Η λέξη, μάς παραπέμπει στο Άγιον Όρος και στην παλαιά και ακόμη ισχύουσα παράδοση, η οποία συνεχίζει να μην επιτρέπει στο θηλυκό είδος να πατάει στο έδαφος της γεωγραφικής του περιοχής. Υπάρχει όμως και η άλλη εκδοχή τού άβατου. Εκείνου που, μεταφορικά, όλοι καταλαβαίνουν πως πρόκειται για μια από τις πιο κεντρικές συνοικίες τής Αθήνας, η οποία, μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες, ήταν η γειτονιά των σχολών Πολυτεχνείου και Πανεπιστημίου, βιβλιοπωλείων, βιβλιοδετείων, γκαλερί, με όμορφα αρχοντικά σπίτια, θέατρα, θερινό κινηματογράφο, με κουτούκια, ταβερνάκια, καφετέριες, στέκια διανοουμένων, αναρχικών παλαιάς κοπής, τότε που ο αναρχισμός σήμαινε ακόμα φιλοσοφική στάση ζωής και όχι αλητεία, συμμορίες και καταστροφές… Αλώθηκε η συνοικία και η πλατεία της από παντός είδους ανθρώπινο υλικό και αυτό δεν θα ήταν αρνητικό εάν δεν μας απασχολούσε η βία τού κάθε μπαχαλάκη που περιφέρεται ανενόχλητος και σκορπά την εριστικότητα και την επιθετικότητά του, πετώντας μολότοφ, σπάζοντας βιτρίνες οργανώνοντας επίθεση στο τοπικό αστυνομικό τμήμα, έτσι, γι’ αυτή την… άτιμη την κοινωνία και τον κακό καπιταλισμό που «μας» καταπιέζει… Η περιοχή εμφάνισε έναν άλλο, διαφορετικό χαρακτήρα. Θαρρείς και ξεπήδησε από το πουθενά! Όμως, κάποιος «φρόντισε» τόσα χρόνια να κατρακυλήσει η ποιότητα της παλαιάς πλατείας και να… μετουσιωθεί σε αυτό το απαράδεκτο κοινωνικό μόρφωμα μέσα στο κέντρο τής πόλης. Ένα κομμάτι τής πόλης που ακόμα σφύζει από ζωή κάθε ώρα τής ημέρας, που όμως το σούρουπο μετατρέπεται ενίοτε σε κάτι ανεξήγητο, σκοτεινό και επικίνδυνο. Συμμορίες, μαύρη κουκούλα, τσεκούρια, μολότοφ, διακίνηση, παρανομία, όλα ικανά να σκορπίσουν τον τρόμο… Αυτονόητο το ερώτημα: Πώς έφθασε και κατέληξε έτσι αυτή η ακόμα γοητευτική συνοικία; Προφανώς κάπως προετοιμάστηκε, κάποιοι φρόντισαν, κάποιοι αδιαφόρησαν, επέτρεψαν και άφησαν το τέρας να θεριέψει, να μεγαλώσει… Κάποιοι. Όχι από μόνο του. Εκεί θα δεις τη διακίνηση σκληρών ναρκωτικών φόρα παρτίδα και μάλιστα, σύμφωνα με τον δήμαρχο της πόλης, λίγα μέτρα από την Αστυνομία. Η πολιτική εξουσία (κάθε πολιτική εξουσία) απούσα, με τις δυνάμεις τής «προστασίας τού πολίτη» ανίκανες να αντιδράσουν, να επιβάλουν νόμους και αποφάσεις, έστω και του ποδαριού.

Σκοτάδι παντού: Εξάρχεια, Πεδίον τού Άρεως, Πατησίων, Ομόνοια, Σταθμός Λαρίσης, πλατεία Βικτωρίας, μερικά από τα σημεία που από κάποια ώρα και μετά υπάρχει θαρρείς κάτι περίπου άβατο, για όποιον θέλει τη σιγουριά και την ηρεμία του. Από τη μια στιγμή στην άλλη στήνονται οδοφράγματα, ξεκινάει η αναμπουμπούλα, οξύνονται τα πάθη, καταστρέφονται, μέρα μεσημέρι, λεωφορεία, ακυρωτικά μηχανήματα του Μετρό, κινδυνεύει η σωματική ακεραιότητα πολιτών, η αδρεναλίνη στα ύψη και ο κακός μας ο καιρός, που στέλνει το ανάθεμά του προς πάσα κατεύθυνση… Κάποιος Τόσκας σφυρίζει κλέφτικα…

Περνάω τακτικά από την πλατεία Εξαρχείων και βλέπω κόσμο (κυρίως νεαρές ηλικίες) σε μπαρ και καφετέριες, σε πεζόδρομους και σε υπαίθρια στέκια. Έχει χαρακτηριστεί ως «τόπος ελεύθερης έκφρασης» και δεν χρειάζεται να σε ξαφνιάζει τίποτα απ’ ό,τι κυκλοφορεί και κινείται. Μια πολύχρωμη και πολύβουη πραγματικότητα σου επιβάλει την ιδιότυπη ομορφιά και συγχρόνως την επίγνωση πως ζεις μέσα σε ένα τοπίο απρόσμενο σε συνδυασμό με παραξενιά και ανασφάλεια. Ένα σουρεαλιστικό και μεταμοντέρνο κλίμα που συνδυάζεται με τα κακόγουστα γκράφιτι των τοίχων και τα γραμμένα αλλοπρόσαλλα συνθήματα, τις παντού κολλημένες αφίσες και διαφημίσεις, τα παρκαρισμένα αυτοκίνητα και τις μηχανές επί των πεζοδρομίων…

