Ο εκσυγχρονισμός της δημόσιας διοίκησης έχει χαρακτηριστικά ακατόρθωτης αποστολής. Από τη μια, τα κόμματα που υπέγραψαν τους ρουσφετολογικούς διορισμούς, δεν μπορούν να αρνηθούν τον εαυτό τους. Από την άλλη, ο συνδικαλισμός πρέπει να είναι πολύ δημιουργικός για να βρει λόγο ύπαρξης χωρίς να υπερασπίζεται κεκτημένα. Στη μέση υπάρχει το συστημικό πρόβλημα της ανορθολογικής δομής του κράτους, που είναι φτιαγμένο για να παράγει χαρτιά, καθυστερήσεις, ταλαιπωρία, εμπόδια στην παραγωγικότητα, αντιστάσεις στην ανάπτυξη, διαφθορά και συναλλαγή.

Από την αρχή της κρίσης, το σύστημα εξουσίας έκανε μια κεντρική επιλογή: Να προστατευθούν οι δομές του πελατειακού κράτους, για να αξιοποιηθούν στο μέλλον ξανά με τη γνωστή μέθοδο και να αφεθεί στην τύχη του ο ιδιωτικός τομέας. Έτσι, αποφασίστηκαν μόνο οριζόντιες περικοπές, που είναι από τη φύση τους άδικες. Η έννοια της αξιολόγησης πολεμήθηκε από όλες τις πλευρές και ένα επιχείρημα που έχει βάση είναι ότι το πολιτικό σύστημα δεν έχει την αξιοπιστία να εγγυηθεί διαφάνεια και αξιοκρατία.

Η χρεοκοπία έκανε αδήριτη την ανάγκη συρρίκνωσης του κόστους του Δημοσίου. Η τρόικα πίεζε ασφυκτικά για απολύσεις, γνωρίζοντας ότι πρόκειται για το πιο σκληρό ταμπού. Αρχικά επινοήθηκε η εφεδρεία, που στην αντίληψη των πιστωτών ήταν ο προθάλαμος απολύσεων, αλλά στην ελληνική εκδοχή ήταν η καταβολή του 75% του μισθού για ένα διάστημα και στη συνέχεια επιστροφή στο προηγούμενο καθεστώς. Μετά ήρθε η διαθεσιμότητα, που λειτούργησε ακριβώς όπως η εφεδρεία, για να φτάσουμε στην κινητικότητα, που εκφράστηκε ως ακινησία μέχρι τις προηγούμενες μέρες, όταν απειλήθηκε ξανά η εκταμίευση της δόσης και αναγκάστηκε η ελληνική πλευρά να βγάλει στη σέντρα σχολικούς φύλακες, εκπαιδευτικούς, δημοτικούς αστυνομικούς κ.ά., προκειμένου να μη διακινδυνευθεί η συνέχιση της χρηματοδότησης -έστω και με το σταγονόμετρο.

Είχε προηγηθεί ο ξαφνικός θάνατος της ΕΡΤ, χωρίς να έχει μετρηθεί το κόστος για το ασφαλιστικό σύστημα και το δημόσιο ταμείο και χωρίς να είναι σαφές γιατί έπρεπε να απολυθούν χιλιάδες στα τυφλά, εφόσον για να επαναλειτουργήσει η δημόσια ραδιοτηλεόραση θα γίνουν προσλήψεις, τον ακριβή αριθμό των οποίων δεν γνωρίζουμε, πόσο μάλλον τα κριτήρια.

Στην παρούσα συγκυρία, είναι προφανές ότι οποιαδήποτε νέα απόλυση, σημαίνει τραύμα για την κοινωνική συνοχή και διάλυση μιας ακόμη οικογένειας. Ανεξάρτητα από το αν η πρόσληψη έγινε από το παράθυρο ή όχι, ο ιδιωτικός τομέας δεν πρόκειται να ανασάνει επειδή πετιούνται μερικές χιλιάδες σχολικοί φύλακες στο δρόμο, ούτε η δημόσια διοίκηση θα γίνει παραγωγική και επιτελική επειδή θα βγουν στη διαθεσιμότητα οι δημοτικοί αστυνομικοί.

Όσα συνέβησαν την προηγούμενη εβδομάδα στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων με την τρόικα, ήταν και μια απόδειξη ότι για έναν ολόκληρο χρόνο, πίσω από τον Αντ. Μανιτάκη κρύβονταν γαλάζιοι υπουργοί που δεν έδιναν λίστες με ονόματα υπαλλήλων και δεν έβαζαν λουκέτο σε άχρηστες υπηρεσίες που εμπίπτουν στην αρμοδιότητά τους. Οι επαγγελματίες φίλοι του λαού, ασκούν το ενδιαφέρον επάγγελμα του υπουργού-συνδικαλιστή και είναι απολύτως κατανοητές οι ευαισθησίες τους, αρκεί να μην ψηφίζουν πρώτα τα μνημόνια τα οποία αρνούνται μετά.

Ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι έχει ελληνοποιηθεί και η τρόικα, η οποία πλέον αποδέχεται ως μεταρρυθμίσεις τις αντιμεταρρυθμίσεις: Δεν έχει πρόβλημα να γίνονται ακόμη τώρα παράλογες πρόωρες συνταξιοδοτήσεις και να καταβάλλονται τριπλές συντάξεις, αρκεί να βγουν σε διαθεσιμότητα μερικές χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι.

Οι πιστωτές και οι εκπρόσωποί τους, εξακολουθούν να εκβιάζουν με τη δόση, απαιτώντας προετοιμασία απολύσεων, αλλά δεν θέτουν ως όρο τη σύλληψη της μεγάλης φοροδιαφυγής που εξακολουθεί να οργιάζει. Οι ενδείξεις από τις διασταυρώσεις που γίνονται, μέχρι στιγμής δείχνουν ότι κατά βάση ελέγχονται αυτοί που δηλώνουν υψηλά εισοδήματα, επομένως φορολογούνται βαριά, και όχι αυτοί που κρύβουν εισοδήματα.

Μια μέθοδος που έχει ακολουθηθεί στη Γερμανία και στην Αυστρία, για παράδειγμα, είναι να ζητείται από τον οδηγό πολυτελούς αυτοκινήτου το ΑΦΜ του και να γίνεται επί τόπου διασταύρωση με τη φορολογική του δήλωση. Στην περίπτωσή μας, αυτή η μέθοδος θα έφερνε συνταρακτικές αποκαλύψεις, ειδικά αν ζητούταν το ΑΦΜ ιδιοκτητών πανάκριβων σπιτιών σε πανάκριβα νησιά ή τεράστιων σκαφών και άλλων ειδών που μαρτυρούν υψηλό κόστος ζωής. Το ότι αυτό δεν συμβαίνει, δεν έχει να κάνει με την έλλειψη φαντασίας του οικονομικού επιτελείου, αλλά με την πρόθεση να χτυπηθούν κι άλλο αυτοί που βρίσκονται ήδη στην παγίδα, μισθωτοί και συνταξιούχοι μαζί με έντιμους ελεύθερους επαγγελματίες.

Υποτίθεται ότι ψάχναμε επίορκους και χρηματιζόμενους κρατικούς λειτουργούς. Η προσπάθεια που δεν έγινε, οδήγησε στο θερισμό κάποιων επαγγελματικών κατηγοριών και άλλων που έπονται. ΣΥΡΙΖΑ και ΔΗΜΑΡ εξέφρασαν την έντονη αντίθεσή τους στις απολύσεις, ως επόμενο βήμα της διαθεσιμότητας, αλλά, φυσικά, δεν μπήκαν στον κόπο να εξηγήσουν τι σημαίνει γι’ αυτούς αναδιάρθρωση στο Δημόσιο -ποιες αλλαγές και πώς.

Ένα από τα χειρότερα είναι ότι κακοποιήθηκε βάναυσα η έννοια των μεταρρυθμίσεων. Δεν είναι μεταρρύθμιση να πουλάς τα νερά, όταν η τάση είναι η ακριβώς αντίστροφη διεθνώς και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Δεν είναι μεταρρύθμιση η οριζόντια υπερφορολόγηση, ούτε οι πλειστηριασμοί για χρέη που οφείλονται σε πραγματική αδυναμία πληρωμής.

Οι πολίτες δεν σέβονται την Πολιτεία, δεν εμπιστεύονται τους θεσμούς, γίνονται όλο και πιο καχύποπτοι απέναντι στο κράτος, φοβούνται την τρέλα του και τον σαδισμό του, δεν ξέρουν τι τους περιμένει, δεν βρίσκουν στηρίγματα, ξέρουν ότι ανά πάσα στιγμή μπορεί να φύγει όσο έδαφος έχει απομείνει κάτω από τα πόδια τους. Ο εγκλωβισμός γίνεται απόλυτος την ώρα που η οικονομική κατάσταση επιδεινώνεται, ο πληθυσμός γερνάει, σοβαρή εναλλακτική πρόταση δεν εκφράζεται, άλλος δρόμος δεν φαίνεται ανοιχτός.

Η ματαιότητα ήταν προσφιλές λογοτεχνικό μοτίβο του Μεσαίωνα, αλλά αυτό λέει και δεν λέει κάτι για το αν ακολουθεί οπωσδήποτε μια Αναγέννηση.