Τι ακριβώς γίνεται σε μια διαπραγμάτευση;

.

Δύο πλευρές (κράτη, οργανισμοί, κοινωνικοί εταίροι…) έχοντας συμφωνήσει σε ένα κοινό πρόβλημα που τους συνδέει, αποφασίζουν να το κουβεντιάσουν.

.

Αντιπροσωπείες των δύο πλευρών, κάθονται απέναντι σε ένα μεγάλο τραπέζι και …κουβεντιάζουν.

.

Συμφωνούμε σ’ αυτό; Δηλαδή, το παιχνίδι της διαπραγμάτευσης παίζεται στο πεδίο του λόγου, μόνο; Αυτονόητο, ίσως, αλλά καλό είναι να το λέμε.

.

Απαραίτητη διευκρίνιση: Άλλη είναι η διαπραγμάτευση μεταξύ «εχθρών», και άλλη μεταξύ «φίλων» ή εταίρων.

.

Στην περίπτωση της διαπραγμάτευσης μεταξύ «φίλων» ή εταίρων, δεν νοείται εκβιασμός, ακόμα κι αν θα μπορούσε να φέρει αποτελέσματα. Εδώ υπάρχει μόνον λόγος με επιχειρήματα.

.

Αν όμως, επιχειρηθεί ο εκβιασμός και «πιάσει» αρχικά, οι σχέσεις με τους εταίρους, αφού θα συνεχίσεις να συνυπάρχεις στο ίδιο πλαίσιο και μετά το κλείσιμο της υπόθεσης δια του εκβιασμού, δεν θα είναι ίδιες, φιλικές. Είναι αδιανόητο να λειτουργούν στο ίδιο πλαίσιο, στο ίδιο εταιρικό σχήμα, εκβιαστές και εκβιαζόμενοι!

.

Υπάρχει όμως, και πέραν του πολιτικο-ηθικού και δεοντολογικού θέματος και μια ένσταση και στην αποτελεσματικότητα της μεθόδου αυτής. Όλη η λογοτεχνία και ο κινηματογράφος στο ρόλο του εκβιαστή επιφυλάσσουν κακό τέλος. Όχι μόνο τον εμφανίζουν ως «κακό», αδίστακτο, ανήθικο, αλλά, στο τέλος, αποτυγχάνει πάντα στο σκοπό του. Κάτι παίρνει στην αρχή, αλλά πάντα τα χάνει όλα αργότερα…

.

Ενώ δηλαδή, η μέθοδος του εκβιασμού είναι σχεδόν ουδέτερη ηθικά μεταξύ εχθρών, οι πιθανότητες επιτυχίας, έτσι κι αλλιώς, είναι σχεδόν μηδαμινές, όσες και η πιθανότητα να κάνεις το «τέλειο έγκλημα» και να γλυτώσεις.

.

Η ΕΕ και η τρόικα είναι λοιπόν «εχθροί» ή εταίροι; Αν είναι «εχθροί», τότε σχετικά εύκολα νομιμοποιούμε ηθικά τη μέθοδο του εκβιασμού -για την αποτελεσματικότητα ισχύουν τα παραπάνω. Εταίροι, δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν αντιπαλότητες, συγκρούσεις, αντίθετα συμφέροντα, ότι υπάρχει μια ταύτιση επιδιώξεων. Αυτό που υπάρχει, σε αντίθεση με τους «εχθρούς» (όπου επίσης δεν υπάρχει αντίθεση σε όλα), είναι μια κρίσιμη, ελάχιστη επαλληλότητα κοινών στόχων, ένας ενιαίος «χώρος» με κανόνες για τη συνύπαρξη και την εκδήλωση των διαπραγματεύσεων, των αντιπαραθέσεων, των συγκρούσεων. Η διαφορά δεν βρίσκεται στην έλλειψη αντιθέσεων αλλά στο πλαίσιο εντός του οποίου θα εκδηλώνονται και θα επιλύονται οι διαφορές.

.

Στην πράξη, είναι η συναίσθηση που έχουν όλοι ότι η διαφύλαξη αυτού του θεσμικού κοινού χώρου, αποτελεί την κόκκινη γραμμή για όλους. Ότι κανένα όφελος ενός μέρους δεν μπορεί να είναι υπέρτερο από την επιβίωση του εταιρικού συμφώνου.

.

Ο χώρος όπου, όπως έλεγε ο Α. Καμύ, έχουμε αποφασίσει να «εκπολιτίσουμε τις συγκρούσεις μας».

.

Αν η ΕΕ θεωρηθεί ως «εχθρός», τότε όλα αλλάζουν. Και οι εκβιασμοί «νομιμοποιούνται» και η ανάγκη διατήρησης της Ένωσης δεν είναι φετίχ. Εύκολα μπορούν να βρεθούν αιτίες, λογικές ή λογικοφανείς, πραγματικές ή προσχηματικές και να χρεωθεί στην άλλη πλευρά η ρήξη.

.

Αν λοιπόν, η μία οδός είναι της ρήξης, η άλλη είναι της διαπραγμάτευσης. Και τι λένε οι δύο πλευρές στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων;

.

