«Θα νικήσουν εκείνοι οι λαοί που δεν διστάζουν να σπάσουν και να χάσουν τις ταξικές αλυσίδες» δήλωσε η γενική γραμματέας του ΚΚΕ κυρία Αλέκα Παπαρήγα την περασμένη Τρίτη μετά τη διαδήλωση του ΠΑΜΕ στην Αθήνα. Φαίνεται ότι ο ελληνικός λαός ή καλύτερα ο αθηναϊκός λαός – γιατί, απ’ ό,τι ξέρω, έξω από την πρωτεύουσα οι διαδηλώσεις είναι σπάνιες και εξαιρετικά μικρής έκτασης – δεν είναι διατεθειμένος ούτε να σπάσει ούτε να χάσει τις αλυσίδες του. Η συμμετοχή στις κινητοποιήσεις της περασμένης Τρίτης κατά της Μέρκελ ήταν πολύ μικρή, παρ’ όλο που τα διεθνή μέσα ενημέρωσης επέμεναν να παρουσιάζουν τις καρικατούρες τύπου Μέρκελ-ναζί ως καθολική αντίσταση του ελληνικού λαού. Ούτε οι συνήθεις κουκουλοφόροι εμφανίστηκαν και είναι δυστύχημα που η αποδυναμωμένη στο εξωτερικό χώρα – δίκτυα, λόμπι, γραφεία Τύπου διαλυμένα – δεν μπορεί να δώσει τις πραγματικές διαστάσεις της διαμαρτυρίας.

Αλλά ας επιστρέψουμε στις αλυσίδες. Ερευνες και μελέτες που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια έχουν δείξει ότι στον δυτικό κόσμο οι φτωχοί συντηρητικοποιούνται. Οσο επιδεινώνεται η οικονομική θέση τόσο πιο συντηρητική είναι η στάση. Και δεν αναφερόμαστε μόνο στην ψήφο, γιατί έτσι θα έλεγε κανείς ότι η ψήφος στον ΣΥΡΙΖΑ δεν επιβεβαιώνει τη διαπίστωση. Αναφερόμαστε στη γενικότερη πολιτική συμπεριφορά που κάνει τον πληττόμενο μικροαστό ή μεσοαστό νοικοκύρη να γίνεται πιο ατομικιστής, πιο εσωστρεφής, να προσπαθεί να περισώσει τα κεκτημένα ή να διατηρήσει όσο μπορεί περισσότερα. Δεν είναι τυχαίο ότι σ’ αυτά τα χρόνια του μνημονίου και της τρόικας οι διαδηλώσεις ποτέ δεν ξεπέρασαν από πλευράς συμμετοχής το «μέτριο». Για όσους θέλουν να εντρυφήσουν περισσότερο στο φαινόμενο παραπέμπω και πάλι στο βιβλίο του αμερικανού ειδικού των cultural politics Τόμας Φρανκ «What’s the matter with Kansas?» που δείχνει γιατί οι αμερικανοί φτωχοί ψηφίζουν Δεξιά. Το 1929, με τη βαθιά κρίση, δεν είχαμε επαναστάσεις. Στην Ευρώπη ειδικά είχαμε συντηρητικοποίηση. Επαναστάσεις (εντός ή εκτός εισαγωγικών) στον 20ό αιώνα είχαμε μόνο σε περιόδους μεγάλης ευημερίας και ανάπτυξης. Και αναφέρομαι στις μεγάλες πολιτιστικές επαναστάσεις της δεκαετίας του 1960 (Μάης του ’68 κτλ.) που άλλαξαν τις δυτικές κοινωνίες.