθηγητής Διοίκησης Επιχειρήσεων Πανεπιστημίου της Κύπρου

Στη συνέντευξη που παραχώρησε στη «Μ» και τον Αντώνη Τριφύλλη, σημειώνει πως όλοι θα έρθουν πλέον αντιμέτωποι με μια δραματική συρρίκνωση του ΑΕΠ που θα οδηγήσει σε σκληρή και άγρια ύφεση και  τονίζει πως η μόνη λύση είναι η χρηματοδότηση της οικονομίας με «φρέσκο» χρήμα.  Χαρακτηρίζει, ωστόσο τα μέχρι σήμερα μέτρα που ανακοίνωσε η ΕΕ «δειλά και άτολμα»

Ειδικότερα για τις λιανεμπορικές επιχειρήσεις, ο κ. Ζαίρης αναφέρει πως ο βαθμός προσαρμογής και ο δείκτης επιχειρηματικής ωριμότητας τουε ςτις νέες συνθήκες αποτελεί συστατικό στοιχείο επιβίωσης τους.  

Προβλέπει, επίσης στροφή σε μια νέα γενιά ψηφιακής επιχειρηματικότητας που θα προσδιορίζει και θα συνταυτίζεται με νέες συμπεριφορές των καταναλωτών .

Ολόκληρη η συνέντευξη

Ένας από τους κλάδους της οικονομίας που δοκιμάζεται από την κρίση είναι το λιανικό εμπόριο. Από την εμπειρία σας τι επιπτώσεις έχει μέχρι σήμερα στο  την απασχόληση και τα μακροοικονομικά της χώρας; Τι προβλέπετε για τον χρόνο ανάκαμψης του κλάδου, εάν υποθέσουμε ότι ο ιός θα ελεγχθεί μέχρι το τέλος του χρόνου με την φαρμακευτική αγωγή ή με εμβόλιο;

Το Λιανικό εμπόριο είναι από τους βαριά πληττόμενους κλάδους τόσο σε επίπεδο μικρομεσαίων όσο και μεγάλων επιχειρήσεων.  Η κατά 13% συμμετοχή του στο ΑΕΠ , ως ένας από τους  τρεις (3) βασικούς πυλώνες μεγέθυνσης του ΑΕΠ μαζί με της εξαγωγές και της επενδύσεις, καθιστά περαιτέρω δύσκολη τη διαχείριση της επερχόμενης κρίσης καθώς η βραχυπρόθεσμη μείωση του αγοραστικού διαθέσιμου εισοδήματος θα επηρεάσει την οικονομική δραστηριότητα  και θα επιβραδύνει την ανάκαμψη.  Από την άλλη,  η αναμενόμενη ανάσχεση ή και οριστική διακοπή λειτουργίας πολλών επιχειρήσεων θα επιτείνει την αύξηση του δείκτη ανεργίας, το δε συνολικό κλίμα ανασφάλειας και αβεβαιότητας θα αποθαρρύνει τους επενδυτές για ανάληψη νέων επιχειρηματικών πρωτοβουλιών.

Σημειωτέον ότι το Εμπόριο είναι μαζί με τον Τουρισμό ένας από τους σημαντικότερους εργοδότες της χώρας απασχολώντας το 17,3% των εργαζομένων στο σύνολο της απασχόλησης προσφέροντος 700.000 περίπου  θέσεις εργασίας , που στο ανώτερο επίπεδο η απασχόληση αυτή το 2008 προσέφερε  850.000 θέσεις και στο κατώτερο το 2014  625.000 θέσεις.

Ας ληφθεί επίσης υπόψη ότι οι προβλέψεις του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας επί συνόλου 3,3 δις εργαζομένων σε όλο τον κόσμο είναι ότι θα χαθούν 1,25 δις θέσεις , κάτι που είναι χαρακτηριστικό της βαθιάς ύφεσης σε παγκόσμιο επίπεδο που θα ακολουθήσει.

Η όποια ωστόσο αναθέρμανση της ελληνικής αγοράς και αναζωογόνηση της Οικονομικής δραστηριότητας σαφώς συναρτάται από την εξέλιξη του υγειονομικού προβλήματος και αναμένεται να έρθει εντός του α΄ εξαμήνου του 2020 με κάθε επιφύλαξη. Η ίδια επιφύλαξη βεβαίως υπάρχει και ως προς τον τύπο ανάπτυξης αν έχει δηλαδή στοιχεία εκτίναξης τύπου V ή αργόσυρτης διαδικασίας ανάπτυξης τύπου U.

