Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός για να διαπιστώσει ότι η αυτοδιοίκηση στη χώρα μας αποτελεί εξάρτημα του συγκεντρωτικού κράτους. Και ο πολίτης και ο αυτοδιοικητικός έχουν δοκιμάσει στο πετσί τους την ταλαιπωρία, τη γραφειοκρατία, τον εκνευρισμό και την απελπισία μαζί με την άσκοπη ταλαιπωρία και την αναποτελεσματικότητα της κρατικής μηχανής.
Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ερευνητής για να συμπεράνει ότι η αυτοδιοίκηση επί μακρόν παρουσιάζει έντονα αναπνευστικά προβλήματα λόγω του ασφυκτικού εναγκαλισμού των κομμάτων, που έχριζαν δημάρχους τους εκλεκτούς τους ανταλλάσσοντας πόστα με ψήφους και παροχές.
Το κράτος και τα κόμματα, λοιπόν, ως συμπληγάδες, συμπίεσαν τις τοπικές κοινωνίες και οδήγησαν σε μια καχεκτική κοινωνία των πολιτών και σε μιαν ευνουχισμένη αυτοδιοίκηση.
Κάτι, όμως, φαίνεται να αλλάζει. Η ελληνική κοινωνία και οι πολίτες άρχισαν να βλέπουν ότι, πάνω στο ζόρι τους, δεν είναι το απρόσωπο κράτος αλλά η τοπική αυτοδιοίκηση αυτή που νοιάζεται και τους συντρέχει στην ανάγκη τους, που τους συμπαραστέκεται και, με λιγοστά μέσα, κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί για να αντιμετωπίσει ή να ανακουφίσει το πρόβλημά τους. Βλέπουν, επίσης, ότι το κομματικό χρώμα δεν αντιστοιχεί στο χρώμα των αναγκών τους κι έτσι, τα τελευταία χρόνια, επιλέγουν όλο και περισσότερο δημοτικά ψηφοδέλτια με νέους ανθρώπους, με φρέσκες ιδέες και χωρίς κομματικές εξαρτήσεις.
Στις πρόσφατες δημοτικές εκλογές πάνω από τα δύο τρίτα ήταν οι νέοι δήμαρχοι και δεκάδες κατέβηκαν ως ανεξάρτητοι.
Από το 2006 συμμετείχα προσωπικά σε ένα δίκτυο αδέσμευτων κινήσεων, από το οποίο αναδείχτηκαν δήμαρχοι μεγάλων πόλεων, οι οποίοι κατέθεσαν μια σειρά προτάσεων για μια μεγάλη μεταρρύθμιση στον χώρο της αυτοδιοίκησης. Σήμερα συγκροτούμε, οι πραγματικά αδέσμευτοι δήμαρχοι, μια νέα προσπάθεια σε όλη τη χώρα για την αποκέντρωση, την αυτονομία, την ανεξαρτησία και την αξιοπρέπεια της αυτοδιοίκησης. Μια πρόταση για μια «Νέα Αυτοδιοίκηση», που φιλοδοξεί να αλλάξει το τοπίο προς όφελος της κοινωνίας και των πολιτών.
Παράλληλα προς τις αλλαγές και τις μεταρρυθμίσεις που διεκδικούμε, εμείς οι αυτοδιοικητικοί έχουμε την ευθύνη να δούμε και τα του οίκου μας, τις δικές μας παθογένειες και στρεβλώσεις. Για παράδειγμα, τα όργανα που μας εκπροσωπούν, οι Περιφερειακές Ενώσεις (ΠΕΔ), και κυρίως η Κεντρική Ενωση Δήμων (ΚΕΔΕ), είναι μικρογραφία της Βουλής, τα πόστα και τα «προνόμια» μοιράζονται μεταξύ των εκλεκτών των κομματικών μηχανισμών σε αγαστή σύμπνοια. Οι μικρότεροι, οι περιφερειακοί δήμοι δεν έχουν λόγο, τα προβλήματά τους δεν βρίσκουν λύση, εκτός κι αν, με αντάλλαγμα υποσχέσεις και «διευκολύνσεις», δηλώσουν υποταγή και προσχώρηση στους ισχυρούς κρατούντες, που, όμως, πλέον λόγω της κρίσης και της κατάρρευσης των πελατειακού συστήματος έχουν καταστεί ανίσχυροι. Γι’ αυτό πρότεινα επανειλημμένα, αλλά σε αυτιά που για ευνόητους λόγους δεν θέλουν να ακούσουν, ότι το κατεστημένο σύστημα εκπροσώπησης, η διάρθρωση και η λειτουργία των ΠΕΔ και κυρίως της ΚΕΔΕ πρέπει να αλλάξουν ριζικά.
