Μνήμη Παύλου Μπακογιάννη
Υπεράσπιση της Τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας που σε λίγο κλείνει τα 46 θα σήμαινε ένα πράγμα: διασφάλιση όρων κοινωνικής συνοχής και μετά την πανδημία, αλλιώς μοιάζει αδύνατο να παραμείνουν κεντρομόλες ελευθερία και δικαιοσύνη στο διακοσαετές μας αλλοπρόσαλλο κτήμα των Ελλήνων.
Αυτό δε χρειάζεται λόγια αλλά υποχωρήσεις και παραδοχές. Και από κυβέρνηση και από αντιπολίτευση (όση από αυτήν παραμένει δημοκρατική, κοσμική, μη αντιουμανιστική): ότι η πανδημία μάς δένει όλους στην κοινή μοίρα όσο ποτέ, ότι η λογική και οι θεσμοί αλληλεγγύης «πάνε πακέτο», ότι και χωρίς την πανδημία η χώρα δεν ορθοπόδησε λόγω της μεταρρυθμιστικής αγονίας που μας κάνει όλους να αγωνιούμε και να αγωνιούμε.
Ωστόσο, δε θα ήταν και καμιά μεταρρύθμιση η μέριμνα για ένα υγιές τραπεζικό σύστημα απαλλαγμένο από υποχρεώσεις και αναστολές εις βάρος της σύνολης οικονομίας, για εισαγωγή του κανόνα της ανταποδοτικότητας και στην ελάχιστη δημόσια δαπάνη, για την περιστολή του τρομακτικού ποσοστού που κοστίζει η αυτοσυντήρηση του Δημοσίου και των δημοσίων, ενεργών και μη.
Η συναίσθηση ευθύνης που εύλογα θα πήγαζε από τη δυσκολία των στιγμών, την ύφεση στην οποία ακόμη και η φιλότιμη ευρωπαϊκή συμπαράσταση δεν μπορεί επιτυχώς να αντιπαρατεθεί, η καταπάτηση και αντινοηματοδότηση των δημοκρατικών αρχών σε Ανατολή και όλο πιο έντονα και στη Δύση ίσως μείωνε την έπαρση και την εθελοτυφλία των κυβερνώντων, ίσως θα απέτρεπε την αντιπολίτευση από τις ιδεοληψίες και τον παπουλακισμό.
Η επίκληση της ύστατης ευκαιρίας αποτελεί κι εδώ μια ρητορική στάση. Ακόμη και μακράν της ρητορείας όμως δεν είναι ώρα να ρισκάρουμε και σε αυτήν τη δεκαετία στις πλάτες τών λιγότερο δυνατών και των νεότερων (ή και των αγέννητων). Και οι μεν και οι δε αν πράγματι διεκδικούν θέση υπό την ίριδα της δημοκρατίας, ας μη συνεργαστούν. Ας επιδείξουν απλώς αμοιβαία ανοχή και αυτοσυγκράτηση. Μόνη της η κυβέρνηση δεν μπορεί, και φοβάμαι −όπως καταδεικνύει η προκλητική παραμονή του κυρίου Δένδια ως επικεφαλής του Υπουργείου Εξωτερικών αλλά και ο λαϊκιστικός τραγέλαφος των αναδρομικών και της συνεχούς (υπέρ)διαστολής τού πλήθους τών δημοσίων υπαλλήλων− ο πρωθυπουργός δε θέλει (πλέον;).
Ας σιωπήσουν ενόψει ενός ορθολογιστικού πλάνου στήριξης οικονομίας, κοινωνίας, δημοκρατίας. Κυβερνώντες και αντιπολιτευόμενοι. Μετά, σύντομα ελπίζω, μπορούν να αντικατασταθούν από τις πολύχρωμες ανανεωτικές δυνάμεις μιας Τέταρτης Ελληνικής Δημοκρατίας. Η Τρίτη μας Δημοκρατία δεν πρέπει να τερματιστεί από εξουσιαστικές μεταβολές που προμήνυσαν στο μη απώτατο παρελθόν εξάλλου καταστροφές και πραγματικές ανθρωπιστικές κρίσεις, εντός και εκτός Ελλάδας. Αισιοδοξία! Αυτή μάς κάνει χρήσιμους.