Αναζωογόνηση της Ευρωπαϊκής Ιδέας: Ιδού η Ευκαιρία

Κώστας Σοφούλης 13 Μαϊ 2018

Ο πιστός πάντα αναζητεί και βρίσκει χαραμάδα φωτός για την πίστη του. Έτσι κι εγώ. Πιστός στην προσδοκία πραγμάτωσης της «ευρωπαϊκής Ιδέας», όχι απλώς με την φιλισταϊκή εργαλειακή μορφή στην οποία τείνει να εκφυλιστεί η ΕΕ, αλλά με την ευρύτερη και ουσιωδέστερη μορφή που οραματίστηκαν οι στυλοβάτες του ευρωπαϊκού ανθρωπισμού, σαν το Immanuel Kant, τον Friedrich Nietzsche και τους επιγόνους τους στην σκέψη της διαιώνισης των ευρωπαϊκών αξιών, πήρα θάρρος ατές τις μέρες. Γιατί η ΕΕ χωρίς την Ευρωπαϊκή Ιδέα, θα καθηλώνεται όλο και περισσότερο σε μια ατελή εργαλειοποίηση της πολιτικής που θα εγγίζει τα όρια του πολιτικού οπορτουνισμού. Όπως οι ΗΠΑ δεν θα μπορούσαν να αναπτυχθούν σε ηγετικό πρότυπο χωρίς την πίστη στο «αμερικάνικο όνειρο», έτσι και η ΕΕ δεν θα μπορέσουν ποτέ τη θέση που τους προσφέρει να πολυπολικό πλέον παγκόσμιο σύστημα. Ευτυχώς, ο νεοαπομονοτισμός του Τράμπ ενδέχεται να δώσει την ευκαιρία στην Ευρώπη να αναδυθεί με αυτόνομο πλέον ρόλο στην Ιστορία, επιτέλους.

Ο ωμός ηγεμονισμός του Τράμπ που έχει γίνει πρόδηλος πλέον, δίνει την ευκαιρία στην Ευρώπη να αποδεσμευθεί από τα δεσμά του Ατλαντισμού, αναγκαίας συσπείρωσης στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου αλλά περιττής στις μέρες μας, και να αναλάβει την ηγετική θέση μιας νέας παγκόσμιας κουλτούρας της ειρήνης, της πολυμορφίας και της υποστήριξης οικουμενικών αξιών που έχουν στοιχειώσει τον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Χωρίς ηγεμονισμούς, αλλά με μια έμπρακτη πρωτοβουλία και συμμετοχή στη διαδικασία συγκρότησης μιας παγκόσμιας πολυπολικής και ανεκτικής διακυβέρνησης. Καιρός να δείξει ότι ΕΕ δεν είναι μόνο κοινή αγορά, αλλά πολιτικός σχηματισμός με πολιτισμική και ιδεολογική βάση.

Ο ηγεμονισμός του Τράμπ δεν είναι ούτε συγκυριακό φαινόμενο, μήτε αποτέλεσμα της ιδιορρυθμίας του λαϊκιστή Αμερικανού Προέδρου. Είναι οργανικό αποτέλεσμα της εσφαλμένης αντίδρασης του αμερικανικού κατεστημένου απέναντι στην άμεση απειλή απώλειας της αμερικάνικης μονοκρατορίας που χτίστηκε και καλλιεργήθηκε στην περίοδο του Ψυχρού Πολέμου. Σε αυτή τη φάση της παγκοσμιοποίησης, οι νέοι και δυναμικοί πόλοι ισχύος και εξουσίας, φαντάζουν στα μάτια του αμερικανικού κατεστημένου ως απειλή της ίδιας της ύπαρξης των ΗΠΑ. Σε αυτή την στρεβλή αντίληψη, η Ευρώπη πρέπει να αντιδράσει σθεναρά.

Ευτυχώς, ευκαιρίας δοθείσης με την καταγγελία τόσο της Συμφωνίας των Παρισίων, όσο και της Συνθήκης για το ατομικό ζήτημα του Ιράν, αλλά και της διαφαινόμενης διάστασης απόψεων σε ότι αφορά την δαιμονοποίηση της Ρωσίας, (που πίσω από τις επιφυλάξεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα του καθεστώτος Πούτιν κρύβεται η πικρία της αποτυχίας του πειράματος Γέλτσιν όπου οι ΗΠΑ νόμισαν ότι θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν την κατάρρευση του σοβιετικού καθεστώτος για να προσαρτήσουν την Ρωσική Ομοσπονδία ως φιλέτο του αμερικανικού ιμπέριουμ), η Ευρώπη διαχώρισε επιτέλους τη θέση της.  Τώρα ήλθε η ώρα της συγκρότησης μιας νέας ολοκληρωμένης και διακριτής στρατηγικής έποψης για το «παγκόσμιο ζήτημα» και τις παραφυάδες του. Μακάρι να μη χαθεί αυτή η χρυσή ευκαιρία. Ο πλανήτης έχει απόλυτη ανάγκη από την στήριξη των αξιών του ευρωπαϊκού κατ’ εξοχήν  αξιών που εγγυώνται αιώνες τώρα το ευ ζην των ανθρώπων και την ίδια την ύπαρξη του πλανήτη.