Σε κάθε περίπτωση ο βαθμός προσαρμογής και ο δείκτης επιχειρηματικής ωριμότητας των λιανεμπορικών επιχειρήσεων στις νέες συνθήκες αποτελεί συστατικό στοιχείο επιβίωσης τους.  Στο νέο περιβάλλον της επόμενης μέρας θα παρατηρηθεί αποσυμπίεση σε ένα βαθμό των κρατουσών αντιλήψεων περί αγοραστικής εμπειρίας,  διασκέδασης και ατμόσφαιρας που καθόριζαν μέχρι σήμερα τη συμπεριφορά του καταναλωτή και συνιστούσαν επιπρόσθετους λόγους αγοράς. 

Θα προκύψει  δε στροφή σε μια νέα γενιά ψηφιακής επιχειρηματικότητας που θα προσδιορίζει και θα συνταυτίζεται με νέες συμπεριφορές καταναλωτών περισσότερο εξοικειωμένων με το έξυπνο ψηφιακό περιβάλλον των αγορών τους.

Πώς αξιολογείτε μέτρα που έχει λάβει η Ε.Ε. μέχρι σήμερα; Και ποια είναι τα μέτρα που θα προτείνει η Ε.Ε. με τον προϋπολογισμό της; Τι  ποσοστό θα είναι υπό μορφήν χαμηλότοκων δανείων και τι υπό μορφήν διαρθρωτικών ταμείων; 

Τα πράγματα με την κρίση του Κορωναιού έχουν αλλάξει αλλά κάποιοι στην Ευρώπη δεν εννοούν να το κατανοήσουν.  Η τήρηση των κλασσικών κανόνων δημοσιονομικής πειθαρχίας με κύριο εκφραστή τη Γερμανία και άλλες χώρες του Βορρά και με βασικό εργαλείο τον ESM δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες της νέας πραγματικότητας καθώς το πρόβλημα πλέον αγγίζει τόσο του Βορρά όσο και τις χώρες του Νότου.  Όλοι θα έρθουν πλέον αντιμέτωποι με μια δραματική συρρίκνωση του ΑΕΠ που θα οδηγήσει σε σκληρή και άγρια ύφεση και  που η μόνη λύση είναι η χρηματοδότηση της οικονομίας με “φρέσκο” χρήμα.  Τα μέχρι σήμερα μέτρα χαρακτηρίζονται δειλά και άτολμα.  Η λύση της έκδοσης του ευρωομολόγου, που δυστυχώς απορρίφθηκε από τις χώρες που έχουν χαμηλό χρέος π.χ. Γερμανία, Γαλλία και ως εκ τούτου δημοσιονομικό χώρο για στήριξη των οικονομιών τους, ήταν η μόνη δυναμική απάντηση στη παρούσα κρίση.  Η αμοιβαιοποίηση του χρέους μέσω του ευρωομολόγου θα επιτυγχάνονταν με εξαιρετικά χαμηλό επιτόκιο στις αγορές, κάτι που θα διευκόλυνε τις αδύναμες Οικονομίες του Νότου.  Το επιχείρημα  Γερμανίας, Φινλανδίας κ.ά ότι αυτό θα δημιουργούσε αντικίνητρο σε αυτές τις Οικονομίες μακροπρόθεσμης μείωσης του χρέους είναι λάθος αφού με βάση το σύμφωνο Σταθερότητας και ανάπτυξης στόχος είναι η δημοσιονομική πειθαρχία και όχι τα επιτόκια.  Αναρωτιέμαι βέβαια σε μια κρίση χρέους π.χ. της Ιταλίας που θα το έθεταν οι αγορές σε αμφισβήτηση τότε τον κίνδυνο χρεωκοπίας που θα εμπόδιζε η αμοιβαιοποίηση χρέους ποιος θα ήταν διατεθειμένος να επωμισθεί;

Η λύση της χαμηλής δανειοδότησης από τον ESM,  του φορέα που έχει δώσει τα δάνεια στήριξης στην Ελλάδα και έχει τώρα στη κατοχή του το μεγαλύτερο ποσό  δημόσιου χρέους, έχει το αρνητικό ότι βάσει κανονισμού προβλέπει ότι τα χρήματα δίνονται στο πλαίσιο προληπτικής γραμμής πίστωσης υπό προϋποθέσεις και όρους.  Ως προς την αύξηση του προϋπολογισμού για την αντιμετώπιση της πανδημίας δεν θα μπορούνε να είναι μικρότερη του 2% του ΑΕΠ σε ετήσια βάση.  Η μεταφορά αυτή πόρων θα ανακουφίσει τις χώρες που έχουν πληγεί από την πανδημία.

