Τον προσεχή Σεπτέμβριο, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την εκλογική νίκη του Σοσιαλιστικού Κόμματος και του Edi Rama, στην γειτονική Αλβανία.
Η Κυβέρνηση Rama, ανέλαβε την εξουσία μετά από μία 8ετία διακυβέρνησης από τον Sali Berisha και το Δημοκρατικού Κόμματος-PD), η οποία ήταν ομολογουμένως, καλύτερη και πιο «σοβαρή», από εκείνη της περιόδου που ακολούθησε την κατάρρευση του κομμουνιστικού καθεστώτος, όμως, παρέμειναν έντονα, τα συναφή με την διαφθορά και την θεσμική οργάνωση του Κράτους προβλήματα. Παραλλήλως, οι οικονομικοί δείκτες δεν βελτιώθηκαν ουσιαστικά και η ανεργία εκτοξεύθηκε σε ακόμη πιο υψηλά επίπεδα, με αποτέλεσμα η Αλβανία να παραμένει ως το πιο πτωχό κράτος στην Ευρώπη.
Με αυτά τα δεδομένα και με κεντρικό σύνθημα του Σοσιαλιστικού Κόμματος την «Rilidje» (Αναγέννηση), με άμεση παραπομπή στο κίνημα της Αλβανικής Αναγέννησης, που απετέλεσε συστατική αιτία ίδρυσης του Αλβανικού Κράτους), η συντριπτική νίκη της συμμαχίας του PS (Σοσιαλιστικό Κόμμα Αλβανίας) στις εκλογές του 2013, με ποσοστό 58% έναντι του 39,8% της συντηρητικής συμπαράταξης του Berisha, ήταν όχι απλά αναμενόμενη αλλά και η τυπική επιβεβαίωση της απόφασης του Αλβανικού λαού για αλλαγή.
Στον πρώτο αυτόν, χρόνο διακυβέρνησης κατά γενική εκτίμηση, η επιλογή των Αλβανών πολιτών δικαιώνεται. Ο νέος Πρωθυπουργός, έχει την πολιτική βούληση και υλοποιεί με σθένος μία ουσιαστική, αποτελεσματική πολιτική, προκειμένου να εφαρμοσθούν οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις και να προσεγγίσει το Αλβανικό Κράτος τις δημοκρατίες της Δυτικής Ευρώπης, ώστε να διατηρηθεί ο Ευρωπαϊκός προσανατολισμός της χώρας. Ο δρόμος προς την ΕΕ, άνοιξε για την Αλβανία το 2003, όταν η Ευρωπαϊκή Σύνοδος Κορυφής της Θεσσαλονίκης έθεσε δώδεκα κριτήρια προς εκπλήρωση ώστε η χώρα αυτή να λάβει καθεστώς υπό ένταξη χώρας? απόφαση που ανακοινώθηκε από τον απερχόμενο Πρόεδρο της Comission, Κο Barozo, στο Αλβανό Πρωθυπουργό.
Σήμερα, τα τέσσερα από τα κριτήρια αυτά είναι πλήρως ικανοποιημένα, ενώ και για τα υπόλοιπα οκτώ, η μέχρι σήμερα πορεία δικαιολογεί, απολύτως, αισιόδοξες προβλέψεις. Κατά τον τρόπο αυτό, η Αλβανία και παρά τις Βρετανικές αντιρρήσεις και επιφυλάξεις, έλαβε το καθεστώς της υπό ένταξη χώρας, κατά την τελευταία Σύνοδο της ΕΕ και πάλι υπό Ελληνική Προεδρία. Σημαντικό ρόλο στην απόφαση αυτή, έπαιξαν αφ’ ενός, το ότι η Αλβανία είναι ήδη μέλος της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας και αφ’ ετέρου, το γεγονός ότι οι τελευταίες εκλογές διενεργήθηκαν με αποδεκτό για τα Ευρωπαϊκά πρότυπα τρόπο, σε πνεύμα ελευθερίας επιλογών και δημοκρατικής, αδιάβλητης διαδικασίας. Επίσης, δεν πρέπει να υποτιμάται το σημείο της ομαλής μεταβίβασης της εξουσίας από τον απερχόμενο Πρωθυπουργό, με την αδιαμαρτύρητη αποδοχή του αποτελέσματος, γεγονός που πρώτη φορά συνέβη από την πτώση του καθεστώτος. Προσωπικά, θεωρώ ότι δεν υπάρχει εχέφρων νους στην περιοχή που δεν θα αξιολογήσει θετικά αυτή την εξέλιξη.
