Στις κατά καιρούς επιστημονικές εμπειρικές προσεγγίσεις και αποτυπώσεις της στάσης των πολιτών απέναντι στο πολιτικό σύστημα είναι εμφανής η σταδιακή και συνεχής μείωση της εμπιστοσύνης προς αυτό. Παράλληλα βέβαια τα κόμματα και το πολιτικό προσωπικό δεν δείχνουν να αντιλαμβάνονται τις επικίνδυνες συνθήκες, που διαμορφώνονται. Εμπιστεύονται τις δυνατότητες των σύγχρονων επικοινωνιακών εργαλείων για τον έλεγχο της κοινωνικής δυναμικής σε σχέση με την πραγματικότητα και την οικοδόμηση πολιτικού κλίματος στην κοινωνία.
Αυτή η ανισορροπία, που δημιουργείται, έχει πολύ σημαντικές επιπτώσεις στην δημοκρατική λειτουργία και στην προοπτική, που ανοίγεται σε σχέση με το μέλλον, διότι διαμορφώνονται οι προϋποθέσεις για την εμφάνιση και απόκτηση επιρροής στο κοινωνικό σώμα από μη δημοκρατικά πολιτικά μορφώματα. Ήδη στην Ευρώπη αυτό είναι εμφανές (Ιταλία, Ουγγαρία, Ολλανδία και άλλες χώρες).
Όταν η προσέγγιση και παρουσίαση της πραγματικότητας από το πολιτικό σύστημα στο κοινωνικό πεδίο εξαντλείται στην εικονική εμφάνιση της και στον ανάλογο εξιδανικευτικό και γενικόλογο πολιτικό λόγο στο πλαίσιο της επικοινωνίας στα Μαζικά Μέσα Επικοινωνίας με στόχο την πρόκληση θετικής εντύπωσης και όχι στην ενεργοποίηση του ορθολογισμού και της κριτικής σκέψης σε συνδυασμό με την σφαιρική και σε βάθος ενημέρωση για τις πλανητικές συνθήκες και όχι μόνο τις εθνικές, στους διάφορους τομείς δραστηριοποίησης των κοινωνιών, τότε οι πολίτες είναι ευάλωτοι στην χειραγώγηση ακόμη και από μη δημοκρατικά λαϊκιστικά πολιτικά μορφώματα.
Δυστυχώς η ακολουθούμενη πρακτική από τα κόμματα δείχνει, ότι δεν προπορεύονται της εξέλιξης, η οποία κινείται με μεγάλη ταχύτητα, ώστε να μπορούν να την ελέγχουν με τον ανάλογο μακροπρόθεσμο σχεδιασμό της πορείας. Η διαχείριση του χρόνου είναι πολύ αργή και τα αποτελέσματα της δεν είναι λειτουργικά, ενώ παράλληλα παράγουν αβεβαιότητα και ανασφάλεια στους πολίτες.
Εκτός όμως από την επικοινωνιακή οπτική, που διαπερνά τον γενικόλογο και εξιδανικευτικό πολιτικό λόγο σε συνδυασμό με την μη λειτουργική διαχείριση του χρόνου, τα κόμματα δεν διαθέτουν μηχανισμούς, οι οποίοι αναλύουν την δυναμική της εξέλιξης στην μακροπρόθεσμη προβολή της στο μέλλον, ενώ παράλληλα σχεδιάζουν ανάλογα την πορεία της κοινωνίας στην προοπτική του χρόνου.
Αν μάλιστα ληφθεί υπόψη, ότι τα κόμματα προβάλουν την επικοινωνιακή διάσταση της πραγματικότητας και όχι την ρεαλιστική, τότε εύκολα δημιουργούνται συνθήκες κρίσης στην σχέση των πολιτών με την πολιτική και κυρίως με το πολιτικό σύστημα, διότι η μη αξιοποίηση της ορθολογικής σκέψης και η μη ουσιαστική και πολυδιάστατη ενημέρωση για την παγκοσμιοποίηση, που οριοθετεί και την λειτουργία των τοπικών κοινωνιών σε υψηλό βαθμό, δεν διαμορφώνουν τις προϋποθέσεις για την ενεργοποίηση των πολιτών ως ατομικών και συλλογικών υποκειμένων, τα οποία διαχειρίζονται τις ανισορροπίες με την λογική και αναζητούν λύσεις στο πλαίσιο διαλόγου τόσο στο επίπεδο της κοινωνίας πολιτών όσο και με τα κόμματα.
Αυτός ο τρόπος λειτουργίας του πολιτικού συστήματος εργαλειοποιεί την δημοκρατία και τους πολίτες και συμπλέει με την λογική της μαζοποίησης των κοινωνιών και της ενεργοποίησης τους ως καταναλωτών διαφημιστικού χαρακτήρα πολιτικών μηνυμάτων και φαντασιώσεων σε σχέση με την υλική τους ευημερία στο μέλλον. Οι προεκλογικές περίοδοι το δείχνουν με τον καλύτερο τρόπο. Το ίδιο συμβαίνει και με την αξιοποίηση των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης.
