Χρειαζόμαστε την Ευρώπη. Και μην θεωρήσετε πως έχουμε εδώ απλά μια διακήρυξη πεποιθήσεων. Για πρώτη φορά στην ιστορία τους, τα κράτη-έθνη δεν μπορούν πια να αντισταθούν στις επελάσεις της οικονομικής σφαίρα. Όσο κι αν δεν το παραδέχονται, οι ηγέτες τους δεν είναι πλέον εις θέση να τηρήσουν τις υποσχέσεις τους. Αρκεί λίγη διαύγεια για να κατανοήσει κανείς πως ξεχωριστά ποτέ δεν πρόκειται να κατορθώσουν να ρυθμίσουν τις αγορές, να ελέγξουν την χρηματοοικονομία, να αντισταθούν στην κλιματική υποβάθμιση, να επιλύσουν τις κοινωνικές και οικονομικές κρίσεις…
Φυσικά δεν φτάσαμε εκεί απλά λόγω της «δύναμης των γεγονότων». Η συλλογική ευθύνη των πολιτικών ηγεσιών είναι μεγάλη. Αν μην τι άλλο, δεν κατόρθωσαν να εκτιμήσουν σε ποιο βαθμό ήταν αποσταθεροποιητική η παγκοσμιοποίηση. Απορροφημένοι από τις «εσωτερικές υποθέσεις» τους, δεν θέλησαν να εκμεταλλευθούν την ευκαιρία που πρόσφερε η δημιουργία του ευρωπαϊκού χώρου ώστε να επεκτείνουν ανάλογα και την κοινή πολιτική τους δράση.
Η διαπίστωση είναι οδυνηρή, αλλά αμετάκλητη, αρκεί να κατανοήσουν όλοι πως η είναι πρωτίστως η παγκοσμιοποίηση που μας υπαγορεύει να προβούμε σε μεγάλες αλλαγές κλίμακας: σε τριάντα χρόνια, κανένα κράτος-μέλος δεν θα ανήκει στους G8. Η επιρροή της Γαλλίας δεν θα διαφέρει πολύ από εκείνη του Λουξεμβούργου. Εφόσον επιθυμούμε να διατηρήσουμε την πολιτιστική μας κληρονομιά, να αναπτύξουμε τις δημοκρατίες μας, να υπερασπιστούμε τις ιδέες της δικαιοσύνης και της κοινωνικής προστασίας, να αποτρέψουμε το σάρωμα του πολιτισμού μας από την παγκοσμιοποίηση, χρειάζεται να δώσουμε την μάχη στο ευρωπαϊκό επίπεδο. Διότι θα πρόκειται ασφαλώς περί μάχης.
Οι σημερινές κατηγορίες κατά της Ευρώπης είναι δικαιολογημένες. Είναι αλήθεια πως η πολιτική λιτότητας δεν απαντάει στην κρίση. Η κριτική στα ελλείμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) είναι σωστή. Αλλά έλεος, ας ανοίξουμε τα μάτια! Το να θεωρεί κανείς πως υπάρχει εθνική λύση είναι παράλογο. Μόνο μέσω της Ευρώπης μπορούμε να συνεχίσουμε να ελέγχουμε τις ζωές μας.
Αν στην Γαλλία, ή κάποια άλλη χώρα, μια κυβέρνηση ασκεί μια κακή πολιτική, η απάντηση είναι η αλλαγή πολιτικής ή και κυβέρνησης. Αυτό ισχύει και στην Ευρώπη. Το πρόβλημα δεν είναι να εξουδετερώσουμε την Ευρώπη, αλλά εκείνους που την ελέγχουν. Μην αφήνετε να σας εξαπατούν, δεν πρόκειται να βγούμε από τον οικονομικό μαρασμό δια της επιστροφής στο κράτος-έθνος. Μην απογοητεύεστε. Κάνοντάς το, εγγυάσθε πως θα χάσουμε κάθε δυνατότητα επίδρασης στον κόσμο. Η Ευρώπη επέτρεψε την απίστευτη πρόοδο του ανθρωπίνου πολιτισμού. Στον ίδιο γεωγραφικό χώρο που παρήγαγε ολέθριους πολέμους και απαίσιους ολοκληρωτισμούς, η προοπτική του πολέμου εξαλείφθηκε από το πολιτικό φαντασιακό. Πρόκειται περί μοναδικής κατάκτησης· αλλά δεν αρκεί.