Η Ευρωπαϊκή ομπρέλα είναι η μόνη άμυνα των πολιτών των Δυτικών Βαλκανίων απέναντι σε συγκρούσεις, εθνικιστικές ανοησίες και πάθη, τα οποία, συχνά, καταλήγουν σε ροές αίματος? δεν χρειάζεται να τονισθεί ή ανάγκη της ειρηνικής συνύπαρξης, ως κύρια προϋπόθεση για κάθε προοπτική ανάπτυξης και ευημερίας. Συνεπείς με αυτή την αντίληψη, είναι οι δηλώσεις του Βελιγραδίου και οι διατυπώσεις του Σέρβου Προέδρου, προς τον Κο Barozo, όταν ο τελευταίος μετέβη στην Σερβική Πρωτεύουσα, αμέσως μετά, την επίσκεψή του στα Τίρανα. Δείγματα για ουσιαστικές προθέσεις επ’ αυτού, ανιχνεύονται και από το Βελιγράδι και από την Κυβέρνηση Rama, προκειμένου να συνεχισθεί με ταχύτερους ρυθμούς η προσπάθεια προσέγγισης των δύο πλευρών, που ξεκίνησε από την περίοδο 2003-2004.
Την ίδια προσήλωση στην επίτευξη των στόχων που έθεσε διά των προγραμματικών δεσμεύσεων, ο Edi Rama -«Έντι» για τους πολίτες της χώρας του-, επιδεικνύει και στην άσκηση των πρωθυπουργικών του καθηκόντων. Κατ’ αρχάς, κρίνεται ως θετική η απόφασή του για ασυμβίβαστο της κοινοβουλευτικής ιδιότητας με την ανάληψη υπουργικών καθηκόντων από τα στελέχη της Κυβέρνησής του. Ακόμη και όσοι αιρετοί ανέλαβαν υπουργικά καθήκοντα, αποδέχθηκαν την θέσπιση του ασυμβίβαστου και δίχως κανενός είδους δυσθυμία, υπέβαλαν την παραίτησή τους από την βουλευτική τους έδρα.
Αταλάντευτη εμφανίζεται η σημερινή Κυβέρνηση των Τιράνων στην εφαρμογή του Νόμου, προς κάθε κατεύθυνση, κάτι που αποτελούσε μέχρι σήμερα την πλέον καθοριστική παθογένεια της Αλβανικής Πολιτείας και συνιστά, ίσως, την μεγαλύτερη πρόκληση για το πολιτικό σύστημά της.
Δίχως κανέναν δισταγμό, «καθάρισε» σε πρώτη φάση τα παράλια της χώρας από κάθε αυθαίρετο κτίσμα, ανεξαρτήτως αξίας ή ιδιοκτησίας. Το πλέον ενδεικτικό παράδειγμα αποτελεί η Αυλώνα –στην οποία ο Rama διατηρεί την κοινοβουλευτική του έδρα-, όπου με εντολή του κατεδαφίσθηκαν, μεταξύ άλλων, μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, αξίας πολλών εκατομμυρίων ευρώ, οι οποίες ήταν αυθαίρετες κατασκευές, σε καταπατημένη δημόσια έκταση.
Για την πληροφόρηση του αναγνώστη πρέπει να αναφερθεί ότι σε μεγάλη έκταση, μετά την πτώση του καθεστώτος, όποιος είχε την δυνατότητα καταπατούσε δημόσιες εκτάσεις και νομιμοποιούσε, εκ των υστέρων, την ιδιοκτησία με αμφίβολης εγκυρότητας πιστοποιητικά ιδιοκτησίας και γνωμοδοτήσεις των τοπικών αρχών και στην συνέχεια αποφάσεις των δικαστηρίων. Ας σημειωθεί ότι, μία εξ αυτών των μονάδων ανήκε σε στέλεχος του PD (Δημοκρατικό Κόμμα του Berisha), ο οποίος είναι σήμερα Δήμαρχος Τιράνων και μία άλλη σε σημαντικό πρόσωπο με ενασχόληση στην γκρίζας ζώνης της οικονομίας.
Το θεσμικό πλαίσιο για την ιδιοκτησία της γης, είναι μια ακόμη πρόκληση για την Αλβανική Πολιτεία και την Κυβέρνηση Rama και τούτο διότι αποτελεί ένα από τα κριτήρια που έθεσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ενταξιακή πορεία της Αλβανίας. Το σημερινό, θεσμικό πλαίσιο αφήνει πολλά περιθώρια για αδικίες και τροφοδοτεί την διαφθορά, όχι μόνον σε επίπεδο διοίκησης, αλλά και της Δικαιοσύνης? ευνοήτως απασχολεί μεγάλο τμήμα του πληθυσμού, μιας και μέχρι τώρα σε σημαντικό βαθμό επικρατούσε το δίκαιο του οικονομικά ισχυροτέρου.
