Η έξοδος από την επικίνδυνη (τα τελευταία γεγονότα το αποδεικνύουν τραγικά) και πολύμορφη κρίση που βιώνουμε απαιτεί μια νέα συλλογικότητα, την από τα κάτω ενεργοποίηση και συμμετοχή στα κοινά έντιμων, νέων ανθρώπων με γνώση, ευθυκρισία και ηθική. Η πρόσφατη πρόσκληση των 58 εμφορείται, εκτός των άλλων, και από πνεύμα υπέρβασης και ανανέωσης του υπάρχοντος πολιτικού προσωπικού των φορέων της πολιτικής μετριοπάθειας. Είναι αναγκαίες μια ενεργός παρουσία νέων κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων του μεσαίου χώρου στα πολιτικά πράγματα και η παραγωγή συγκεκριμένων πολιτικών προτάσεων, όχι μόνο διαδικασιών. Αμεσο πλέον ζητούμενο της δοκιμαζόμενης κοινωνίας είναι ένα εθνικό σχέδιο εξόδου από την κρίση, συγκεκριμένες δηλαδή προτάσεις που θα συμβάλουν στην εθνική ανασυγκρότηση. Το σημαντικό αυτό εγχείρημα χρειάζεται την κινητοποίηση των αξιότερων επιστημονικών, κοινωνικών και οικονομικών δυνάμεων της πατρίδας. Η πρόσκληση των 58 στοχεύει στην αφύπνιση και αυτών των δυνάμεων, προσπαθεί δε να απαντήσει σε δύο βασικές ανάγκες του μεσαίου χώρου:
1) Το «εξουθενωμένο» πολιτικό σύστημα του χώρου (ΠΑΣΟΚ / ΔΗΜΑΡ) έχει ανάγκη από έναν διαφορετικό πολιτικό λόγο που να έρχεται από διαφορετικούς (μη πολιτικά συμβατικούς, νέους, εκτός κομματικών διαδρόμων) ανθρώπους.
2) Οι πολίτες που τοποθετούνται πολιτικά στον μεσαίο χώρο έχουν ανάγκη από φρέσκες, κατανοητές, εμπεριστατωμένες πολιτικές προτάσεις που να δίνουν απαντήσεις στα προβλήματα, προοπτική και ελπίδα ανάτασης, απαραίτητα στοιχεία για την πολιτική κινητοποίησή τους.
Ανεξάρτητα αν ο στόχος των 58 είναι μια Ελιά για τη συστέγαση των κομμάτων και κινήσεων του μεσαίου χώρου ή/και η κατάλυση σε βάθος χρόνου ενός νέου πολιτικού φορέα του μεσαίου χώρου που θα τα ενσωματώνει (το εύχομαι), είναι σημαντικό να παραχθούν το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα πρακτικές πολιτικές προτάσεις που απαντούν στις αγωνίες των πολιτών. Στην έκφραση αυτής της ανανεωτικής διαδικασίας του μεσαίου χώρου θα βοηθούσε η σύσταση και ενεργοποίηση δύο Επιτροπών: η Επιτροπή Εθνικής Ανασυγκρότησης, με κορυφαίους επιστήμονες εντός και εκτός Ελλάδας, και η Επιτροπή Νέων. Η πρώτη θα συνέβαλλε στην κινητοποίηση των αξιότερων δυνάμεων της γνώσης και της εμπειρίας και η δεύτερη στην προσπάθεια αφύπνισης και αυτοοργάνωσης των άφθαρτων, πετυχημένων, συνειδητοποιημένων, κοινωνικά ευαίσθητων νέων πολιτών. Οι δύο Επιτροπές θα συνεισέφεραν σύντομες – τεκμηριωμένες προτάσεις στην προγραμματιζόμενη Ιδρυτική Συνδιάσκεψη του νέου φορέα τον Φεβρουάριο, εστιάζοντας, μεταξύ άλλων, και στα παρακάτω ερωτήματα:
– ποιες οι αναγκαίες αλλαγές στο πολιτικό σύστημα;
– πόσο/ποιο κράτος;
– η Ελλάδα σε ποια νέα Ευρώπη;
– ποια νέα παραγωγική βάση/ποια εκπαίδευση με στόχο την ανεργία – μια νέα οικονομία;
– ποιο διατηρήσιμο – δίκαιο κοινωνικό κράτος;
– πώς βοηθά η οικονομική και επιστημονική ελληνική διασπορά στην εθνική ανασυγκρότηση;
Είναι άλλο στη συνείδηση των πολιτών να συσταθούν αυτές οι Επιτροπές από τα κόμματα και άλλο από μία από τα κάτω ομάδα ανεξάρτητων ενεργών πολιτών του μεσαίου χώρου. Τα κόμματα οφείλουν να αποδείξουν στην κοινωνία την ειλικρινή τους διάθεση για ουσιαστική ανανέωση με την ενεργοποίηση από τα κάτω διαδικασιών παραγωγής πολιτικής. Η προσπάθεια είναι δύσκολη γιατί οι καθεστωτικοί κομματικοί ιστοί έχουν ελαττωμένη «ελαστικότητα». Η ενεργοποίηση των δύο Επιτροπών δεν αποκλείει αντίστοιχες – παράλληλες διεργασίες των κομμάτων και κινήσεων του χώρου. Αντίθετα, τις εμπλουτίζει ουσιαστικά, σαν άλλος ένας κλάδος (πιο τρυφερός) της αναζητούμενης Ελιάς.
Είναι εμφανέστατο για τους ανεξάρτητους παρατηρητές ότι τα υπάρχοντα κόμματα της σοσιαλδημοκρατίας και του δημοκρατικού σοσιαλισμού είτε θα καταφέρουν να μπολιαστούν με ηλικιακά και πολιτικά νέους, φρέσκους, πετυχημένους στον επαγγελματικό τους χώρο «κανονικούς» ανθρώπους είτε θα αντιμετωπίσουν τον κίνδυνο του αφανισμού τους από το πολιτικό σύστημα. Χρειάζονται άμεσα την αναβάθμιση της επαφής τους με την κοινωνία που εμφανώς έχει διαρραγεί. Οι περισσότερες κομματικές διεργασίες δεν αγγίζουν την κοινωνία, η οποία δικαιολογημένα έχει κλειστά αυτιά και μάτια στο παλιό. Ηδη τα ποσοστά τους στις δημοσκοπήσεις είναι επικίνδυνα κοντά στο όριο εισόδου τους στη Βουλή, η δε διαφαινόμενη πόλωση μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας. Η υπέρβαση των «καθεστωτικών» στελεχών τους που δεν θέλουν να αλλάξει τίποτα, που θεωρούν το κόμμα βιλαέτι τους, που δυσκολεύονται να αποδεχθούν την ανανέωση σε πρόσωπα, συμπεριφορές και πολιτικές είναι συνθήκη επιβίωσής τους. Εάν δεν τα καταφέρουν, το νέο στον μεσαίο χώρο θα ξεπεταχθεί ερήμην τους.
Ο Αχιλλέας Γραβάνης είναι καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτη