Η έξοδος στις αγορές είναι σημαντικό και σοβαρό θέμα. Αλλά το ερώτημα, αν και κατά πόσον το επιτόκιο θα είναι χαμηλότερο από εκείνο με το οποίο δανείστηκε η κυβέρνηση Σαμαρά πριν από τρία χρόνια, στερείται σοβαρότητας.
Όχι μόνον επειδή όλοι ελπίζουμε η ελληνική δημοκρατία να δανειστεί σήμερα με το χαμηλότερο δυνατό επιτόκιο και με ακόμα χαμηλότερα επιτόκια αύριο. Αλλά και διότι η κυβέρνηση, όσο θράσος κι αν διαθέτει, δεν μπορεί ούτε να επαίρεται ούτε να πείσει για επιδόσεις στην οικονομική πολιτική.
Και το να συγκρίνει η κυβέρνηση Τσίπρα τον εαυτό της με τις κυβερνήσεις Σαμαρά -Βενιζέλου στο οικονομικό πεδίο είναι δραματικά εις βάρος της. Όχι επειδή ήταν εξαιρετικές οι προηγούμενες, αλλά γιατί οι κυβερνήσεις Τσίπρα ήταν και είναι απελπιστικά ανεπαρκείς και τοξικές.
Διάγραμμα Ι: Εξέλιξη της διαφοράς επιτοκίου του δεκαετούς ομολόγου Ελλάδας – Γερμανίας ανά τρίμηνο (πηγή Bloomberg)
Επιδόσεις ΣαμαροΒενιζέλων vs ΤσιπροΚαμμένων
Ας δούμε, λοιπόν συγκριτικά τις επιδόσεις των 2 κυβερνητικών περιόδων.
Η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου παρέλαβε το spread (διαφορά επιτοκίου Ελλάδας –Γερμανίας) του δεκαετούς ομολόγου στο 24% (Ιούνιος 2012) και 2 χρόνια μετά το έφτασε στο 4,7% (Ιούνιος 2014). Το spread αυξήθηκε το 4ο τρίμηνο του 2014, καθώς η επέλαση ΣΥΡΙΖΑ σκόρπιζε ανασφάλεια και αβεβαιότητα στις αγορές ομολόγων. Δυόμιση χρόνια μετά, η κυβέρνηση Τσίπρα-Καμμένου μόλις που κατάφερε να αφαιρέσει την επιβάρυνση που προκάλεσε η έλευση και η διαχειριστική της ανεπάρκεια στο κόστος δανεισμού του ελληνικού δημοσίου. Το spread επέστρεψε εκεί που ήταν το καλοκαίρι του 2014, αφού πρώτα εκτινάχθηκε στο 18,5% λίγες μέρες μετά το δημοψήφισμα (8/7/2015) και παρέμεινε σε σχετικά υψηλά επίπεδα τα δύο χρόνια που η κυβέρνηση «διαπραγματευόταν» τις αξιολογήσεις.
Διάγραμμα ΙΙ: Τριμηνιαίο ΑΕΠ – Εποχικά διορθωμένα στοιχεία, Αλυσωτοί δείκτες όγκου, % μεταβολή ως προς το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους, πηγή ΕΛΣΤΑΤ.
Η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου παρέλαβε μια οικονομία που υποχωρούσε με ρυθμό 8,4% και σε δύο χρόνια κατέγραφε τα πρώτα θετικά τρίμηνα. Η κατάσταση δεν ήταν «ευχάριστη», όμως τρίμηνο το τρίμηνο, εξάμηνο το εξάμηνο σημείωνε σταθερή βελτίωση. Μετά ανέλαβε ο ΣΥΡΙΖΑ να βγάλει τη χώρα από τα μνημόνια…
Φυσικά, για να διαβάσεις ένα διάγραμμα υπάρχει πάντα και ο τρόπος Παππά -Φλαμπουράρη.
Σύμφωνα μ’ αυτόν τον τρόπο, επί ΣΥΡΙΖΑ, το 3ο τρίμηνο 2016 το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 2,1% ενώ επί Σαμαροβενιζέλων, το 3ο τρίμηνο του 2012 το ΑΕΠ υποχώρησε κατά 7.9%!!
Quiz: Ποιο διάγραμμα είναι λάθος;
Μοιάζει με ερώτημα σε IQ test, αλλά δεν είναι παρά μια πικρή αλήθεια για τη ζωή μας την περίοδο διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.
Αν σας ρωτούσαν «ποιο από τα 4 διαγράμματα είναι λάθος», χωρίς δισταγμό θα απαντούσατε το (γ). Διότι τα διαγράμματα (α), (β) και (δ) παρουσιάζουν μια συγκεκριμένη κανονικότητα, η οποία στο δεξί τμήμα του διαγράμματος (γ) διαταράσσεται.
Ή, όπως θα ‘λεγε ένα παιδί, «τα τρία έχουν στο αριστερό μέρος τις μπάρες από κάτω και στο δεξί από πάνω, ενώ στο (γ) οι μπάρες είναι κάτω στο αριστερό μέρος αλλά στο δεξί …»
α.
