Οι αγορές χρήματος είναι «καλές, κακές και άσχημες» και στο καπιταλιστικό σύστημα χρειάζεσαι τον δανεισμό (ακόμη και σε περίπτερο να έχεις κάνει κουμάντο το γνωρίζεις). Βγήκαμε στις αγορές με την έκδοση ομολόγων [1] μετά από τέσσερα επίπονα χρόνια.
Με την ευκαιρία, το πρόβλημα στον «χρηματοπιστωτικό καπιταλισμό» ξεκίνησε, όταν η έννοια της αγοράς που παράγει αγαθά, αντικαταστάθηκε από την έννοια των αγορών που παράγουν χρήμα. Και το χειρότερο: παράγουν χρήμα από το τίποτα, χωρίς κανόνες και χωρίς κανέναν έλεγχο. Στις δε τράπεζες, συμβαίνει το παράδοξο, οι ζημιές τους να είναι δημόσιες και τα κέρδη ιδιωτικά.
Η Αμερική κατάφερε να εξάγει την τραπεζική της κρίση, που προέκυψε ως αποτέλεσμα των στεγαστικών δανείων του 2007-8, στην Ευρώπη? ταυτόχρονα, όμως, συνέχισε να τυπώνει χρήμα υπό την ηγεσία του Ben Bernanke. Από το περίφημο μονοδόλαρο μέχρι το εκατοδόλαρο, σε μεγάλες ποσότητες μάλιστα.
Οι ταινίες του Χόλιγουντ πάντα δείχνουν το χρήμα να ρέει και σε γεμάτες τσάντες. Η κρίση στην Ευρώπη, όμως, καθώς μετεξελίχθηκε σε κρίση χρέους, λύγισε τους αδύνατους κρίκους-κράτη στον Νότο με ελλειμματικούς προϋπολογισμούς και, γονάτισε τους πάντες.
Η σχέση που έχουν οι άνθρωποι με το χρήμα και το πόσο σαιξπηρική αυτή είναι, θα φανεί σε περίοδο κρίσης καθαρά και όχι σε εποχή παχιών αγελάδων… Ο υπέρμετρος ιδιωτικός δανεισμός (χέρι-χέρι με τον κρατικό) που έλαβε χώρα στην Ελλάδα οφείλεται κυρίως στο ότι ο δανεισμός ήταν εύκολος και ο σεβασμός για το χρήμα σχεδόν μηδαμινός.
Οι άνθρωποι επίσης, όταν έγινε η μετάβαση από τα εθνικά νομίσματα στο ευρώ, γέμισαν κέρματα που όμως ήταν πολύ ακριβά και δεν ήταν συνηθισμένοι όπως οι Γερμανοί που είχαν το μάρκο σε κέρμα.
Θα ήταν ευχής έργο, η επάνοδος στις αγορές χρήματος (οριστικός τάφος του Grexit [2] και τρόπον τινά «λαφαζάνειος εφιάλτης»), να συνδεθεί με την κυκλοφορία του μονόευρω και δίευρω σε χαρτονόμισμα. Να διορθωθεί επιτέλους το αρχικό λάθος στο πρότζεκτ του ευρώ.
Θα μπορούσε η πράξη αυτή από μόνη της να μειώσει την ανεργία, την βαθιά ανισότητα και την φτώχεια στην οποία έχει περιέλθει ένα κομμάτι της κοινωνίας; Βεβαιότατα όχι, αλλά, μακροπρόθεσμα η σωστή αξία και χρήση του χρήματος θα βοηθήσει στην ψυχολογία και την υπευθυνότητα των πολιτών! Έτσι, εμμέσως πλην σαφώς, φροντίζουμε τη συνέχεια και τη διάρκεια της χώρας, αλλά και της ευρωζώνης των 18 μελών.
Εφόσον μιλάμε για την πολιτισμική Ευρώπη πρώτα των λαών, και μετά των αγορών ή των τραπεζών, η φρέσκια κίνηση αυτή, θα περιορίσει και τον αυξανόμενο ευρωσκεπτικισμό.
Το οικονομικό ζήτημα/κόστος που προφανώς προκύπτει από τα προτεινόμενα χαρτονομίσματα, θα αντισταθμιστεί από το όφελος και από την σταδιακή απόσυρση των κίτρινων χαρτονομισμάτων των €200 και των μωβ των €500, κάτι που ήδη συντελείται. Η πολιτική ηγεσία δεν μπορεί να είναι υπηρέτης της οικονομικής ελίτ, αλλά υπηρέτης του λαού και πρέπει να ορμήσει σαν τίγρης στην εν Φρανκφούρτη εδρεύουσα Ε.Κ.Τ. γι’ αυτό το θέμα.
«Μήπως άραγε είναι χαζοί ή γραφικοί οι Αμερικάνοι που έχουν ανελλιπώς το μονοδόλαρο σε κυκλοφορία;» Πολύ αμφιβάλλω, ίσα-ίσα είναι ένα δείγμα για το αντίθετο. Κοντολογίς, το ερώτημα που προκύπτει είναι: «Γιατί κάτι τόσο αριστοτελικά λογικό, που θέλουν τόσοι πολλοί σε μία δημοκρατία, δεν μπορεί να γίνει;»
Είναι και μέρες ευρωεκλογών και ίσως μια καλή ευκαιρία να τεθεί επί τάπητος και εκ νέου το θέμα αυτό, ώστε να κυκλοφορήσουν σε χαρτί το μονόευρω και δίευρω και να πάρουν την βαρύτητα που τους ανήκουν. Ταυτόχρονα, η έξοδος στις αγορές, να αποκτήσει με το πέρασμα του χρόνου όχι μόνο συμβολισμό, αλλά και απτά αποτελέσματα, ορατά ιδίοις όμμασιν για τους πολίτες μέσα σε κάθε πορτοφόλι.
——————————-
[1] Μακάρι βέβαια, να βγαίναμε στις αγορές υπό το ελληνικό Δίκαιο και όχι υπό το αγγλικό, που λειτουργεί υπέρ της απόλυτης ισχύος και βούλησης του δανειστή. Αλλά, αυτό αποτελεί ατυχή συνέπεια, της προηγούμενης θετικής διαγραφής των 130 δισ. ευρώ από το χρέος.
[2] Ο κ. Καρακούσης σε πρόσφατο άρθρο του με τον εύγλωττο τίτλο: «Σκίστε τα πτυχία σας!» κατονομάζει τον Βαρουφάκη, αλλά σίγουρα υπονοεί μεταξύ άλλων τους Joseph Stiglitz, Nouriel Rοubini, Paul Krugman, κ.λπ. Όλοι τους, είτε προέβλεψαν έξοδο απ’ το ευρώ ή το είδαν σαν την μόνη λύση, χωρίς να ζυγίσουν καλά την αντοχή της αθηναϊκής πολιτικής ηγεσίας –που σε μέγιστο βαθμό προέρχεται και από την ενοχή της– ώστε να κρατήσει τη χώρα στο ευρώ.