Η χαλάρωση των κανόνων επίσης που διέπουν τις δαπάνες των Ευρωπαϊκών διαρθρωτικών ταμείων με σκοπό να μετριασθούν οι επιπτώσεις της κρίσης , όπως ανακοίνωσε και ο επίτροπος για τη Νομισματική Επιτροπή Τζεντιλόνι κινείται σε θετική κατεύθυνση.  Τα κράτη- μέλη θα μπορούσαν να διεκδικήσουν τα 100% της χρηματοδότησης από την ΕΕ δίχως συνεισφορά του δικού τους μεριδίου.  Η χώρα μας επενδύει πολλά στο νέο ΕΣΠΑ της περιόδου 2021-2027 από το οποία της αναλογούν 19,2 δις ευρώ.  Το σημαντικότερο είναι ότι πρόκειται  για χρηματοδοτικές μεταβιβάσεις και όχι για νέα δάνεια.

 Από την εμπειρία σας στον Ακαδημαϊκό χώρο ποίες πρέπει να είναι οι αλλαγές που πρέπει να γίνουν στην Ευρωπαϊκή Πανεπιστημιακή εκπαίδευση και πώς οφείλει να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες που επιτάσσει η πρόωρη, έστω και καθυστερημένη σε σχέση με άλλες χώρες , επιτάχυνση της ψηφιακής οικονομίας; Σε τι διαφέρει ουσιαστικά η Ελληνική από την Κυπριακή Εκπαίδευση;

Από την περίοδο ακόμα της διάσκεψης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Λισσαβόνας τον Μάρτιο του 2002, στην ομώνυμη ατζέντα ιδιαίτερη έμφαση διαδραματίζει η έρευνα και η διδασκαλία καθώς και η συνεισφορά τους στην διαδικασία καινοτομίας στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και την κοινωνική συνοχή.  Έκτοτε έχουν αναπτυχθεί σημαντικές δράσεις και πρωτοβουλίες στο τομέα της έρευνας και εκπαίδευσης αλλά και στη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού χώρου  δια βίου μάθησης.  Το ευρωπαϊκό οικοδόμημα βασίζεται στη γνώση που αποτελεί πηγή ευκαιριών και προκλήσεων και σε αυτή τη κατεύθυνση το ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο έχει κεντρικό ρόλο.  Οι αιτούμενες αλλαγές στην Ευρωπαϊκή Πανεπιστημιακή κοινότητα σχετίζονται  : 

Πρώτον, με την επάρκεια πόρων που θα διασφαλίσουν ικανές προϋποθέσεις ανταγωνιστικότητας με τα καλύτερα  Πανεπιστήμια στον κόσμο και ένα επίπεδο αριστείας που θα συνιστά συγκριτικό , μοναδικό πλεονέκτημα 

Δεύτερον, με τη θέση και το ρόλο των Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων στην σημερινή κοινωνία και οικονομία γνώσης .

Τρίτον,  με την διασύνδεση με την έρευνα , τις νέες τεχνολογίες πληροφοριών, την καινοτομία , την παραγωγή και την επιχειρηματικότητα.

Η διασύνδεση ροής γνώσης και εμπειρίας μεταξύ Πανεπιστημίων και Βιομηχανίας  διενεργείται μέσω της νέας μορφής start-up επιχειρηματικότητας και επίσης της χορήγησης αδειών πνευματικής ιδιοκτησίας.

Τέταρτον, με την ενσωμάτωση των Πανεπιστημίων στην Στρατηγική Περιφερειακής Ανάπτυξης μέσω εφαρμογής προγραμμάτων κατάρτισης ενηλίκων και

Πέμπτον, με την αναδιοργάνωση- ανασύσταση αυτής ,καθεαυτής της γνώσης που επιβάλλεται να έχει χαρακτηριστικά διαφοροποίησης και εξειδίκευσης , αναγκαιότητα που επιταχύνει η εισβολή της νέας  ψηφιακής πραγματικότητας αφού η σύγκριση πλέον θα γίνεται με όρους προστιθέμενης αξίας,  αειφορίας, συμμετοχής στο παγκόσμιο καταμερισμό γνώσης αλλά και ευθύνης απέναντι στη κοινωνία.

