Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε Ισλαμικό τέμενος (τζαμί) από τον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν αποτελεί μια βέβηλη πράξη, πρόκληση για όλη τη πολιτισμένη ανθρωπότητα. Το μνημείο του Ιουστινιανού (537) έχει αναδειχθεί σε οικουμενικό σύμβολο αξιών, θρησκευτικής ελευθερίας και συνεννόησης. Η ενέργεια αυτή του Τούρκου προέδρου εγγράφεται-στην εσωτερική της πτυχή-στην προσπάθειά για την ικανοποίηση των πλέον ακραίων εθνικιστικών τμημάτων της τουρκικής κοινωνίας ως μέρος της διαδικασίας για την ισλαμοποίηση της χώρας, οριστική ακύρωση του κεκτημένου του Κ. Αττατούρκ για τον κοσμικό (secular) χαρακτήρα του Τουρκικού κράτους και αναβίωση της αυτοκρατορίας . Να σημειώσουμε ότι, όπως λέγει και ο S. Cagaptay, ο Αττατούρκ, αν και νεκρός, παραμένει ο μεγάλος αντίπαλος του Ερντογάν. Με τελικό στόχο την ενίσχυση και της δημοτικότητας του. Αλλά η ενέργεια αυτή παραβιάζει τους κανόνες της UNESCO η οποία έχει εδώ και τριαντα-πέντε περίπου χρόνια κηρύξει την Αγία Σοφία ως “παγκόσμιο πολιτιστικό μνημείο” του οποίου η Τουρκία οφείλει να προστατεύσει την ταυτότητα και ιστορικότητα. Κάτι που βεβαίως δεν κάνει με την μετατροπή της σε τζαμί. Και το ακόμη χειρότερο, η ενέργεια αυτή ανοίγει ένα χάσμα ανάμεσα στη Χριστιανοσύνη και το Ισλάμ τη στιγμή ακριβώς που αυτό που χρειαζόταν ως μια κίνηση αποφυγής της “σύγκρουσης των πολιτισμών” τύπου S. Huntington ήταν η οικοδόμηση γεφυρών και συνεννόησης.
Η απαράδεκτη απόφαση του Τούρκου προέδρου εμφανίζεται να απομακρύνει την Τουρκία ακόμη περισσότερο από το Ευρωπαϊκό και ευρύτερο Δυτικό σύστημα αξιών και θεσμών. Εκτός εάν ( ένα σημαντικό εάν- αλλά αυτή ειναι η υπόθεση που διακινδυνεύω για την εξωτερική πτυχή της αποφασης ) ο Ερντογάν προχώρησε στη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί (και) ως μέρος του σχεδίου ικανοποίησης των πλέον ακραίων αντιδυτικών εθνικιστικών τμημάτων της τουρκικής κοινωνίας προκειμένου να επαναπροσεγγίσει θεσμικά την Ευρώπη και τη Δύση. Το σενάριο αυτό μπορεί να ακούγεται κάπως αντιφατικό και οξύμωρο αλλά μάλλον δεν είναι. Ο Ερντογάν επιδιώκει τώρα με τη νέα ταυτότητα της Τουρκίας την επαναπροσέγγιση με την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Δύση ευρύτερα, κάτι που ο υπουργός Εξωτερικών Μ. Τσαβούσογλου το λέει ανοιχτά σε κάθε ευκαιρία (πρόσφατα στη συνάντησή του με τον Ύπατο Εκπρόσωπο για την εξωτερική πολιτική της ΕΕ Ζ. Μπορέλ – Άγκυρα 7/7). Και ο Ερντογάν θέλει επαναπροσέγγιση καθώς η εναλλακτική πολιτική για την ανάδειξη της Τουρκίας σε περιφερειακή δύναμη στο χώρο (αλλά όχι αποκλειστικά) της Μ. Ανατολής δεν αποδίδει τα προσδωκόμενα (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η Τουρκία δεν έχει κερδίσει σε όρους ισχύος). Ο μόνος σύμμαχος της Τουρκίας στο χώρο παραμένει το Κατάρ και η προσπάθεια να εδραιώσει κάποια παρουσία στη Λιβύη. Και τούτο καθώς η οικονομία της Τουρκίας χειροτερεύει και για τη σωτηρία της μόνο η Ευρώπη/Δύση θα μπορούσε να συνδράμει. Και είναι ενδιαφέρον ότι παρά τα προβλήματα η Τουρκία εξακολουθεί να έχει μεγαλύτερη απήχηση στην Ευρώπη/Δύση κυρίως γιατί η τελευταία την έχει ανάγκη.
Έτσι η Ευρώπη από την πλευρά της και κυρίως η Γερμανία επιθυμεί την κάποια εξομάλυνση των σχέσεων με την Τουρκία για πολλούς λόγους (γεωπολιτικούς, Λιβύη, Αν. Μεσόγειος, μετανάστευση,κ.α. ). Και αυτή θα είναι η επιδίωξη στη συζήτηση στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ σήμερα (αν και η υπόθεση Αγ. Σοφία την επισκιάζει αναποφεύκτως). Η Τουρκία από την πλευρά της εμφανίζεται πρόθυμη να προσφέρει συνεργασία σε σειρά θεμάτων – κυπριακό, ελληνοτουρκικά, μεταναστευτικό,Λιβύη, κ.α.
Τα πράγματα έχουν επομένως βάθος και απαιτούν σωστή ανάγνωση και ερμηνεία. Εν αναμονή των επόμενων κινήσεων...
Πηγή: www.tanea.gr