Βέβαια τόσο τα κόμματα όσο και το πολιτικό προσωπικό δεν έχουν μάθει να στηρίζουν την πολιτική αντιπαράθεση στο πλαίσιο διαλόγου με την κατάθεση ολοκληρωμένου σχεδιασμού για την πορεία της κοινωνίας προς το μέλλον και την τεκμηριωμένη άσκηση κριτικής με σημείο αναφοράς τον βαθμό συμπόρευσης των προτάσεων των αντιπάλων με την πραγμάτωση του ανθρώπινου και του κοινωνικού συμφέροντος λαμβάνοντας υπόψη την βιωνόμενη πραγματικότητα.
Αυτό σημαίνει, ότι η ασκούμενη ή προτεινόμενη πολιτική θα πρέπει να υπερβαίνει τα όρια του μονοδιάστατου συστημικού πραγματισμού, ο οποίος εξαντλείται στην προώθηση της λειτουργικότητας και οικονομικής απόδοσης των διαφόρων κοινωνικών συστημάτων (π.χ. οικονομικό, εργασιακό, υγείας κ.λ.π.) ανεξάρτητα από τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις, όπως είναι η διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και η συρρίκνωση της κοινωνικής συνοχής και να υπηρετεί την ευημερία, η οποία λαμβάνει υπόψη το ανθρώπινο και το κοινωνικό συμφέρον.
Η ίδια οπτική θα πρέπει να διαπερνά την πολιτική σε πλανητικό επίπεδο. Ειδάλλως οι ανισότητες θα κυριαρχούν και στις σχέσεις των χωρών της παγκόσμιας κοινότητας, με αποτέλεσμα να απειλείται η συνοχή στο διεθνές πεδίο. Αυτό θα συμβάλλει στην ακόμη μεγαλύτερη αύξηση των μαζικά μετακινούμενων πληθυσμών από τις φτωχές χώρες προς τις ανεπτυγμένες πλούσιες χώρες και στην διαμόρφωση συνθηκών ρευστότητας και εσωτερικών αναταράξεων και σε αυτές με την άνοδο του ρατσισμού και της ξενοφοβίας. Ήδη καταγράφεται και αύξηση των συγκρούσεων σε πλανητικό επίπεδο.
Για να ισορροπήσει η ευημερία μεταξύ των κοινωνιών της παγκόσμιας κοινότητας με σημείο αναφοράς το ανθρώπινο και το κοινωνικό συμφέρον, πρέπει να δημιουργηθούν άλλες συνθήκες πολιτικής διαχείρισης της δυναμικής της εξέλιξης, οι οποίες υπερβαίνουν τα εθνικά όρια και ισορροπούν τις μεγάλες και δυστυχώς διευρυνόμενες ανισότητες μεταξύ των κοινωνιών.
Μόνο με αυτό τον τρόπο θα ελεγχθεί η παγκοσμιοποιημένη πραγματικότητα, στο πλαίσιο της οποίας κυριαρχεί η απελευθέρωση της οικονομίας από τις χωροχρονικές συντεταγμένες της φύσης και της κοινωνίας αλλά και τις δεσμεύσεις των πολιτικών κανόνων και νόμων. Η οικονομία έχει τον κυρίαρχο ρόλο πάνω από την κοινωνία και την πολιτική.
Μπορεί το πολιτικό σύστημα να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για τις αναγκαίες υπερβάσεις αυτών των συνθηκών, ώστε να εκφράσει και να συμβάλλει στην πραγμάτωση του κοινωνικού και του ανθρώπινου συμφέροντος σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης;
Με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά, που έχει τώρα, αυτό είναι ανέφικτο. Για αυτό τον λόγο είναι αναγκαίος ο πολιτικός εκσυγχρονισμός, δηλαδή η αλλαγή της κατεύθυνσης της ακολουθούμενης πολιτικής και ο επαναπροσδιορισμός των αναγκαίων εργαλείων για την επίτευξη αυτού του στόχου. Ειδάλλως η πολιτική λειτουργία θα εξαντλείται στην νομιμοποίηση συνθηκών ανισορροπίας, οι οποίες υποσκάπτουν την προοπτική της ανθρώπινης πορείας προς το μέλλον.
Συγκεκριμένα η δημοκρατική λειτουργία πρέπει να αποκτήσει ουσιαστικό περιεχόμενο με την συμμετοχή των πολιτών ως ατομικών και συλλογικών υποκειμένων, το πολιτικό σύστημα να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις στο εσωτερικό του για την ταχύτερη διαχείριση του χρόνου και να προπορεύεται της δυναμικής της εξέλιξης στον σχεδιασμό της πορείας της κοινωνίας προς το μέλλον με την βοήθεια σύγχρονων τεχνοκρατικών μηχανισμών, ενώ παράλληλα είναι ζωτικής σημασίας ανάγκη η πολιτική λειτουργία στο εθνικό πεδίο να λαμβάνει υπόψη τον υψηλό βαθμό αλληλεπίδρασης και αλληλεξάρτησης των σύγχρονων κοινωνιών και να σχεδιάζει ανάλογα την εξέλιξη στην κοινωνία αναφοράς του. Τα χρονικά περιθώρια βέβαια είναι οριακά.