Δεν προσφέρεται σε πολλούς ανθρώπους η ευκαιρία να σηκώσουν στους ώμους τους τη σωτηρία της χώρας τους. Και δεν είναι όλοι οι άνθρωποι ικανοί να αντέξουν ένα τέτοιο βάρος. Από όσους επιλέγουν να το κάνουν, ωστόσο, περιμένουμε να ξεπεράσουν τις όποιες αδυναμίες τους και να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του ιστορικού τους -λόγω της συγκυρίας- ρόλου. Στον Γιώργο Παπακωνσταντίνου δόθηκε αυτή η ευκαιρία.

Ηταν ο πολιτικός που περισσότερο από όλους είχε την ευθύνη για τη διάσωση της οικονομίας και την αποφυγή της χρεοκοπίας της Ελλάδας. Σήμερα εμφανίζεται να είναι δραματικά κατώτερος των περιστάσεων – κατηγορείται ουσιαστικά ότι προέταξε του συμφέροντος της χώρας το οικογενειακό συμφέρον, τον φόβο για τη δική του πολιτική καριέρα. Από την πρώτη στιγμή είχε επισημανθεί ο απαράδεκτος και αντιθεσμικός τρόπος με τον οποίο χειρίστηκε τη λίστα Λαγκάρντ. Ο επιλεκτικός έλεγχος δέκα ονομάτων, επειδή δήθεν ?τι ειρωνεία κι αυτή- δεν είχε εμπιστοσύνη στο ΣΔΟΕ. Κι αργότερα η περίεργη ομολογία ότι έχασε το πρωτότυπο CD και ότι παρέδωσε αντίγραφο στις αρμόδιες υπηρεσίες.

Για να έρθει τώρα η προοπτική του απόλυτου εξευτελισμού αλλά και η διάψευση όσων δεν μπορούσαμε να πιστέψουμε ότι ο ταγμένος φύλακας του δημόσιου συμφέροντος ήταν ο πρώτος που έκανε τα στραβά μάτια για την οικογένεια. Φαντάζομαι ότι και ο ίδιος θα σκέφτεται πόσο διαφορετική μπορούσε να είναι η μοίρα του, αν είχε φερθεί με την υπευθυνότητα που απαιτούσε η θέση του. Αν είχε στείλει από την πρώτη στιγμή τη λίστα στο ΣΔΟΕ και πολύ περισσότερο αν στα πρώτα ονόματα που ελέγχονταν ήταν και αυτά των συγγενών του. Μπορεί να τα έσπαγε με την οικογένεια, μπορεί να είχε αναγκαστεί να παραιτηθεί και ο ίδιος, αλλά θα του είχαμε αναγνωρίσει γενναιότητα και εντιμότητα. Τώρα όλα δείχνουν ότι θα βρεθεί αντιμέτωπος με την Προανακριτική Επιτροπή.

Προφανώς η αποκάλυψη της αλλοίωσης -αν φυσικά αποδειχθεί ότι ευθύνεται ο κ. Παπακωνσταντίνου- θα έχει και πολιτικές παρενέργειες. Ο κ. Ευ. Βενιζέλος δικαίως μπορεί να υποστηρίξει ότι χάρη σ’ αυτόν αποκαλύφθηκε η λαθροχειρία – αυτός ήταν που έδωσε την παραποιημένη λίστα. Πολιτικά ωστόσο θα εξακολουθήσει να έχει πρόβλημα, καθώς υποτίμησε τη σημασία της λίστας και δεν φρόντισε να προχωρήσει ο έλεγχος. Πιο πολύ εκτεθειμένος θα είναι ο κ. Γ. Παπανδρέου. Οχι φυσικά γιατί γνώριζε τη λαθροχειρία, αλλά για την επιεικώς προβληματική επιλογή των συνεργατών του: με ελάχιστες εξαιρέσεις, ο ένας μετά τον άλλον αποδείχθηκαν τραγικά κατώτεροι των περιστάσεων.

Εκτεθειμένο όμως βρίσκεται και το ΠΑΣΟΚ. Σε μια περίοδο που βουλιάζει στις δημοσκοπήσεις, το νέο πλήγμα στην αξιοπιστία του θα κάνει ακόμα πιο δύσκολη -μάταιη πιστεύουν ορισμένοι- την προσπάθεια ανασυγκρότησής του. Μένει να φανεί αν κάτι τέτοιο θα επηρεάσει και τη σταθερότητα της κυβέρνησης. Η σοβαρότερη παρενέργεια, ωστόσο, δεν έχει να κάνει τόσο με το ΠΑΣΟΚ όσο με τη γενικότερη αξιοπιστία του πολιτικού συστήματος και την προσπάθεια προώθησης των μεταρρυθμίσεων που θα μας επιτρέψουν να παραμείνουμε στην Ευρωζώνη.

Ο κ. Γ. Παπακωνσταντίνου υπήρξε για κοντά δύο χρόνια το πρόσωπο που περισσότερο ταυτίστηκε με αυτές τις μεταρρυθμίσεις. Η προσωπική εμπλοκή του στο σκάνδαλο θα δώσει όπλα σε όσους μάχονται τις μεταρρυθμίσεις και θα ενισχύσει εκείνες τις απόψεις που θεωρούν ότι αρκεί να φύγουν οι «κλέφτες πολιτικοί» και όλα θα λυθούν. Θα είναι κρίμα. Γιατί αν κάτι αποδεικνύει η περιπέτεια της λίστας Λαγκάρντ είναι ότι μαζί με τις μεταρρυθμίσεις στην οικονομία χρειάζονται μεταρρυθμίσεις και στην πολιτική. Και ότι αν δεν βάλουμε βαθιά το μαχαίρι στο κόκαλο, τέτοια φαινόμενα θα επαναλαμβάνονται συνεχώς!