Η κατάσταση αυτή είχε οδηγήσει πολλούς Αλβανούς σε προσφυγές στο Διεθνές Δικαστήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Στρασβούργου. Στις προγραμματικές εξαγγελίες του Σοσιαλιστικού Κόμματος, υπάρχει η δέσμευση για την δίκαιη και αδιάβλητη επίλυση του θέματος των ιδιοκτησιών και των αποζημιώσεων και ήδη κατετέθη στο Κοινοβούλιο το σχετικό, σχέδιο δράσης, το οποίο και έγινε αποδεκτό από την ΕΕ και απεδέχθη το πάγωμα της εξέτασης των προσφυγών.
Μία ακόμη ένδειξη αλλαγής νοοτροπίας της εξουσίας υποδεικνύει το σημείο όπου οι αλλαγές στην ιεραρχία της Δημόσιας Διοίκησης, Σωμάτων Ασφαλείας και Ενόπλων Δυνάμεων, δεν ακολούθησαν την πρακτική των προηγουμένων Κυβερνήσεων, αλλά έγιναν με μέτρο, αιτιολογημένες και με αξιολόγηση, στέλνοντας προς πάσα κατεύθυνση το μήνυμα, ότι το Κράτος δεν είναι λάφυρο, ενώ σύντομα αναμένεται η ψήφιση και έναρξη εφαρμογής του δημοσιοϋπαλληλικού κώδικα.
Ενδεικτική της αποφασιστικότητας του Πρωθυπουργού προκειμένου να επιβληθεί η τάξη και την πλήρη επαναφορά στην νομιμότητα, είναι και η εξέλιξη στο θέμα που ανέκυψε στο Lazarati. Μία κωμόπολη κοντά στα Ελληνικά σύνορα από την πλευρά του Αργυροκάστρου, της οποίας οι κάτοικοι επιδίδονται σε ασχολίες παρόμοιες με εκείνες των κατοίκων στα Ζωνιανά. Η Αλβανική αστυνομία με μία πρωτοφανή σε μέγεθος επιχείρηση, συγκρούεται με τις ντόπιες συμμορίες. Αυτό το εγχείρημα ουδείς ανέμενε να υλοποιηθεί και ακόμη περισσότερο πιθανολογούσε, την επιτυχή κατάληξη.
Όλα αυτά, δικαιώνουν μέχρι στιγμής αυτή τις προσδοκίες των πολιτών και καλλιεργούν αισιόδοξες σκέψεις για την συνέχεια. Παρεμβάσεις που απαιτούνται στον τομέα της Δικαιοσύνης, σύμφωνα με συνομιλητές, είναι στις άμεσες προτεραιότητες του Rama και δεν υπάρχουν αμφιβολίες ότι θα δράσει εξ ίσου άμεσα και αποτελεσματικά, μιας και το Αλβανικό Σύνταγμα επιτρέπει, με την κατάλληλη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, την πραγματοποίηση των αναγκαίων θεραπευτικών παρεμβάσεων.
Εν κατακλείδι, αδιαμφισβήτητα, ο πρώτος αυτός χρόνος διακυβέρνησης Rama στην γειτονική χώρα, έχει απολύτως θετικό πρόσημο στον απολογισμό του και σηματοδοτεί την απόλυτη βούληση της πολιτικής ηγεσίας ώστε να εισέλθει η Αλβανία στην οριστική πορεία της Ευρωπαϊκής της προοπτικής ως μια σύγχρονη, φιλελεύθερη, δυτική δημοκρατία. Αυτό αποτελεί, αναμφισβήτητα, θετική εξέλιξη για ολόκληρη την περιοχή της Βαλκανικής και μέχρις ενός βαθμού και της ΝΑ Μεσογείου και συνακολούθως για τις Ελληνικές υποθέσεις.
Επί αυτού, αξίζει ν αναφερθεί η υλοποίηση, με ταχείς ρυθμούς, των έργων του αγωγού φυσικού αερίου TAP (Trans Adriatic Pipeline), γεγονός που επιβεβαιώνεται από την δημοσίευση στην εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων της προκύρηξης του διαγωνισμού για την προμήθεια 4 υπερσυμπιεστών για τον αγωγό, με δύο από αυτούς να εγκαθίστανται στην Ελλάδα (Κήπους) και δύο στην Αλβανία (Δυρράχιο).
Είναι προφανές ότι τα Ελληνικά και Αλβανικά συμφέροντα –και πολύ ορθά-, διαπλέκονται και αλληλοεξαρτούνται. Οποιαδήποτε διαφορά μεταξύ κρατών επιλύεται ευκολότερα και δικαιότερα μεταξύ φίλων και εταίρων εντός της Ευρωπαϊκής οικογένειας. Συνεπώς, η υποστήριξη και συνέργεια της ελληνικής πλευράς στην προσπάθεια αυτή, εκσυγχρονισμού της Αλβανίας, δεν πρέπει να απουσιάζει, αλλά, να είναι περισσότερο αισθητή και ενεργός.