Το μεγάλο ωστόσο διακύβευμα – πρόκληση των Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων έχει να κάνει με τρία (3) βασικά θέματα:

-με τις προσαρμογές των  προγραμμάτων σπουδών, ερευνητικών δομών και την αναδιοργάνωση ανθρώπινου δυναμικού που θα επιτρέψει αύξηση του δείκτη ανταγωνιστικότητας.

-με την συμμετοχή του Πανεπιστημίου στη ζωή της κοινότητας ως εργαλείου περιφερειακής, τοπικής ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής.

-με την ενίσχυση δεσμών των Πανεπιστημίων με την πραγματική Οικονομία που θα έχει ως συνέπεια την βελτίωση των υπηρεσιών προς τους φοιτητές και την διαφοροποίηση των  προϊόντων κατάρτισης που παρέχουν.

Oσον αφορά το ερώτημά σας για τις διαφορές ανάμεσα στην Κυπριακή και Ελληνική Εκπαίδευση, στο βαθμό που με αφορά και μπορώ να εκφράσω γνώμη  την εστιάζω στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Η Κυπριακή Δημοκρατία την θεωρεί Στρατηγικό πυλώνα ανάπτυξης της Οικονομίας της  , μιας και η συνεισφορά της στο ΑΕΠ είναι γύρω στο 5%. Βρίσκονται εν λειτουργία σήμερα εννέα (9 ) Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα , τρία (3) δημόσια και έξη (6) ιδιωτικά που  το 50% των φοιτητών προέρχονται απ? όλο τον κόσμο, οι δε απόφοιτοί του απολαμβάνουν αναγνώρισης τόσο ακαδημαΐκών προσόντων όσο και επαγγελματικών δικαιωμάτων. Από τη άλλη είναι γνωστή στην Ελλάδα η πολύπαθη διαδικασία του  αρ. 16 με την αναγνώριση των ιδιωτικών Πανεπιστημίων. Ένα άλλο χαρακτηριστικό που παρατηρείται στην Κύπρο είναι το αυστηρό σύστημα αξιολόγησης από την  Ανεξάρτητη Αρχή  ΔΙΠΑΕ (Φορέας διασφάλισης ποιότητας) όσον αφορά Προγράμματα, τμήματα  και Ιδρύματα. Είναι ιδιαίτερη χαρά τέλος ότι πολλοί Ελληνες Πανεπιστημιακοί δάσκαλοι μεταλαμπαδεύουν την πλούσια ακαδημαΐκή εμπειρία και γνώση τους σε Πανεπιστήμια της Κύπρου

Δρ. ΑΝΤΩΝΗΣ ΖΑΙΡΗΣ

Γεννήθηκε  στην Νίκαια του Πειραιά. Σπούδασε Πολιτικές επιστήμες ,έκανε  Μεταπτυχιακές σπουδές στη Διοίκηση Επιχειρήσεων και  η Διδακτορική του διατριβή  ήταν σε  θέματα Μικρο-οικονομικής, με ειδίκευση στο Λιανικό εμπόριο.

Εχει διατελέσει επί 32  χρόνια Διευθυντικό στέλεχος Πωλήσεων και Μarketing καθώς και Γενικός Διευθυντής σε διάφορες Πολυεθνικές Εταιρείες και σε μεγάλες Ελληνικές Επιχειρήσεις.  Από τον Ιούλιο του 2012 μέχρι τον Νοέμβριο του 2013 είχε  τη θέση του Γενικού Διευθυντή της Υπηρεσίας Διεθνούς Αναπτυξιακής Συνεργασίας του Υπουργείου Εξωτερικών. Ενώ από τον Σεπτέμβριο  του 2013 και για ένα χρόνο  υπηρέτησε ως Αναπληρωτής Εθνικός εκπρόσωπος  στην Διακυβερνητική  Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ για θέματα βιώσιμης Ανάπτυξης. Σήμερα είναι Αναπληρωτής Αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Λιανικών Πωλήσεων Ελλάδας( ΣΕΛΠΕ) και Επίκουρος Καθηγητής Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Νεάπολις στην Πάφο Κύπρου. Έχει διδάξει ως Επισκέπτης - Καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών ,  στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης( 2011-2013) καθώς επίσης και στα μεταπτυχιακά προγράμματα Διοίκησης Επιχειρήσεων των Πανεπιστημίων University of New York in Tirana και University of New York in Prague.