Όλα είναι εδώ, στοιβαγμένα άναρχα και φανερώνουν μια… γλυκιά κοινωνική παρακμή και κατάπτωση. Από εκείνες που τις τοποθετήσαμε ως «χρήσιμες», για να πείσουμε τον εαυτό μας πως διαθέτουμε κι εμείς ως χώρα το δικό μας quartier latin, που χαρακτηρίζει μια κοινωνία πολυπολιτισμική, δίχως φραγμούς, απεγκλωβισμένη από τα «πρέπει» και τα «γιατί». Καμία αντίρρηση. Τα Εξάρχεια δεν είναι βέβαια ο ιδανικός τόπος για να κάνει τις βόλτες του ο Άνθιμος και τα ιερά στελέχη τής Χρυσοπηγής. Ακόμα θα έλεγα πως είναι ο πιο ακατάλληλος χώρος για να βολτάρουν πρόσωπα της εξουσίας (Βουλευτές νυν και πρώην, Υπουργοί, Γραμματείς, κομματικά στελέχη, κλπ). Είναι ο τόπος τής συμπυκνωμένης έννοιας του αναρχισμού, σε συνδυασμό με διάφορες ομάδες ακροαριστερών κινήσεων που μπαινοβγαίνουν από τις πλάγιες και πίσω πόρτες τού Πολυτεχνείου… Όλως τυχαίως, μπροστά από το ΥΠΠΟ. Στη Μπουμπουλίνας.

Α, ναι! Μην ξεχνάμε πως εκεί, οι χώροι επιτηρούνται από μονάδες στρατού και Αστυνομίας, ώστε ο πολίτης να νιώθει ασφάλεια, αλλά αυτό δεν εμποδίζει την αδρεναλίνη να φτάνει στα άκρα… Ας το μαζέψω όλο ετούτο: Θα μπορούσα να υποστηρίξω πως, η συνοικία και η πλατεία της, είναι το καμάρι και το τραύμα μας, συγχρόνως. Εκεί βλέπουμε την εικόνα τής ομορφιάς με την ασχήμια, του καλού με το κακό, του άσπρου με το μαύρο. Την διαπλοκή της Αστυνομίας με τους διακινητές, ό,τι περιθωριακό στοιχείο διαθέτει η κοινωνία, άστεγους, άνεργους, απελπισμένους, μαστουρωμένους, ρακοσυλλέκτες, πεινασμένους, νταήδες, μπαχαλάκηδες, φρικιά, αλλά και φοιτηταριό, χορτασμένους που βολτάρουν, στέκονται και κοιτάζουν αυτό το κοινωνικό μίγμα που έχει φτιάξει την ιδιαιτερότητα τής περιοχής, μιας σύγχρονης μεγαλούπολης τής οποίας οι ταξικές ανισότητες και η πραγματικότητα των μεταναστευτικών ρευμάτων, έχουν προφανώς αλλάξει την παλαιότερη ταυτότητα του τοπίου. Ποια θα είναι η εξέλιξη αυτής της ιδιαίτερης συνοικίας; Τι πρέπει να γίνει και τι δεν πρέπει; Ποιοι είναι οι παράγοντες που θα μεσολαβήσουν για τη σωτηρία της; Τι είδους «σωτηρία» να αναζητηθεί; Μύρια αναπάντητα ερωτήματα μαζεύονται γύρω από το θέμα.

Το επονομαζόμενο από κάποιους και… Άβατο των Εξαρχείων θα είναι πάντα φλέγον και ακανθώδες. Εκεί υπάρχει συχνά-πυκνά φόβος και σκοτεινιά, σε μια γειτονιά που έσφυζε από ζωντάνια και φως για ελευθερίες ιδεών και ονείρων, έστω ατελέσφορων. Τώρα, οι καιροί αφήνουν κουφάρια και μνήμες, για όσους θυμούνται την παλαιότερη αίγλη… Τα Εξάρχεια ίσως να περιμένουν την κοινωνική δικαιοσύνη που κάποια στιγμή θα.. έρθει (!!!) Θα συνεχίσει να είναι ένας… επαναστατημένος χώρος δίχως έρμα όμως, αίγλη και αξιοπιστία. Θα συνεχίσει να εξουσιάζεται από ομάδες, συμμορίες κουκουλοφόρων κάθε καρυδιάς καρύδι, που φανερώνει από την ακροαριστερή μέχρι την χουλιγκανική της «ταυτότητα». Το πλέγμα αυτό πιστεύει πως χτυπάει αλύπητα την εξουσία και το Σύστημα. Δεν βλέπουν όμως πως ο «εχθρός» τρίβει τα χέρια του από ικανοποίηση και χαιρεκακία γιατί, τώρα πλέον, τα Εξάρχεια, ως επαναστατημένος χώρος-σύμβολο, έχει πάψει να είναι ο φιλοσοφημένος αναρχισμός και η προοδευτική σκέψη. Έχει καταλήξει να είναι το σύμβολο της τζάμπα πολιτικής μαγκιάς…