Η πρώτη ψηφοφορία για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας πιστοποίησε αυτό που όλοι γνωρίζαμε: την παντελή αδυναμία του πολιτικού μας συστήματος να συνεννοηθεί. Το ότι όλες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως ο ελληνικός λαός επιθυμεί ακριβώς το αντίθετο, απλώς πιστοποιεί την αναντιστοιχία της πολιτικής με τις πραγματικές ανάγκες της χώρας. Οι λόγοι είναι πολλοί.
Από τους πιο σημαντικούς είναι το εικαζόμενο κομματικό συμφέρον. Ο ΣΥΡΙΖΑ, κατά κύριο λόγο, θεωρεί ότι έχει σήμερα, τώρα, μπροστά του, τη μεγάλη ευκαιρία να καταλάβει την εξουσία. Δεν ρισκάρει αναβολές. Τα στελέχη του μάλιστα -και μιλάμε για τον στενό κύκλο, όχι τις μετεγγραφές ευκαιρίας- βλέπουν ή φαντάζονται τις εξελίξεις με όρους Ιστορίας. Αν δεν είναι ρεβάνς για τον Εμφύλιο, είναι σίγουρα μια ιστορική καμπή – μια αριστερή κυβέρνηση που θα αλλάξει την πορεία της χώρας, αν όχι της Ευρώπης.
Προφανώς τα πράγματα θα μπορούσαν να αντιμετωπίζονται πολύ διαφορετικά. Θα ήταν για παράδειγμα προς το συμφέρον του ΣΥΡΙΖΑ να εκλέξουμε Πρόεδρο, να κλείσει η κυβέρνηση τη συμφωνία με την τρόικα, να πάρει την προληπτική γραμμή χρηματοδότησης και να κερδίσει μετά τις εκλογές ο κ. Τσίπρας σε συνθήκες οικονομικής ανάκαμψης και χωρίς τον φόβο των αγορών. Αλλά βέβαια ο καθένας βλέπει τα πράγματα με τον δικό του τρόπο σκέψης. Η πραγματικότητα προσαρμόζεται στη θεωρία.
Ο δεύτερος λόγος για την αδυναμία συνεννόησης σχετίζεται με την πολιτική μας κουλτούρα. Το ότι έχουμε μάθει κάθε συμβιβασμός να θεωρείται προδοσία. Το ότι θέλουμε οι πολιτικοί μας να είναι τσαμπουκάδες και να ξέρουν να χτυπάνε το χέρι στο τραπέζι. Το ότι πιστεύουμε πως όλα συμφωνούνται στο παρασκήνιο, οι πάντες εξαγοράζονται. Πως πολιτική είναι ένα διαρκές αλισβερίσι, μια συνωμοσία όλων εναντίον όλων. Κάνω πολιτική σημαίνει καταγγέλλω. Καταγγέλλω το παλιό, το σάπιο, ενίοτε το νέο, την υποτέλεια, πάντως καταγγέλλω. Η έννοια εμπιστοσύνη είναι άγνωστη και βέβαια χωρίς ένα ελάχιστο επίπεδο εμπιστοσύνης η συναίνεση δεν είναι ποτέ δυνατή.
Ενας τρίτος λόγος είναι η ποιότητα του ανθρώπινου δυναμικού που μας εκπροσωπεί. Τέτοιες σοφιστείες και ιδεολογικοί σαλτιμπαγκισμοί προκειμένου να δικαιολογηθούν τα αδικαιολόγητα ασφαλώς δεν έχουν ξανακουστεί. Πρώτη φορά ακούσαμε βουλευτή να ψηφίζει κατά το 20% της άποψής του(!), όπως πρώτη φορά ακούσαμε βουλευτή να διεκτραγωδεί τις επιπτώσεις πρόωρων εκλογών, αλλά να μην ψηφίζει για να μη δικαιώσει όσους υποστηρίζουν ότι οι βουλευτές εξαγοράζονται. Με τούτα και με κείνα το εθνικό συμφέρον το πήρε το ποτάμι.
Ομως ο πιο σοβαρός λόγος είναι ότι για πρώτη φορά στη μεταπολίτευση, κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση μοιάζει να υιοθετούν αποκλίνουσες εθνικές στρατηγικές. Ορισμένοι θα αναζητήσουν ίσως αναλογίες με τον Ανδρέα Παπανδρέου και την ΕΟΚ το 1981. Αλλά τότε είχε ήδη αλλάξει θέση και μιλούσε για ειδική σχέση που κατέληξε στη μεγάλη διπλωματική επιτυχία των Μεσογειακών Προγραμμάτων – τον πρόδρομο του σημερινού ΕΣΠΑ. Σήμερα ισχύει το αντίστροφο. Στα λόγια ο κ. Τσίπρας είναι υπέρ του ευρώ. Οι θέσεις του ωστόσο αφήνουν διάπλατη, αν δεν κάνουν αναπόφευκτη, την έξοδο.
Ως προς τον δεύτερο στρατηγικό πυλώνα της χώρας, το ΝΑΤΟ, οι πιο πρόσφατες δηλώσεις του κ. Τσίπρα είναι του τύπου «ανήκομεν εις την Δύσιν». Η επίσημη θέση του ΣΥΡΙΖΑ όμως είναι υπέρ της εξόδου και πολλοί βουλευτές του έχουν κάνει ανάλογες δηλώσεις. Προ ημερών εξάλλου η ISKRA του κ. Λαφαζάνη έγραφε για στρατηγική συμμαχία με τη Ρωσία, ενώ ένας από τους οικονομικούς του φωστήρες επανέφερε ζήτημα δανεισμού από τον κ. Πούτιν. Το ότι η θέση αυτή διατυπώθηκε με τα ρωσικά επιτόκια στο 17% και τους Ρώσους να αδειάζουν τα ράφια των σούπερ μάρκετ, απλώς προσθέτει την απαραίτητη πινελιά φαρσοκωμωδίας.
Το ζήτημα βέβαια καταλήγει στο τι θα κάνει τελικώς ο ΣΥΡΙΖΑ αν βρεθεί σε θέση εξουσίας. Κι όπως συνήθως συμβαίνει σε μεγάλες αναταράξεις, οι εξελίξεις μπορεί να μην είναι γραμμικές. Ενας ΣΥΡΙΖΑ σε οικονομικό αδιέξοδο κάλλιστα θα μπορούσε να διεκδικήσει τη στήριξη του ΚΚΕ, με αντάλλαγμα έναν ριζικό στρατηγικό αναπροσανατολισμό. Ο κ. Λαφαζάνης το προπαγανδίζει ανοικτά. Μια Βενεζουέλα της Μεσογείου. Αυτά είναι σοβαρά πράγματα. Για Πρόεδρο θα μιλάμε τώρα;