«Ο μεγάλος ζωγράφος Degas… είπε μια μέρα στον Mallarme: «Η δουλειά σας είναι διαβολεμένη. Δεν καταφέρνω να κάνω αυτό που θέλω, κι όμως είμαι γεμάτος ιδέες». Και ο Mallarme του απάντησε: «Δεν γίνονται με ιδέες οι στίχοι, αγαπητέ μου Degas. Γίνονται με λέξεις», Πώλ Βαλερύ

.

Στις διαπραγματεύσεις δεν κατατίθενται «ιδέες», αλλά «λέξεις», δηλαδή πολιτικές, επεξεργασμένες, κοστολογημένες, ολοκληρωμένες. Δεν κατατίθενται προθέσεις, επιθυμίες, διακηρύξεις, δόγματα, λογικές, οπτικές, θέσφατα, γενικές αξίες. Κατατίθενται συγκροτημένες, μελετημένες, απολύτως συγκεκριμένες, σαφείς, ρεαλιστικές, πειστικές πολιτικές προτάσεις, μέτρα, προγράμματα, επεξεργασμένα νομοθετήματα, μεταρρυθμίσεις με στόχους και αρχή, μέση και τέλος, κοστολογημένες και χρονικά προσδιορισμένες. Τα αντεπιχειρήματα πάνω στα μέτρα που χρειάζονται για να πετύχουμε τους (δημοσιονομικούς ή άλλους) συμφωνημένους στόχους, είναι τα «ισοδύναμα» σε αυτά που απορρίπτουμε.

.

Και αυτά όλα θέλουν μελέτη, προετοιμασία, χρόνο…

.

Στις 24/5, σε ένα κείμενο εδώ στη Μεταρρύθμιση, είχα προτείνει έναν «οδικό χάρτη», από την επομένη των εκλογών, έως τη σταδιακή αποδέσμευση από το μνημόνιο.

.

Μεταφέρω εδώ, κάποια από τα «βήματα» της όδευσης αυτής:

.

– Η ελληνική κυβέρνηση ενημερώνει ΕΕ και τρόικα για την πρόθεσή της να ζητήσει επανεξέταση του μνημονίου, σεβόμενη τις δεσμεύσεις της χώρας, αλλά παίρνοντας υπόψη και τη θέληση του ελληνικού λαού.

.

– Ζητάει από την ΕΕ και από την τρόικα τον αναγκαίο χρόνο για να ετοιμάσει τις συγκεκριμένες αλλαγές που επιθυμεί να διαπραγματευτεί, και την (ολιγόχρονη) αναστολή της εφαρμογής κάποιων δεσμεύσεων που απορρέουν από το μνημόνιο, μέχρι την επίτευξη μιας νέας συμφωνίας μαζί τους.

.

– Συγκροτεί μια Επιτροπή Επαναδιαπραγμάτευσης του Μνημονίου, η οποία με τη συνδρομή ειδικών σε κάθε επίμαχο θέμα, αλλά και κοινωνικών εταίρων επεξεργάζεται όλο το πακέτο των αναγκαίων αλλαγών, αυτών που θα τεθούν για επαναδιαπραγμάτευση. Η Επιτροπή αυτή μπορεί να στηρίζεται σε πέντε, έστω, βασικές υποεπιτροπές […]

.

– Ξεκινά, μονομερώς, δηλαδή πριν και ανεξάρτητα από την επίτευξη νέας συμφωνίας, η ψήφιση νόμων και η εφαρμογή μέτρων που έχουν αποφασίζει οι Υποεπιτροπές […]

.

– Στο διάστημα αυτό η χώρα ανταποκρίνεται στις διεθνείς υποχρεώσεις της.

.

– Κυβερνητική αντιπροσωπεία ξεκινά διαπραγματεύσεις με ΕΕ και τρόικα, με σκοπό να επιτευχθεί μια νέα συμφωνία μαζί τους.

.

– Η νέα συμφωνία με την ΕΕ και την τρόικα τίθεται υπόψη της βουλής και η ψήφισή της σημαίνει την –και θεσμική- υπέρβαση του υφιστάμενου μνημονίου και της έναρξης μιας νέας φάσης για την τελική απεμπλοκή από το ασφυκτικό καθεστώς στο οποίο βρίσκεται η χώρα.

.

– Η Ελλάδα θέτει σε εφαρμογή τη νέα συμφωνία σε κάθε πτυχή και δέσμευση που έχει αναλάβει, έναντι των οποίων ζητάει και την εκπλήρωση των υποχρεώσεων της τρόικας όπως αυτές προβλέπονται στη δανειακή σύμβαση.

.

Νομίζω ότι είμαστε στην αφετηρία αυτής της διαδρομής. Στις διαπραγματεύσεις πηγαίνεις με ισοδύναμα πακέτα, δεν πηγαίνεις απλώς με «πυγμή», με «τσαμπουκά», με απειλές ότι θα τους συμπαρασύρεις όλους στην καταστροφή…

.

Και αν δεν δεχτούν τα ισοδύναμα μέτρα που θα προτείνουμε; Θα συνεχίζουμε τις διαπραγματεύσεις, ξανά και ξανά και πάντα. Αυτό είναι η ΕΕ, μια συνεχής διαπραγμάτευση όπου καταθέτεις κάθε φορά «κάτι» παραπάνω, κάτι διαφορετικό, κάτι πιο πειστικό.

.

Η άλλη οδός είναι της ρήξης, αμέσως ή λίγο αργότερα, με την …πρώτη ευκαιρία.