β.
γ.
δ.
Τα διαγράμματα (α)-(δ) απεικονίζουν την εξέλιξη του τριμηνιαίου ΑΕΠ (εποχικά διορθωμένα στοιχεία, αλυσωτοί δείκτες όγκου, % μεταβολή ως προς το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους, πηγή ΟΟΣΑ) για τις χώρες του ευρωπαϊκού νότου (PIGS: Portugal, Italy, Greece, Spain).
Εφιστώ την προσοχή του αναγνώστη στο γεγονός ότι η κλίμακα δεν είναι ίδια σε όλα τα διαγράμματα. Η πτώση του ΑΕΠ το 2012 δείχνει παρόμοια για όλες τις χώρες, αλλά στην πραγματικότητα το ΑΕΠ της Ελλάδας υποχωρούσε με υπερδιπλάσιους ρυθμούς από των υπολοίπων PIGS. Ανεξάρτητα όμως από την ένταση της ύφεσης, που σε μεγάλο βαθμό εξηγείται από το μέγεθος της υπερβολής κάθε χώρας στα χρόνια των παχιών αγελάδων, οι 4 χώρες ακολουθούν παρόμοια πορεία μέχρι το 2014 οπότε και αρχίζουν να καταγράφουν τα πρώτα θετικά τρίμηνα. Από το τέλος του 2014 όμως η πορεία της Ελλάδας αποκλίνει. Η οικονομία της δεν ανακάμπτει, όπως συμβαίνει στις υπόλοιπες χώρες των PIGS. Διότι οι κυβερνήσεις Τσίπρα – Καμμένου που ανέλαβαν το τιμόνι της χώρας στη φάση της ανάκαμψης, τη βύθισαν στο τέλμα. Και το γεγονός πως τώρα διεκδικούν τα εύσημα ότι τη βγάζουν απ΄την κρίση, δεν είναι καν εξοργιστικό. Είναι κρύο ανέκδοτο!
Τα διαγράμματα (α)-(δ) οπτικοποιούν το πόσο καλύτερα μπορούσαμε να είμαστε σε όρους ανάπτυξης, αν είχαμε μια στοιχειωδώς λειτουργική οικονομική διακυβέρνηση τα τελευταία δυόμιση χρόνια. Η υστέρηση αυτή έχει πολύ πιο οδυνηρές συνέπειες από μια τριετία στασιμότητας στην οικονομία. Διότι δεν παραμείναμε στάσιμοι στα ψηλά, όπως η Ιαπωνία αλλά εγκλωβιστήκαμε στον πάτο και μείναμε κολλημένοι εκεί για μια τριετία. Μοιάζει με τη ζημιά που προκαλεί στο δάσος μια μικρή πυρκαγιά, όταν ακολουθεί χρονικά μια μεγαλύτερη καταστροφική πυρκαγιά: εξαφανίζει τους νεαρούς βλαστούς και αποτελειώνει το δάσος.
Η Ελλάδα, λοιπόν, βγαίνει ξανά στις αγορές. Κατά μια έννοια, σπάει τον αποκλεισμό δυόμιση ετών που της επέβαλαν οι αυταπάτες των κυβερνήσεων Τσίπρα-Καμμένου. Αν δεν είχαμε προκαλέσει το «ατύχημα» του 2015, θα δανειζόμασταν εδώ και καιρό με επιτόκια παρόμοια της Πορτογαλίας. Το τρέχον επιτόκιο της Πορτογαλίας στην πενταετία είναι 1,25%, εκεί μπορούσαμε να είμαστε κι εμείς τώρα. Αν πρέπει να γίνει μια σύγκριση, αυτή είναι.
Κι αν όλα πάνε καλά το επόμενο διάστημα, η Ελλάδα μπορεί να επανέλθει στις ράγες της ανάπτυξης απ’ όπου εκτροχιάστηκε πριν από 2,5 χρόνια λόγω άγνοιας και ναρκισσισμού των μηχανοδηγών. Μόνο που για να πάμε μπροστά, για να κινηθούμε γρήγορα στο δρόμο της ανάπτυξης πρέπει να πάρει ο μηχανοδηγός το πόδι του από το φρένο.
Αξίζει, ωστόσο, να πιστώσουμε στους κ.κ. Τσίπρα και Καμμένο τη συνεισφορά τους: ο απόλυτος συμβιβασμός τους με την τρόικα έβαλε ένα όριο στο τέρας του λαϊκισμού που με τόση φροντίδα είχαν εκθρέψει οι λαοφιλείς ηγέτες αυτής της χώρας τις προηγούμενες δεκαετίες. Κι αυτή είναι ίσως η μεγαλύτερη μεταρρύθμιση των μνημονίων. Η οποία, υπό προϋποθέσεις, μπορεί να μετατρέψει ένα στενό μονοπάτι ανάπτυξης σε λεωφόρο ταχείας κυκλοφορίας!