Δεν είδα να τα θίγουν καθόλου αυτά τα θέματα οι κατά τα άλλα λαλίστατοι συντάκτες του κειμένου του αυτοαποκαλούμενου «κινήματος της ανατροπής», που εσχάτως ζώστηκαν τα φυσεκλίκια. Μου θύμισαν έντονα το γνωστό κλέφτικο τραγούδι «Εκεί είν’ οι κλέφτες οι πολλοί, όλοι ντυμένοι στο φλουρί. Κάθονται και τρων και πίνουν και την Αρτα φοβερίζουν».
Τι θα ανατρέψουν οι όψιμοι κινηματίες που ουδέποτε συμμετείχαν σε εγχειρήματα μεταρρύθμισης; Και ποιους θα ανατρέψουν οι εκλεκτοί του κατεστημένου που τους εξέθρεψε και τους συντηρεί;
Δυστυχώς γι’ αυτούς, κυρίως για τους φερόμενους ως επικεφαλής, η βαφή με την οποία βάφτηκαν βιαστικά «άσπροι», ήταν φτηνή και γρήγορα άρχισε να ξεβάφει. Το βαθύ μπλε βγήκε στην επιφάνεια. Ο Τύπος βοά για τα χρίσματα και τη μοιρασιά των θέσεων. Τα σούρτα φέρτα στον αρχηγό και στα κομματικά γραφεία δίνουν και παίρνουν, οι υποσχέσεις αλλά και οι πιέσεις επιχειρούν να πειθαναγκάσουν σε «προσχώρηση» δημάρχους που αγωνιούν για πόρους και έργα, για την τύχη των δήμων και των δημοτών τους. Οι πόροι, όμως, και τα έργα θέλουν μόχθο, σχεδιασμό, συνεργασία, συλλογική διεκδίκηση. Δεν χαρίζονται για μια ψήφο, και μάλιστα τώρα που οι υποσχόμενοι δεν έχουν πλέον κάτι να μοιράσουν.
Το εγχείρημα για μια Νέα Αυτοδιοίκηση με πρωταγωνιστικό ρόλο, ισότιμο συνομιλητή της κεντρικής εξουσίας και ισχυρό παίκτη στην ανασυγκρότηση της χώρας και των τοπικών κοινωνιών ξεκινάει από την αλλαγή στα όργανα και τους θεσμούς της αυτοδιοίκησης. Τα «άσπρα» -αδέσμευτα από κόμματα- ψηφοδέλτια, που θα διεκδικήσουν ισχυρή παρουσία στις ΠΕΔ και στην ΚΕΔΕ ταυτίζονται με την προσπάθεια για την ενίσχυση της δύναμης και της αξιοπρέπειας της αυτοδιοίκησης. Τα ψηφοδέλτια αυτά στηρίζονται από δημάρχους με διαφορετικές ιδεολογικές αναφορές, αλλά με κοινή στόχευση για ανατροπή της αρρωστημένης αντίληψης να προηγούνται τα κομματικά αλισβερίσια και συμφέροντα από τις ανάγκες και τα συμφέροντα των τοπικών κοινωνιών. Είμαστε πεπεισμένοι ότι έφτασε επιτέλους η ώρα, το επιβεβαιώνει η κοινή γνώμη, το αποζητά το λαϊκό αίσθημα, να γίνει επιτέλους η αυτοδιοίκηση αρωγός των πραγματικών τοπικών αναγκών και όχι υποχείριο του κεντρικού κράτους. Αυτό επιδιώκει η καινούργια μας πρωτοβουλία για ριζική αλλαγή συσχετισμών στην ΚΕΔΕ και ευελπιστώ ότι με τη βοήθεια όλων θα καταφέρουμε να το πετύχουμε στις επερχόμενες αρχαιρεσίες της αυτοδιοίκησης.