Ενα νέο φαινόμενο, με εκρηκτικές διαστάσεις, αναδύθηκε τον τελευταίο καιρό, εκείνο της σχέσης ανάμεσα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και την εξουσία, σε όλες της τις μορφές, πολιτική, δικαστική, νομοθετική.
Σε σχέση με την πολιτική εξουσία, αξίζει να μνημονεύσουμε ορισμένα χαρακτηριστικά περιστατικά:
Πριν από λίγες ημέρες το Facebook, το Twitter και το YouTube «κατέβασαν» αναρτήσεις του προέδρου της Βραζιλίας Μπολσονάρο, που συνιστούσε θεραπείες για τον κορωνοϊό και προσπαθούσε να υποβαθμίσει τη σημασία του σε μια «μικρή γρίπη». Να σημειωθεί ότι η Βραζιλία είναι στην τέταρτη θέση παγκοσμίως σε νεκρούς από τον ιό.
Πρόσφατα, το Twitter προχώρησε στη σήμανση δύο αναρτήσεων του Τραμπ, για την επιστολική ψήφο, ως «πιθανώς παραπλανητικών», με παραπομπή σε ρεπορτάζ σχετικά με τα σχόλιά του.
Οι αντιδράσεις του Τραμπ ήταν καταιγιστικές. Κατήγγειλε ότι το Facebook, το Instagram, το Twitter και το Google ελέγχονται από ακροαριστερούς και ότι αν μπορούσε, θα έκλεινε το Twitter. Προχώρησε ένα βήμα παραπάνω, υπογράφοντας εκτελεστικό διάταγμα που ακυρώνει τη νομική προστασία των εταιρειών που κατέχουν μέσα κοινωνικής δικτύωσης, βάσει του άρθρου 230, ανοίγοντας τον δρόμο για αγωγές και μηνύσεις εναντίον τους.
Οπως σχολίασαν οι New York Times, «το διάταγμα Τραμπ θα μπορούσε να λειτουργήσει αντίστροφα για τον ίδιο, δεδομένου ότι έχει χρησιμοποιήσει το Twitter για να εκτοξεύσει απειλές στους αντιπάλους του». Είναι αξιοσημείωτο ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είχαν δεχτεί σκληρή κριτική για το ότι, ενώ «κατέβαζαν» αναρτήσεις απλών χρηστών, απέφευγαν να αγγίξουν αναρτήσεις πολιτικών ηγετών με εμφανώς παραπλανητικό, ή και ψευδές, περιεχόμενο. Κλασική είναι η περίπτωση της Κίνας, που συστηματικά λογοκρίνει αναρτήσεις αντιφρονούντων.
Βρισκόμαστε μπροστά σε μια κλασική περίπτωση μιας πολιτικής εξουσίας που επιθυμεί να είναι ανεξέλεγκτη. Οχι μόνον αυτό, αλλά και να χρησιμοποιεί, προς όφελός της, με κάθε τρόπο, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δεδομένου ότι, όπως προέκυψε από σχετική έρευνα, περίπου οι μισοί από τους λογαριασμούς του Twitter που υποστηρίζουν το βασικό σύνθημα του Τραμπ «reopen America», είναι ρομπότ. Είναι χαρακτηριστικό ότι τo Twitter απάντησε στο διάταγμα Τραμπ για τα social media με το σχόλιο ότι «απειλεί το μέλλον της ελευθερίας στο Διαδίκτυο».

Μέχρι σήμερα, το μοντέλο που έχει χρησιμοποιηθεί για τις αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι εκείνο της αυτορρύθμισης. Οι πλατφόρμες έχουν τους δικούς τους μηχανισμούς που επιτρέπουν να μη διαχέεται ο λόγος τους μίσους και οι ψευδείς ειδήσεις (fake news). Οι μηχανισμοί αυτοί σίγουρα χρειάζονται βελτιώσεις, αλλά είναι ένα σύστημα που βασικά λειτουργεί. Το να επιχειρήσει να το αλλάξει κανείς, κάνοντας τις εταιρείες νομικά υπόλογες για τις αναρτήσεις των χρηστών, ουσιαστικά ακυρώνει το βασικό χαρακτηριστικό των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που είναι η ελευθερία του λόγου, η δημόσια πλατεία, με τους περιορισμούς που αναφέραμε παραπάνω. Αυτονόητο είναι ότι αν κάποιος θεωρεί ότι προσωπικά θίγεται από αναρτήσεις, μπορεί να προσφύγει δικαστικά εναντίον του συντάκτη του κειμένου.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ήρθαν για να μείνουν. Είναι ο βασικός χώρος κοινωνικής συνάθροισης της ψηφιακής εποχής. Η θωράκισή τους, μέσω αυτορρύθμισης, απέναντι στις θεωρίες συνωμοσίας, τον λόγο του μίσους και τις παραπλανητικές πληροφορίες, είναι απαραίτητη. Δεν χρειάζονται κανέναν «Μεγάλο Αδελφό» για να λειτουργήσουν.
Ο Πέτρος Παπασαραντόπουλος είναι εκδότης και συγγραφέας

Πηγή: www.tanea.gr