Ανοίξτε τα μάτια! Πείτε «όχι» σε μιαν Ευρώπη των εθνών, που θα μετατραπεί σε πεδίο μάχης νέων, οικονομικών αυτή τη φορά, πολέμων. Έλεος, μην επιτρέπετε να σας παγιδεύουν στις αυταπάτες περί σωτηρίας μέσω του έθνους-κράτους.
Αναγνωρίστε την πραγματικότητα της μάχης που αντιμετωπίζουμε: πρόκειται περί ενός «αγώνα μέχρι θανάτου» μεταξύ διαφορετικών απόψεων για την Ευρώπη, που αντιστοιχούν σε αντιθετικές πολιτικές αντιλήψεις.
Είναι προφανές πως το ευρωπαϊκό μοντέλο του Κάμερον (Cameron) δεν αφορά μιαν Ευρώπη που αντλεί την νομιμότητά της από τον εκδημοκρατισμό της παγκοσμιοποίησης. Αντιθέτως, προτείνει την υπονόμευση της ΕΕ (και των κρατών-μελών) προς όφελος των αγορών. Η ευρωπαϊκή του αντίληψη βασίζεται στην στοιχειωδέστερη αντίληψη της πολιτικής ως μιας διαδικασίας επανεκλογής και παράλληλα προάσπισης των συμφερόντων του Σίτι «του». Να είμαστε σαφείς ως προς τον αντίπαλο: είναι η εγκατάλειψη της πολιτικής, αλλιώς η μη παρέμβαση της «δημοσίου αρχής», που υποσκάπτει την Ευρώπη.
Βρισκόμαστε σε μια ρευστή κατάσταση, με ασαφή κατάληξη. Αλλά επαφίεται σε εμάς να αποφασίσουμε την κατάληξή της. Δεν πρόκειται να έχουμε «νομοτελειακά» την ανάδυση μιας Ευρώπης που να αντιστοιχεί στις ανάγκες του 21ου αιώνα και να είναι δομημένη προς όφελος του κοινού συμφέροντος. Αρνηθείτε το «δεν υπάρχει εναλλακτική λύση». Ας τολμήσουμε την ευρωπαϊκή ομοσπονδία. Οφείλουμε να δημιουργήσουμε τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης· να απαιτήσουμε έναν ουσιαστικό ευρωπαϊκό προϋπολογισμό που να μας επιτρέπει να δώσουμε απάντηση στην κρίση, να εγγυηθούμε ένα επίδομα ανεργίας σε όλους τους νέους και μια υγειονομική κάλυψη αντάξια αυτού του ονόματος. Όλα αυτά μπορεί να μοιάζουν ουτοπικά. Αλλά δείτε τι συνέβη στην Γαλλία: θεωρεί την Γαλλική Επανάσταση ως κοιτίδα της, ως το ιδρυτικό της γεγονός. Κι όμως, χρειάστηκε να περάσουν εκατόν πενήντα χρόνια πριν αποδώσει το δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες και μετατραπεί σε πραγματική δημοκρατία.
Μια πολιτική Ευρώπη, που θα δρα προς όφελος του κοινού συμφέροντος στην οικονομία, την οικονομία, την κοινωνία και την εκπαίδευση… Ιδού η ουτοπία του αιώνα μας. Εμπρός Ευρώπη των αντιφρονούντων!
Ο Daniel Cohn-Bendit είναι συμπρόεδρος της ομάδας των «πράσινων» στο ΕΚ