Σε μια εποχή τόσο έντονης ρευστότητας και ανατροπών θα ήταν αφελής οποιαδήποτε πρόβλεψη για το τελικό περιεχόμενο της μετεξέλιξης της ΕΕ. Το μόνο βέβαιο είναι ότι δεν υπάρχουν πια βεβαιότητες. Η αποχώρηση της Βρετανίας είναι μια οριακή στιγμή για την ΕΕ που δοκιμάζεται από την οικονομική και την προσφυγική κρίση, κυρίως όμως από πολιτική κρίση και κρίση ταυτότητας από τη στιγμή που η ακροδεξιά, ο εθνικισμός και ο λαϊκισμός καλπάζουν.

Οποιες απαντήσεις και να δοθούν από τις ηγεσίες της ΕΕ, το εθνικό μας συμφέρον επιτάσσει σοβαρότητα, υπευθυνότητα και συλλογική προσπάθεια για βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, δημιουργία συνθηκών προσέλκυσης επενδύσεων, ανασυγκρότηση του κράτους και της παραγωγικής βάσης, σαρωτικές μεταρρυθμίσεις όπου υπάρχουν διαρθρωτικές στρεβλώσεις (σύστημα απονομής δικαιοσύνης, φορολογικό, ασφαλιστικό κοκ)).

Χρόνος δεν υπάρχει πολύς. Η θα καταφέρουμε να σταθούμε στα πόδια μας ή μετά τις γερμανικές εκλογές του 2017, όταν -όπως όλα δείχνουν- θα ξαναφτιαχτεί από την αρχή το ευρωπαϊκό πολιτικό σχέδιο,  θα βρεθούμε μπροστά σε σοβαρές δυσκολίες και ίσως σε αδιέξοδο.