Στις 3 Σεπτεμβρίου 1974, πριν από 50 χρόνια, μια Διακήρυξη ταρακούνησε την ελληνική κοινωνία. Εκτοτε έγιναν πολλές απόπειρες παρόμοιων διακηρύξεων, καμιά όμως δεν είχε τον αντίκτυπό της. Βεβαίως αυτή ευνοήθηκε από τη συγκυρία. Οι Ελληνες είχαν βγει από μια επταετία στην οποία είχε κατασταλεί κάθε ελεύθερη πολιτική συζήτηση και διψούσαν να ακούσουν κάτι που θα μιλά για τους μύχιους πόθους της μισής Ελλάδας. Οι πολίτες αυτής της Ελλάδας, βαθύτατα πληγωμένοι από την εξάρτηση της χώρας, ζητούσαν εθνική ανεξαρτησία. Κυνηγημένοι από το κράτος ζητούσαν κοινωνική δικαιοσύνη. Και, τέλος, αποκομμένοι από τις πολιτικές εξουσίες ζητούσαν λαϊκή κυριαρχία.
Η 3η Σεπτέμβρη κατατάσσοντας γεωπολιτικά τη χώρα στην ημιπεριφέρεια υποβάθμιζε τη θέση της στον κόσμο. Το ΠΑΣΟΚ, 22 χρόνια αργότερα, το 1996, την τοποθέτησε στη σωστή γεωπολιτική της θέση. Η 3η Σεπτέμβρη όμως είχε διαβάσει πολύ καλά το τι ζητούσε η μισή, η αποκλεισμένη από τους κρατικούς θεσμούς, κοινωνία. Αντιθέτως το ΚΚΕ εσωτερικού με την πολιτική του της Εθνικής Αντιδικτατορικής Δημοκρατικής Ενότητας (ΕΑΔΕ) κατανοούσε πως η Ελλάδα ήταν Δυτική Ευρώπη και με ανάλογα μέσα θα έπρεπε να αναζητήσει την επιστροφή της στη δημοκρατία. Αυτό όμως δεν διάβασε βαθύτερα το τι ζητούσε ο κόσμος της τότε Αριστεράς. Και το πλήρωσε.
Η 3η Σεπτέμβρη ακούμπησε στις «ελπίδες» που φούντωναν τότε στις συνειδήσεις του άλλου μισού της κοινωνίας. Ελπίδες που ζητούσαν «εδώ και τώρα Αλλαγή». Ούτε κοινωνίες σοβιετικού τύπου που ζητούσε και ζητά το ΚΚΕ, ούτε αντιδικτατορικές συσπειρώσεις που ζητούσε το ΚΚΕ εσωτερικού. Η 3η Σεπτέμβρη επομένως δεν ήταν μια καλή, αλλά μια αποτελεσματική Διακήρυξη. Δεν έχει σημασία ότι από πλευράς κοινωνιολογικής και ιδεολογικής ανάλυσης είχε κενά. Αυτά τα κάλυπτε η πολιτική αποτελεσματικότητά της.
Οσοι όμως σήμερα επιχειρούν να την ξαναδιαβάσουν και να την αντιγράψουν μοιάζουν με «Μορμόνους», οι οποίοι αναζητούν την «Εκκλησία του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών». Οσοι αναζητούν στην 3η Σεπτέμβρη τις «Γραφές», κάνουν για μοναχοί όχι όμως και για πολιτικοί. Εχουν τέλεια όραση όταν κοιτούν πίσω, είναι όμως θεόστραβοι όταν κοιτούν μπροστά. Το να διεκδικείς παραδείσους για τον εαυτό σου είναι θεμιτό και δεν έχει κόστος για τους άλλους. Το να σέρνεις όμως μια ολόκληρη παράταξη στην αναζήτηση της «ουράνιας πόλης» του παρελθόντος, ενώ ο κόσμος αναζητά τη «γήινη πόλη» του μέλλοντος, είναι αυτοκτονικό. Το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, με δεδομένο και τον ευτελισμό του κασσελακικού ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, οφείλει ν’ αναζητήσει μια εναλλακτική πρόταση στον κόσμο του πλούτου του κυρίου Μητσοτάκη και στον κόσμο των «μεταρρυθμίσεων» του «Κέντρου», οι οποίες θεωρούν ως μέγιστη κακοδαιμονία για τη χώρα τον «μικρομεσαίο τομέα». Προτεραιότητα των «κεντρώων» και των μεταρρυθμίσεών τους είναι η συγκέντρωση της οικονομικής δύναμης σε ισχυρούς επιχειρηματικούς ομίλους.
Η 3η Σεπτέμβρη δεν αντιγράφεται. Μια σύγχρονη πολιτική Διακήρυξη όμως οφείλει να πιάνει τους παλμούς της κοινωνίας και δευτερεύουσα θέση να έχουν οι επιμέρους προτάσεις. Προτάσεις υπάρχουν, συναισθήματα δεν υπάρχουν.
Δημοσιεύτηκε στα ΝΕΑ